Η έννοια της “ελεύθερης αγοράς” που έχει πολλάκις ευαγγελιστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται πως δεν... αποδίδει, απεναντίας θεωρείται ότι θέτει σε κίνδυνο τόσο την οικονομία όσο και την ασφάλεια της Ένωσης αλλά και την “οικονομική ευημερία” των Ευρωπαίων. Έτσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), ήδη σχεδιάζει μέτρα που θα μπλοκάρει τις ξένες επενδύσεις και εξαγορές σε κλάδους που θα μπορούσαν να πλήξουν τα στρατηγικά συμφέροντα της Ευρώπης.
Τα μέτρα στοχεύουν κατά βάση την Κίνα, χωρίς βέβαια να κατονομάζεται ρητά, παρά μόνο έμμεσα.
Σύμφωνα με πρόταση του αρμόδιου τμήματος της Κομισιόν, την οποία δημοσιεύει το πρακτορείο Reuters, οι ξένες επενδύσεις αυτές έχουν “πολιτικά κίνητρα”.
Μάλιστα, ο σκληρός πυρήνας της ΕΕ - Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία- έχουν ήδη ζητήσει από την Επιτροπή να επισπεύσει τη δράση της.
Με το σχέδιο αυτό, η ΕΕ θα έχει τη δικαιοδοσία να διενεργεί λεπτομερή έλεγχο στις "επενδύσεις στην ΕΕ που έχουν στρατηγική σημασία από οικονομική άποψη και από άποψη ασφαλείας". Σημειώνεται ότι η Επιτροπή μπορεί ήδη να μπλοκάρει τις εξαγορές για λόγους ανταγωνισμού.
Ποιους τομείς θα αφορά το μπλόκο; Την άμυνα, τις υποδομές μεταφορών και τις κρίσιμης σημασίας τεχνολογίες αιχμής. Ενώ θα μπορούσε να επεκταθεί και σε συμφωνίες που θέτουν σε κίνδυνο μια ακαθόριστη "οικονομική ευημερία", σύμφωνα με την πρόταση που επικαλείται το Reuters.
Το έγγραφο περιλαμβάνει πολλές αναφορές στην Κίνα, επικαλούμενο, ως υποθετικό παράδειγμα ανεπιθύμητης συμφωνίας, μια εταιρία που λαμβάνει κεφάλαια από την κινεζική κυβέρνηση προκειμένου να μπορεί να εξαγοράσει μια ευρωπαϊκή επιχείρηση και να προχωρήσει "σε μια στρατηγική διείσδυση στην αγορά της ΕΕ".
Στην Γερμανία έχουν ήδη υπάρξει αντιδράσεις ύστερα από μια σειρά εξαγορών τεχνολογικών της εταιριών από κινεζικές επιχειρήσεις. Η απόκτηση της εταιρίας κατασκευής ρομπότ Kuka από την εταιρία οικιακών συσκευών Midea ήταν μόνο μία από τις συμφωνίες πέρυσι, με συνολική αξία άνω των 10 δισ. δολαρίων, σχεδόν 40 φορές πάνω σε σχέση με το 2015, σύμφωνα με στοιχεία της Thomson Reuters.
Κάποιες χώρες της ΕΕ έχουν τους δικούς τους κανόνες για να προστατεύουν τις στρατηγικής σημασίας εταιρίες, αλλά το πλαίσιο αυτό θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα ξεπερνά κατά πολύ το εύρος τέτοιων μέτρων που συνήθως σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια.
Ο μηχανισμός παρεμπόδισης θα μπορούσε επίσης να αφορά εξαγορές ευρωπαϊκών εταιριών από την θυγατρική μιας ξένης εταιρίας στην ΕΕ ή ακόμα και περιπτώσεις "διείσδυσης στη διοίκηση ατόμων από χώρες εκτός της ΕΕ", που θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε στοιχεία και τεχνολογία, αναφέρεται στο έγγραφο.
Το σχέδιο αυτό χρειάζεται την έγκριση όλων των διευθύνσεων της Κομισιόν, συμπεριλαμβανομένων και των αρμοδίων για θέματα εμπορίου, που είναι συνήθως λιγότερο ευνοϊκοί απέναντι σε μέτρα προστατευτισμού. Τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει στη συνέχεια να υιοθετήσουν τις προτάσεις.
Προκειμένου να αποφευχθεί η υπερβολική συγκέντρωση ισχύος στις Βρυξέλλες σε μια εποχή κλιμάκωσης του ευρωσκεπτικισμού, η πρόταση προβλέπει ότι τα κράτη της ΕΕ θα διατηρούν το δικαίωμα να επιτρέπουν ή να απορρίπτουν μια εξαγορά ακόμα και μετά τον έλεγχο της ΕΕ.
Στο πλαίσιο μιας ακόμα πιο τολμηρής παραμέτρου του σχεδίου, θα συσταθεί μια νέα ευρωπαϊκή αρχή προκειμένου να αξιολογεί τις ξένες επενδύσεις, αν και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αντιδράσεις σε βάρος της ΕΕ εάν απορριφθεί μια επένδυση πλήττοντας τις προοπτικές ανάπτυξης των ευρωπαϊκών εταιριών, αναφέρεται ακόμη στο έγγραφο.
