Η ιστορία των Playmobil

Πώς η πετρελαϊκή κρίση δημιούργησε το πιο διάσημο παιχνίδι του κόσμου

Κάντε το κουίζ: Ρωτήστε 100 ανθρώπους, που είναι γεννημένοι τη δεκαετία του 1980, ποιο είναι το παιχνίδι που θυμούνται περισσότερο από την παιδική τους ηλικία. Προσωπικά έχω κάνει το κουίζ πολλές φορές, στους συνομηλίκους μου, και η απάντηση ήταν πάντα τα Playmobil. Ειδικά αν αναφέρεις το Πειρατικό Καράβι, ρίγη ενθουσιασμού και νοσταλγίας θα γεμίσουν την ατμόσφαιρα με το «ω ναι ρε φίλε, το Πειρατικό των Playmobil».

Γράφει η Λήδα Δεληγιάννη

Τα Playmobil είναι ένα πολύ κλασικό παράδειγμα success story, από κάθε άποψη. Τόσο από την απήχηση που είχαν – και συνεχίζουν να έχουν- στο πιο απαιτητικό κοινό, τα παιδιά, όσο και για το πώς τα παιχνίδια αυτά κατάφεραν να σπάσουν ταμεία, σε μια δύσκολη εποχή, προσπερνώντας μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις που έχει γνωρίσει ο κόσμος στην μεταπολεμική ιστορία, την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του '70.

Τα Playmobil είναι παράγωγο της πετρελαϊκής κρίσης: η βιομηχανία παιχνιδιών επλήγη βαρύτατα από την κρίση του πετρελαίου καθώς τα παιχνίδια ήταν (και είναι) κατά κύριο λόγο πλαστικά και τη δεκαετία του 1970 το πετρέλαιο ήταν σε έλλειψη, ενώ και όσο υπήρχε ήταν πολύ ακριβό. Το ίδιο και το παράγωγό του, το πλαστικό.

1974. Η πετρελαϊκή κρίση στο απόγειό της. Ο Χορστ Μπραντστέτερ, μόλις 19 ετών τότε, αναλαμβάνει τα ηνία της οικογενειακής επιχείρησης Geobra Brandstatter.

Μια από τις πρώτες αποφάσεις του Μπραντστέτερ είναι να προσλάβει τον Χανς Μπεκ, δουλειά του οποίου ήταν να σχεδιάζει και να ζωγραφίζει ξύλινα παιχνιδάκια. Και αναθέτει στον Μπεκ το εξής ζόρικο (και challenging βεβαίως) έργο: να σχεδιάσει ένα παιχνίδι το οποίο να απαιτεί τη λιγότερη δυνατή πρώτη ύλη, δηλαδή όσο γίνεται λιγότερο πλαστικό.

Ο Μπεκ σχεδιάζει τα γνωστά σε όλους μας πλαστικά ανθρωπάκια, με τα κινούμενα μέλη και τις άκαμπτες αρθρώσεις: τα Playmobil.

Οι πρώτες φιγούρες Playmobil που κυκλοφορούν είναι οι Ινδιάνοι, οι ιππότες και οι απλοί εργάτες. Όλα τα Playmobil ήταν αποκλειστικά γένους... αρσενικού ενώ, αν εξαιρέσει κανείς τις στολές, ήταν ολόιδια, με το ίδιο κούρεμα (το γνωστό καπελάκι με τις οδοντωτές άκρες). Προκειμένου να μην ξοδεύονται μεγάλες ποσότητες υλικού, όλα τα Playmobil είχαν μόνον τρία χρώματα μαλλιών: μαύρο, καστανό και ξανθό.

Μέσα στην ίδια χρονιά, κυκλοφόρησαν συνολικά 19 διαφορετικές φιγούρες Playmobil.

Ωστόσο, με αυτές τις λίγες και όμοιες φιγούρες, τα παιδιά μπορούσαν όμως να δημιουργήσουν κόσμους ολόκληρους και ατελείωτα σενάρια για παιχνίδι. Και η αγάπη που γνώρισαν τα Playmobil ήταν τεράστια!
Ο τότε διευθυντής της εταιρείας Όσβαλντ Μπάγιερ, έλεγε στα μέσα της δεκαετίας του 2000: «Οι μικρές φιγούρες ήταν τόσο συμπαθητικές και τα παιδιά γρήγορα ήθελαν να κάνουν συλλογές. Το 1974 είχαμε μόλις 19 φιγούρες να παρουσιάσουμε... Το πάθος της συλλογής των μικρών παιχνιδιών μεγάλωνε κι έτσι καταφέραμε να φτιάξουμε την Playmobil αυτό που είναι σήμερα».

Αυτό που δεν άλλαξε ποτέ μέσα στα χρόνια ήταν ότι όλα μα όλα τα Playmobil, ό,τι και αν αναπαριστούν, είναι χαμογελαστά. Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η πολιτική της εταιρείας είναι με τα Playmobil τα παιδιά να μην μπορούν να μάθουν τη βία.

«Έχουμε πολλές φιγούρες που είναι σημαντικές για τα παιδιά. Όμως, φιγούρες που έχουν να κάνουν με τη βία ή με τις διακρίσεις εναντίον μειονοτήτων δεν έχουμε. Δεν θέλουμε πολεμικά σενάρια», έλεγε η διευθύντρια της Geobra Brandstatter, Αντρέα Σάουερ, λίγο μετά το θάνατο του Χανς Μπεκ (του δημιουργού των Playmobil – που πέθανε το 2009).

Προς τα τέλη της δεκαετίας του 1980, τα Playmobil άρχισαν να αποκτούν πολλά χρώματα, αξεσουάρ, επαγγέλματα αλλά και ρόλους. Και είναι και η πρώτη φορά που κυκλοφορούν και Playmobil θηλυκού γένους. Ακολουθώντας τις επιταγές της μόδας, τα Playmobil φόρεσαν διαφορετικά ρούχα, μίνι, παντελόνια κλπ ενώ εμφανίστηκαν και φιγούρες με έθνικ φορεσιές.

Στην Ελλάδα, τα Playmobil έφερε η εταιρεία παιχνιδιών Lyra, το 1976.

40 και πλέον χρόνια έχουν περάσει από τότε που κυκλοφόρησαν τα πρώτα ανθρωπάκια Playmobil.
Σύμφωνα με τους πιο... συγκρατημένους υπολογισμούς έχουν πουληθεί πάνω από 3 εκατομμύρια Playmobil!

Η Geobra Brandstatter, μέχρι σήμερα, έχει ένα ειδικό τμήμα όπου τα παιδιά μπορούν να λένε τις ιδέες και τις επιθυμίες τους για το αγαπημένο τους παιχνίδι, όπως τι φιγούρα Playmobil (που δεν υπάρχει) θα ήθελαν να δουν. Κάποιες από αυτές μάλιστα έχουν οδηγήσει στη δημιουργία νέων φιγούρων αλλά και οχημάτων ή αξεσουάρ των Playmobil.

Η έδρα της εταιρείας, Geobra Brandstatter, παραμένει μέχρι σήμερα στην περιοχή του Τσίντορφ, κοντά στη Νυρεμβέργη. Είναι μία από τις μεγαλύτερες γερμανικές βιομηχανίες παιχνιδιών και απασχολεί πάνω από 4000 εργαζομένους. Ο ετήσιος τζίρος της ξεπερνά το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.

Όσο για τους προγόνους των Playmobil... αυτοί είναι να γνωστά μολυβένια στρατιωτάκια (ναι όπως αυτό του παραμυθιού), που είχαν κυκλοφορήσει για πρώτη φορά το 1550!