Ο Σίδνεϊ Μέρλιν εκτός από το «ομώνυμο» πορτοκάλι έφερε στην Κέρκυρα τον καρπό – σύμβολό της, το κουμ κουάτ
Γαλλικής καταγωγής, Άγγλοι στην υπηκοότητα, η οικογένεια Μέρλιν έμελλε να γίνει το «τζάκι» που θα έδινε το όνομά του στην πλέον δημοφιλή ποικιλία, του πιο διάσημου φρούτου: το πορτοκάλι. Εκτός όμως από τα ομώνυμα πορτοκάλια, τα μέρλιν, οι Μέρλιν συνέδεσαν το όνομα τους με την Ελλάδα – και συγκεκριμένα την Κέρκυρα- αφού ήταν εκείνοι που έφεραν στο νησί του Ιονίου το «χρυσό πορτοκάλι», το κουμ κουάτ, φρούτο - σύμβολο για το οποίο η Κέρκυρα είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο.
Γράφει η Λήδα Δεληγιάννη
Ο «πατριάρχης» Κάρολος Μέρλιν ήρθε και έζησε για ένα διάστημα στον Πειραιά, δουλεύοντας ως γραμματέας και στη συνέχεια ως υποπρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας. Ενώ το 1847 έγινε διευθυντής της Ιονικής Τράπεζας. Τα εισοδήματα του ήταν – ειδικά για την εποχή- κάτι παραπάνω από καλά, και ο Μέρλιν αποφάσισε να τα επενδύσει σε γη. Αγόραζε συνεχώς εκτάσεις, σε πολλά μέρη της Ελλάδας.
Ο Κάρολος Μέρλιν
Η γνωστή οδός Μέρλιν στην Αθήνα (μεταξύ Βασιλίσσης Σοφίας και Κανάρη), όπου στην Κατοχή βρισκόταν το αρχηγείο και ο τόπος βασανιστηρίων (βλ. κρατητήρια) της Γκεστάπο, έχει πάρει το όνομά της από τη συγκεκριμένη οικογένεια αφού οριοθετούσε την έκταση της γης που ανήκε στην οικογένεια Μέρλιν.
Ο Κάρολος Μέρλιν είχε έξι παιδιά τον Σίδνεϊ, τον Αλφρέδο, τον Έντγκαρ, τον Χάρλοντ, τον Τζέρολντ και τη Ρούμπη. Τα αδέλφια κληρονόμησαν τη μεγάλη περιουσία του πατέρα τους. Μέρος από κτήματα του Κάρολου Μέρλιν βρίσκονταν στη Λαμία. Πιο δαιμόνιος από όλα τα αδέλφια φαίνεται πως ήταν ο πρωτότοκος, ο Σίδνεϊ, ο οποίος αγόρασε από τα αδέλφια του το μεγαλύτερο μερίδιο των κτημάτων τους.
Ο Σίδνεϊ είχε σπουδάσει γεωπόνος και ήθελε να αξιοποιήσει τις γνώσεις του. Έτσι, πουλά τα κτήματα που είχε αγοράσει και κληρονομήσει στη Λαμία και αναχωρεί για την Κέρκυρα, για να εκμεταλλευτεί τα κτήματα που διέθετε εκεί.
Το 1925, έφερε από την Αμερική ένα φρούτο, το λεγόμενο και «ομφαλό της Ουάσιγκτον» (Washington navel), που πίστευε ότι θα ευδοκιμήσει πολύ στην κερκυραϊκή γη. Και δεν έπεσε έξω. Τα πορτοκάλια που έφερε από την Αμερική και βελτιστοποίησε στην Κέρκυρα πήραν το όνομα του και αποτελούν μέχρι σήμερα την υπ’ αριθμόν ένα σε πωλήσεις ποικιλία πορτοκαλιών (είναι γνωστά και ως «μέρλιν Λακωνίας», «μέρλιν Κρήτης» κ.ό.κ.).
Ο πορτοκαλεώνας Μέρλιν, εκτός από τους πολύτιμους καρπούς του, έδωσε δουλειά και σε πάρα πολλούς Κερκυραίους, που τον καλλιεργούσαν.
Σήμερα, η Ελλάδα εξάγει το 15% - 20% των πορτοκαλιών που καταναλώνονται στην ευρωπαϊκή αγορά. Η ετήσια κατανάλωση πορτοκαλιών μόνον στην ΕΕ ξεπερνά κάθε χρόνο τα 5.000.000 ΜΤ (μετρικούς τόνους).
Το φρούτο – σύμβολο της Κέρκυρας, το κουμ κουάτ
Εκτός όμως από το πορτοκάλι, ο Σίδνεϊ Μέρλιν έφερε στην Κέρκυρα το – επίσης εσπεριδοειδές- κουμ κουάτ. Το κουμ κουάτ έχει καταγωγή από την ανατολική Ιαπωνία και την Κίνα εξ ου και το περίεργο όνομά του: κουμ κουάτ στα κινέζικα σημαίνει «χρυσό πορτοκάλι».
Ο Μέρλιν πίστεψε όχι μόνον πως το κλίμα της Κέρκυρας θα ευνοούσε την καλλιέργεια του κουμ κουάτ αλλά και πως υπήρχε σημαντική δυναμική στην επιχειρηματική του εκμετάλλευση. Και δεν έπεσε έξω… Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει επισκέπτης από όλο τον κόσμο που να πάει στην Κέρκυρα να μην πάρει κάποιο προϊόν με κουμ κουάτ όπως πχ γλυκό του κουταλιού, λικέρ και φρουί γλασέ.
Το κινέζικο «χρυσό πορτοκάλι» είναι η βασική καλλιέργεια στη βόρεια πλευρά της Κέρκυρας, με πολλές εκατοντάδες στρέμματα. Κάθε δέντρο μπορεί να δώσει περίπου 50 κιλά καρπό, κάθε χρόνο. Αποτελεί σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν της Κέρκυρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες αγορές. Ενώ, από το 1994, το κουμ κουάτ είναι προϊόν Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).
Τι απέγινε η οικογένεια του Σίδνεϊ Μέρλιν
Ο Σίδνεϊ Μέρλιν με τη σύζυγό του Αικατερίνη έζησαν για πολλά χρόνια στην Κέρκυρα. Κατέφυγαν στην Κρήτη, στην γη που κατείχαν εκεί, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
Στο αρχοντικό τους εκεί, την έπαυλη Bella Capina, ο τότε υπουργός Πολέμου και το υπουργικό συμβούλιο έκαναν τις συνεδριάσεις τους όσο καιρό παρέμειναν στην Κρήτη. Πριν την εναέρια εισβολή των Γερμανών στο νησί, ο Σίδνεϊ και η Αικατερίνη, διέσχισαν την Κρήτη με τα πόδια, μέχρι τα νότια παράλια του νησιού από όπου και διασώθηκαν από το βρετανικό αντιτορπιλικό Napier, που τους πήγε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.
