Όλα άρχισαν από τον υποδηματοποιό που σέρβιρε μακαρόνια στους πελάτες που περίμεναν να τους φτιάξει τα παπούτσια!
Η ιστορία της ελληνικής βιομηχανίας ζυμαρικών είναι... επική. Προτού εμφανισθούν στην ελληνική αγορά τα κατά περιόδους σύγχρονα μηχανήματα παραγωγής, η κινητήριος δύναμη του πιεστηρίου, ξύλινου συνήθως, δεν ήταν άλλη από το γαϊδούρι! Αλλά ο εκσυγχρονισμός διαρκείας, συνδέεται ιδιαίτερα με μια ιστορική οικογένεια.
Από το Ελαιοχώρι της Αρκαδίας, στο Μεταξουργείο και στη Λάρισα: Η οικογένεια Κίκιζα των μακαρονιών Μέλισσα, που έχει δώσει το όνομά της σε μία από τις γειτονιές της παλιάς Αθήνας και έγινε τραγούδι από τον Ζαμπέτα («... στη γειτονιά του Κίκιζα, στον Άγιο Κωνσταντίνο»), σήμερα εξάγει ελληνικά προϊόντα σε όλο τον πλανήτη. Με τζίρο 70 εκατομμυρίων ευρώ και προσωπικό 210 ατόμων, συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες εταιρίες τροφίμων στην Ελλάδα.
Ο κλάδος των ζυμαρικών αποτελεί έναν από τους πλέον ιστορικούς της ελληνικής αγοράς. Μια «Φάμπρικα Μακαρουνίων» λειτουργούσε ήδη στο Ναύπλιο το 1824 και πονοκεφάλιαζε τους γραφείς του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, οι οποίοι την ανέφεραν εμφατικά στα Γενικά Αρχεία του Κράτους.
Η επόμενη ιστορική αναφορά γίνεται στα 1888, όταν δημιουργείται στον Πειραιά η ατμοκίνητη... πρωτοποριακή για την εποχή της Βιοτεχνία Ζυμαρικών των αδελφών Αναγνωστόπουλου - Κουμάνταρου - Καπράλου. Ο συγκεκριμένος κλάδο στην πρώτη περίοδο της εμφάνισής του ήταν παράρτημα και συμπληρωματικός των αλευρόμυλων. Η διακριτή κλαδική συγκρότηση της παραγωγής ζυμαρικών προσδιορίζεται μετά τους βαλκανικούς πολέμους και η μεγάλη ανάπτυξή της παρουσιάζεται στη διάρκεια του μεσοπολέμου και διακόπτεται από την κατοχή.
Η επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας Κίκιζα που άρχισε μόλις το 1920, δεν είχε ιδρυτικά καμία σχέση με αυτό που έγινε αργότερα, αφού στην ιστορική μνήμη των Αθηναίων, αλλά και στη λαϊκή μούσα, είναι καταγεγραμμένη ως το μεγαλύτερο προπολεμικό ας το πούμε σούπερ μάρκετ της εποχής.
Στο Ελαιοχώρι της Αρκαδίας τα δύο μεγαλύτερα παιδιά του Γ. Κίκιζα ανοίγουν ένα μικρό εμπορικό κατάστημα με ψιλικά και τρόφιμα δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό. Το 1925 ο μεγαλύτερος από τα αδέλφια, ο Αθανάσιος Κίκιζας, έρχεται στην Αθήνα και ανοίγει κατάστημα τροφίμων στην οδό Λένορμαν και Παλαμηδίου, στο Μεταξουργείο και το 1931 ανεβαίνει και ο Αλέξανδρος Κίκιζας. Δεν χρειάστηκαν παρά λίγα χρόνια και το εμπορικό κατάστημα του Μεταξουργείου απέκτησε τέτοια φήμη που έδωσε το όνομά του στη γειτονιά - «η γειτονιά του Κίκιζα». Τότε μάλιστα έφθασε να απασχολεί προσωπικό 35 ατόμων, είχε τέσσερα ταμεία, φέρνοντας μάλιστα από την Αμερική τις πρώτες ταμειακές μηχανές. Η επιτυχία του για την εποχή ήταν τόσο μεγάλη, ώστε έφτασε να μην έχει καθόλου βερεσέδια!
