Οι λόγοι που έκαναν το Ford Model T μοναδικό και περιζήτητο και ο θρύλος του που επιζεί μέχρι και σήμερα
Στις αρχές του 20ού αιώνα το να «αναβαθμιστεί» κανείς από τις ιππήλατες άμαξες και να αποκτήσει ένα από τα πρώιμα αυτοκίνητα ήταν όχι μόνο πανάκριβο, αλλά και άβολο: δρόμοι ουσιαστικά δεν υπήρχαν, η βενζίνη ήταν δυσεύρετη, ενώ οι μηχανές κάθε λίγο και λιγάκι έβγαζαν προβλήματα. Σε μεγάλο βαθμό, το αυτοκίνητο αποτελούσε απλώς ένα σύμβολο κύρους, κάτι για το οποίο οι πλούσιοι της εποχής μπορούσαν να κάνουν «φιγούρα» απλά και μόνο επειδή μπορούσαν να το έχουν, κι ας τους ήταν σχεδόν άχρηστο.
Κι όμως, μέσα σε λιγότερα από είκοσι χρόνια, σχεδόν 4 στους 5 Αμερικανούς έφτασαν να έχουν το δικό τους αυτοκίνητο. Και αυτό το όφειλαν στον Χένρι Φορντ και το θρυλικό πλέον "Μοντέλο Τ" (Model T), το ιστορικό αυτοκίνητο που θεωρείται ο... παππούς των σημερινών αυτοκινήτων και έμελλε να αλλάξει τον ρου της ιστορίας.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Έχοντας αποφασίσει να μην ακολουθήσει τα βήματα του πατέρα του, αναλαμβάνοντας την οικογενειακή φάρμα, ο Χένρι Φορντ εγκατέλειψε το σπίτι του το 1879, σε ηλικία 16 ετών, για να εργαστεί ως μαθητευόμενος μηχανικός στο Ντιτρόιτ. Είχε άλλωστε ήδη δείξει το ταλέντο του ένα χρόνο νωρίτερα, διαλύοντας ένα ρολόι που του είχε χαρίσει ο πατέρας του στα εξ ων συνετέθη και συναρμολογώντας το και πάλι από την αρχή.
Το 1891 έπιασε δουλειά ως μηχανικός στην εταιρεία παραγωγής ηλεκτρισμού του Τόμας Έντισον, και λίγα χρόνια αργότερα, μετά από πολλά πειράματα που έκανε μόνος του στον ελεύθερο χρόνο του, κατέληξε στο Quadricycle, το πρώτο του όχημα. Με την ενθάρρυνση του ίδιου του Τόμας Έντισον, ο Χένρι Φορντ κατασκεύασε ένα ακόμα όχημα, το 1898, και το 1899 παραιτήθηκε από τη δουλειά του για να ιδρύσει την Detroit Automobile Company, η οποία όμως αποδείχθηκε βραχύβια, καθώς τα οχήματα που παρήγαγε ήταν κατώτερης ποιότητας και ακριβότερα απ’ όσο ήθελε ο Φορντ, και το 1901 πτώχευσε.
Ο Χένρι Φορντ οδηγεί το Quadricycle του
Ακολούθησε η ίδρυση της Henry Ford Company το 1901, όμως και από εκεί ο Φορντ αποχώρησε ένα χρόνο μετά, μετά από μία διαφωνία με τον συνέταιρό του Γουίλιαμ Μέρφι – η εταιρεία αυτή μετεξελίχθηκε στη γνωστή μας Cadillac.
Ο Χένρι Φορντ το 1914
Η Ford Motor Company, η γνωστή μας σήμερα Ford, ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1903. Πέντε χρόνια αργότερα, η εταιρεία αυτή έφερε τα πάνω κάτω στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία.
Το όραμα του Χένρι Φορντ
Το πρώτο «Μοντέλο Τ» έκανε την εμφάνισή του την 1η Οκτωβρίου του 1908. Λειτουργούσε με έναν τετρακύλινδρο κινητήρα κυβισμού 2,9 λίτρων, ο οποίος κινείτο με βενζίνη, κηροζίνη ή αιθανόλη. Παρήγαγε ιπποδύναμη 20 ίππων και έπιανε μέγιστη ταχύτητα 72 χλμ/ώρα. Ήταν οπισθοκίνητο και το κιβώτιο ταχυτήτων είχε τρεις ταχύτητες: πρώτη, δευτέρα και όπισθεν.
Αυτό που ήθελε ο Χένρι Φορντ με το Μοντέλο Τ ήταν να δημιουργήσει ένα αυτοκίνητο το οποίο θα απευθυνόταν στις μάζες, ένα αυτοκίνητο που θα ήταν για όλους, και όχι μόνο για τους προνομιούχους. Όπως είχε πει τότε χαρακτηριστικά:
«Θα κατασκευάσω ένα αυτοκίνητο για τη μεγάλη μάζα. Θα είναι αρκετά μεγάλο για την οικογένεια, αλλά αρκετά μικρό για να το λειτουργεί και να το φροντίζει ο καθένας. Θα είναι κατασκευασμένο με τα καλύτερα υλικά, από τους καλύτερους ανθρώπους που θα προσλάβουμε, με τα πιο απλά σχέδια που μπορεί να καταστρώσει η σύγχρονη μηχανική. Όμως θα είναι τόσο χαμηλή η τιμή του, που κανένας άνθρωπος που βγάζει έναν καλό μισθό να μην μπορεί να αποκτήσει ένα, και να απολαμβάνει με την οικογένειά του την ευλογία των ωρών διασκέδασης στους μεγάλους ανοιχτούς χώρους του Θεού».
