Ένας εφάπαξ φόρος 10% στον ιδιωτικό πλούτο σε ολόκληρη την Ευρωζώνη (με πιο απλά λόγια: κούρεμα καταθέσεων); Το σενάριο αυτό μελετά στην τελευταία έκθεσή του για την παγκόσμια οικονομία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αξιολογώντας τα υπέρ και τα κατά μίας τέτοιας απόφασης.
Το ΔΝΤ παρατηρεί πως η επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών σε πολλές χώρες έχει επαναφέρει στο προσκήνιο το ενδιαφέρον για ένα “φόρο κεφαλαίου”, έναν εφάπαξ φόρο στην ιδιωτική περιουσία, ως ένα ιδιαίτερο μέτρο για την αποκατάσταση της διατηρησιμότητας του χρέους.
Το επιχείρημα είναι ότι ένας τέτοιος φόρος, αν εφαρμοστεί προτού να είναι δυνατή η αποφυγή τουκαι υπάρξει η πειθώ ότι δεν θα επαναληφθεί ξανά, μπορεί να αντιμετωπιστεί και ως δίκαιος. Έχουν υπάρξει, άλλωστε, φανατικοί υποστηρικτές, όπως οι Pigou, Ricardo, Schumpeter και - μέχρι που άλλαξε γνώμη - ο Keynes, εξηγεί το ΔΝΤ, και σημειώνει πως οι προϋποθέσεις επιτυχίας είναι ισχυρές, αλλά πρέπει ακόμα να συγκριθεί με τους κινδύνους των εναλλακτικών λύσεων, που περιλαμβάνουν την άρνηση πληρωμής του δημόσιου χρέους ή τον πληθωρισμό του (αυτές είναι ειδικές μορφές φόρου - σε ομολογιούχους -, που επίσης επιβάλλονται σε αλλοδαπούς).
Όπως επισημαίνει το ΔΝΤ, υπάρχουν πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, και αναφέρει χαρακτηριστικά τα παραδείγματα της Γερμανίας και της Ιαπωνίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ήταν και ένα αρκετά διαδεδομένο μέτρο στην Ευρώπη μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τι μας διδάσκει αυτή η εμπειρία, σύμφωνα με το ΔΝΤ; Ότι ακόμα πιο αξιοσημείωτη από την ενδεχόμενη απώλεια της αξιοπιστίας είναι η αποτυχία της μείωσης του χρέους, κυρίως λόγω της καθυστερημένης επιβολής του “κουρέματος”, η οποία θα έδινε περιθώριο για έξοδο κεφαλαίων σε άλλες χώρες, προκαλώντας αύξηση του πληθωρισμού.
Επιπλέον, καταλήγει το ΔΝΤ, το ποσοστό του “κουρέματος” που θα χρειαζόταν για να επανέλθει το χρέος στα προ κρίσης επίπεδα δε θα ήταν μικρό. Για την Ευρωζώνη των 15 χωρών, η μείωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ στα επίπεδα του 2007 θα απαιτούσε έναν “φόρο” 10% στα νοικοκυριά με θετικό πλούτο.