Την ίδια περίοδο οι δουλειές ανοίγουν και η οικογένεια Κίκιζα δημιουργεί και ποτοποιία, ενώ διαθέτει και κυλινδρόμυλο. Λίγα χρόνια αργότερα η οικογένεια αποκτά την πρώτη σχέση της με τη μακαρονοποιία και παράγονται τα πρώτα «ιδιωτικής ετικέτας» ζυμαρικά. Απέναντι από το Φιξ, στη λεωφόρο Συγγρού, λειτουργούσε το μακαρονοποιείο Δήμητρα. Η πρώτη λοιπόν συμφωνία ήταν η παραγωγή ζυμαρικών με την επωνυμία Κίκιζας, τα οποία και πωλούνταν στο κατάστημα. Το 1938 όμως συνεταιρίζονται, και ο Αλέξανδρος Κίκιζας αναλαμβάνει τη διεύθυνση του μακαρονοποιείου, το οποίο βέβαια κλείνει στη διάρκεια της κατοχής. Το 1947 οι αδελφοί Κίκιζα αποφασίζουν να χωρίσουν τις δραστηριότητές τους. Ο Αθανάσιος ανέλαβε τον κυλινδρόμυλο, ο Δημήτριος το κατάστημα και την ποτοποιία, ενώ οι Αλέξανδρος και Γρηγόριος δημιούργησαν μονάδα παραγωγής ζυμαρικών στην περιοχή της Κολοκυνθούς με την επωνυμία ΒΕΖΑΚ (Βιομηχανία Εκλεκτών Ζυμαρικών Αδελφών Κίκιζα). Τότε αρχίζει η επική επιχειρηματική σταδιοδρομία της οικογένειας στον κλάδο των ζυμαρικών.
Το 1956, η εταιρεία μετονομάζεται σε Μέλισσα και αρχίζει ο εκσυγχρονισμός της. Γίνεται η πρώτη παραγγελία για την τοποθέτηση αυτόματης πρέσας παραγωγής από την Ιταλία και τρία χρόνια αργότερα, το 1959, εγκαθίσταται νέα υπερσύγχρονη αυτόματη γραμμή παραγωγής και ξήρανσης μακαρονιών, από τις πρώτες που τοποθετήθηκαν στην Ελλάδα. Η εταιρεία πλέον κερδίζοντας όλο και μεγαλύτερο μέρος της κατανάλωσης στην ελληνική αγορά τοποθετεί το 1969 νέα γραμμή παραγωγής κοφτών ζυμαρικών. Παράλληλα, έχει αρχίσει σταδιακά και προσεκτικά την πρώτη εξαγωγική δραστηριότητά της. Μάλιστα, το 1972, εξάγει τους πρώτους 32 τόνους στην άκρως απαιτητική αμερικανική αγορά με την επωνυμία Krinos Foods. Το 1980, χρονιά που η Ελλάδα εντάσσεται στην ΕΟΚ, η εταιρεία μεταφέρει το εργοστάσιό της από την Αθήνα στη Λάρισα και το 1982, πρώτη από ολόκληρο τον κλάδο, αναλαμβάνει τις αντιπροσωπείες δύο φημισμένων ιταλικών ομίλων ζυμαρικών, της Barilla και της Star. Η Μέλισσα κατορθώνει μέσα στις δύο επόμενες δεκαετίες να βρεθεί στη δεύτερη θέση στην Ελλάδα, αποτελώντας το αντίπαλον δέος της εξαγορασθείσας από τους Ιταλούς Misko-Barilla.
Μια ακόμα μεγαλύτερη ιστορία
Εταιρικά η Μέλισσα κατέχει και την ΑΒΕΖ, που μετράει ιστορία 125 ετών και πολίτικες ρίζες. Στην Κωνσταντινούπολη, τη δεκαετία του 1880, ο υποδηματοποιός Κ. Μήκας σέρβιρε μακαρόνια στους πελάτες τού μαγαζιού του, όσο αυτοί περίμεναν να τους φτιάξει τα παπούτσια!
Γρήγορα οι μακαρονάδες πήραν το επιχειρηματικό προβάδισμα και το τσαγκαράδικο μετατράπηκε σε μακαρονοποιείο. Το 1926, η βιομηχανία μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη και το brand name είναι ακόμα ιδιαίτερα ισχυρό στην αγορά της Βόρειας Ελλάδας.
Άλλη μια ιστορική μάρκα ζυμαρικών που ανήκει στη Μέλισσα είναι η Deveta, με προϊόντα της Θεσσαλικής γης. Ιδρύθηκε το 1919 στο Βόλο. Η Deveta ανήκει από το 1977 στον όμιλο της Μέλισσα - Κίκιζας, ενώ τα συγκεκριμένα ζυμαρικά κάνουν πολύ αισθητά την παρουσία τους κυρίως στο Βόλο και στα χωριά του Πηλίου.