Οι πρώτες αντιδράσεις ήταν κάθε άλλο παρά θετικές: οι περισσότεροι πίστευαν ότι η εταιρεία θα οδηγείτο σε οικονομική καταστροφή, καθώς δε θεωρούσαν εφικτό να πωληθεί σε χαμηλή τιμή ένα αυτοκίνητο καλής ποιότητας, χωρίς να καταρρεύσει οικονομικά το οικοδόμημα του Φορντ. Όμως εκείνος ήξερε τον τρόπο να κάνει αυτό που έμοιαζε ακατόρθωτο.
Το οικονομικό θαύμα του Μοντέλου Τ
Αφενός η προώθηση του Μοντέλου Τ ως ενός αυτοκινήτου προσιτού στη μεσαία τάξη, σε τιμή πολύ χαμηλότερη σε σχέση με τα άλλα μοντέλα της αγοράς (825 δολάρια ήταν η αρχική του τιμή), αφετέρου η ανάπτυξη της γραμμής παραγωγής, που επέτρεψε στη Ford να καλύψει σταδιακά την αυξημένη ζήτηση, μειώνοντας παράλληλα το κόστος παραγωγής, ήταν η λύση στο πρόβλημα του Φορντ.
Κάπως έτσι, λιγότερο από ένα μήνα μετά το λανσάρισμά του, η Ford είχε ήδη 15.000 παραγγελίες για το Μοντέλο Τ. Αξιοποιώντας σταδιακά την τεχνολογία της γραμμής παραγωγής, η αυτοκινητοβιομηχανία κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να μειώσει τον χρόνο κατασκευής του κάθε αυτοκινήτου από τις 12,5 ώρες μόλις στα 93 λεπτά, και παράλληλα κατάφερε να μειώσει την τιμή του σταδιακά από τα 825 δολάρια, στα 590 δολάρια το 1912 και στα 440 δολάρια το 1913. Αργότερα έπεσε ακόμα και στα 300 δολάρια.
Για να καταλάβει κανείς πόσο μπροστά ήταν τεχνολογικά την εποχή εκείνη η Ford αρκεί να λάβει υπ’ όψιν το εξής στοιχείο: το 1914 η Ford, με 13.000 υπαλλήλους, παρήγαγε περίπου 300.000 αυτοκίνητα, όταν όλες οι υπόλοιπες αυτοκινητοβιομηχανίες, με συνολικά 66.000 και πλέον υπαλλήλους, παρήγαγαν 280.000 αυτοκίνητα!
Ένα ακόμα εντυπωσιακό στοιχείο για το Μοντέλο Τ ήταν η παγκόσμια απήχησή του, καθώς το μοντέλο της Ford κυκλοφόρησε σε όλες τις ηπείρους, φτάνοντας ακόμα και στην Αυστραλία, και ήταν εξαιρετικά δημοφιλές παγκοσμίως, καταφέρνοντας κάτι πραγματικά μοναδικό για την εποχή εκείνη.
Ο θρύλος του Μοντέλου Τ
Μέχρι το 1927, όταν και σταμάτησε η παραγωγή του Μοντέλου Τ, είχαν πωληθεί πάνω από 15 εκατομμύρια αυτοκίνητα αυτού του τύπου, με κάποιες εκτιμήσεις να ανεβάζουν τον αριθμό αυτό στα 16,5 εκατομμύρια και να τοποθετούν το Μοντέλο Τ μεταξύ των πιο επιτυχημένων εμπορικά αυτοκινήτων στην ιστορία, ένα επίτευγμα πραγματικά απίστευτο για ένα τόσο παλιό αυτοκίνητο.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι στον διαγωνισμό για το Αυτοκίνητο του Αιώνα, το 1999, το Μοντέλο Τ αναδείχθηκε το πιο επιδραστικό αυτοκίνητο του 20ού αιώνα από 133 δημοσιογράφους της αγοράς του αυτοκινήτου, αφήνοντας πίσω του με 742 πόντους τα επίσης θρυλικά Mini (617 πόντοι), Citroen DS (567 πόντοι) και τον Σκαραβαίο της Volkswagen (521 πόντοι).
Ο διάδοχός του, το Μοντέλο Α, ήταν επίσης αρκετά δημοφιλές, πουλώντας κοντά στα 5 εκατομμύρια αυτοκίνητα, όμως ήταν το Μοντέλο Τ που καθόρισε τις τύχες της Ford, καθιστώντας την μία από τις πλέον αναγνωρίσιμες και δημοφιλείς μάρκες αυτοκινήτων στον κόσμο.
