Η τουρκική βιομηχανία όπλων και οι στόχοι για το 2021-23
Ο τουρκικός στρατός υπήρξε μέχρι και την εμφάνιση Ερντογάν ο ουσιαστικός κυρίαρχος της Τουρκίας. Για τις ανάγκες τους οι τούρκοι στρατηγοί σε συνεργασία με τους ντόπιους βιομήχανους αποφάσισαν την δεκαετία του 1980 να θέσουν μέσω συμπαραγωγών με ξένες εταιρείες, τις βάσεις για μια εγχώρια αμυντική βιομηχανία.
Γράφει ο Μαρίνος Γκασιάμης
Έτσι η Τουρκία έφτασε στο σημείο από εκεί που είχε περιορισμένη δραστηριότητα στην κατασκευή οπλικών συστημάτων, σήμερα να κατασκευάζει από αεροπλάνα και πυραύλους μέχρι μίνι αεροπλανοφόρα.
Για πολλούς αναλυτές στο εξωτερικό, η αμυντική βιομηχανία από την στιγμή που έλαβε ώθηση και από το καθεστώς Ερντογάν στις αρχές του 2.000 συνέβαλε καταλυτικά στην οικονομική άνθηση που λάνσαρε ο τούρκος πρόεδρος προκειμένου να πάρει με το μέρος του το μεγαλύτερο μέρος των τούρκων ψηφοφόρων.
Μια βιομηχανία που με προεδρικό διάταγμα του 2017 έχει τεθεί υπό τον απευθείας έλεγχο του ίδιου του τούρκου προέδρου Ρεντζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Άγκυρα ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει επενδύσει πακτωλούς χρημάτων προκειμένου να διευρύνει την γκάμα των προϊόντων κάτι που έχει συμβάλλει στο γεγονός πλέον η Τουρκία να εξάγει οπλικά συστήματα πρώτης γραμμής όπως επιθετικά ελικόπτερα και κορβέτες.
Δεν είναι τυχαίο πως σύμφωνα με προεδρική ανακοίνωση τον Ιανουάριο του 2018, σε μια συνεδρίαση της τουρκικής γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας τονίστηκε πως «συζητήθηκαν συνολικά 55 προγράμματα οπλικών συστημάτων συνολικής αξίας 9,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων».
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Daily Sabah την ίδια χρονική περίοδο ο Ερντογάν δήλωσε πως η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει παραγωγή αξίας 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων και δυνατότητα εξαγωγών αξίας 2 δις δολαρίων ενώ συνολικά η αξία των προγραμμάτων έφτασε τα 60 δις δολάρια.
Επίσης χαρακτηριστική η δήλωση του Αττίλα Γιεσιλαντά από την Global Source Partners, που αναφερόμενος στο κόμμα του Ερντογάν τόνισε μεταξύ άλλων πως: «συνηθίζαμε να καλύπτουμε το 80% των εξοπλιστικών αναγκών μας από το εξωτερικό. Τώρα παράγουμε τα δικά μας τυφέκια, drone, θωρακισμένα οχήματα κλπ. Εξοικονομούμε έτσι συνάλλαγμα και αναπτύσσουμε μια βιομηχανία που έχει εξαγωγικές δυνατότητες και μειώνει την εξάρτησή μας από το εξωτερικό».
Είναι γεγονός πως η χώρα εμφανίζει εξαγωγές τον τελευταίο χρόνο ύψους 161 δισ. δολαρίων και ειδικά δυναμική παρουσία στην στρατιωτική βιομηχανία, με εξαγωγές τον τελευταίο χρόνο ύψους 1,8 δισ. δολαρίων.
Αύξηση 14% παρουσίασαν οι εξαγωγές της τουρκικής αεροπορικής και αμυντικής βιομηχανίας, φθάνοντας τα 900 εκατ. δολάρια το πρώτο εξάμηνο του 2018, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζει το Anadolu τους τελευταίους 12 μήνες οι εξαγωγές της τουρκικής αεροπορικής και αμυντικής βιομηχανίας ανήλθαν σε 1,85 δισ. δολάρια, δίνοντας το στίγμα της made in Τurkey «άμυνας» που όπως υποστηρίζει ο Ταγίπ Ερντογάν καλύπτει το 65% των αμυντικών αναγκών της χώρας.
Οι κρατικές και οι ιδιωτικές βιομηχανίες άμυνας της χώρας επεξεργάζονται πάνω από 600 πρότζεκτ που θα κοστίσουν περίπου 40 δισ. δολάρια, ενώ στη γραμμή παραγωγής βρίσκονται τανκς, drones, ρουκέτες, φρεγάτες μέχρι και ελικόπτερα.
Το προφίλ της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει η γραμματεία αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας, η «κάλυψη των αναγκών των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων» ήταν η κινητήρια δύναμη πίσω από την βιομηχανική «έκρηξη» που ξεκίνησε την δεκαετία του 1980, κυρίως λόγω του εμπάργκο που επιβλήθηκε στην χώρα την δεκαετία του 1970 (σ.σ λόγω εισβολής στην Κύπρο).
Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε καμιά προσπάθεια να εξαχθούν τουρκικά οπλικά συστήματα σε άλλες χώρες και να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία εξωτερικής πολιτικής.
Η στροφή σε εξαγωγές τουρκικών οπλικών συστημάτων έγινε και λόγω της έλλειψης ζήτησης στο εσωτερικό της χώρας - ειδικά μετά την οικονομική κρίση που βίωσε η Τουρκία το 2001- η κρατική υποστήριξη ήταν ελλιπής.
Από το 2006 και μετά το σκηνικό αλλάζει άρδην με τα γραφειοκρατικά εμπόδια να παραμερίζονται και να λαμβάνονται σημαντικά βήματα στήριξης της εξαγωγικής προσπάθειας της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας.
Από το 2006 και μετά τουρκικές εταιρείες οπλικών συστημάτων άρχισαν να χρησιμοποιούνται από το τουρκικό κράτος ως οι κύριοι εργολάβοι σε διαγωνισμούς οπλικών συστημάτων.
Άρχισαν να γίνονται μελέτες βιωσιμότητας που επέτρεψαν τον προγραμματισμό της επίδοσης προγραμμάτων και την πρόβλεψη της εφαρμοστικότητας σχεδίων υπό το πρίσμα του χρόνου και των πόρων που θα διαθέτονταν.
Αυτές οι μελέτες απέτρεψαν την σπατάλη χρόνου και πόρων ενώ παράλληλα μείωσαν το ρίσκο.
Η περίοδος 2012-2016
Το όραμα της τουρκικής γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας για το διάστημα 2012-2016 ήταν να γίνει η Τουρκία πρωτοπόρος σε τεχνολογίες αμυντικής φύσης και ασφάλειας.
Υπό αυτό το πρίσμα, προγράμματα όπως των κορβετών «στελθ» Milgem, του άρματος μάχης Altay, του επιθετικού ελικοπτέρου ΑΤΑΚ, των μη επανδρωμένων αεροσκαφών ΑΝΚΑ και Bayraktar, του εκπαιδευτικού αεροσκάφους Hurkus, των κατασκοπευτικών δορυφόρων Gokturk 1, των νέων περιπολικών σκαφών για το πολεμικό ναυτικό, των λέμβων ταχείας επέμβασης, του εθνικού τυφεκίου, οχημάτων με προστασία σε νάρκες και αεροπορικών και πυραυλικών αμυντικών συστημάτων, απέδειξαν τις δυνατότητες της τουρκικής εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Με αυτά μπορεί να πει κανείς πως η εξάρτηση της Τουρκίας από εισαγωγές οπλικών συστημάτων μειώνεται δραματικά. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως τρεις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες συγκαταλέγονται ανάμεσα στις 100 καλύτερες του πλανήτη.
Το πλάνο μέχρι το 2021
Το στρατηγικό πλάνο για την περίοδο 2017 -2021 έχει ως στόχο να καταστήσει την Τουρκία ένα «παγκόσμιο παίκτη στο πεδίο των αμυντικών συστημάτων και συστημάτων ασφαλείας με εγχώρια σχέδια και εξελιγμένη τεχνολογία και δυνατότητες».
Εγχείρημα ορόσημο για την τουρκική αμυντική βιομηχανία αποτελεί για το μέλλον το μαχητικό στελθ TFX, για το οποίο έχει ήδη συναφθεί συμφωνία με την Βρετανία που θα προμηθεύσει τους κινητήρες.
Ωστόσο τα σχέδια για το υπόλοιπο μαχητικό, που σε μεγάλο βαθμό είναι ακόμα απόρρητα για ευνόητους λόγους, εικάζεται πως θα αντιμετωπίσουν δυσκολίες σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές που μίλησαν σχετικά στο news.gr, καθώς εκτιμάται πως η Τουρκία και σε αυτό το θέμα πόνταρε στην εισαγωγή του F-35 από τις ΗΠΑ από το οποίο θα έπαιρνε κρίσιμη και χρήσιμη τεχνογνωσία.
«Η Τουρκία σε πολλά από τα αμυντικά της προγράμματα έχει κάνει ότι και η Κίνα στο παρελθόν με την Ρωσία. Αρχικά αντιγραφή και στην συνέχεια ανάπτυξη δικών της συστημάτων με ντόπιους επιστήμονες και τεχνικούς» πρόσθεσαν. Οι ίδιες πηγές ωστόσο δεν δίστασαν να χαρακτηρίσουν την τουρκική αμυντική βιομηχανία «Big Business».
Η Τουρκία μαζί με το μαχητικό στελθ TFX επιθυμεί την σχεδίαση και κατασκευή με δικά της μέσα και μια φρεγάτας στελθ, της TF-2000.
Οι εξαγγελίες κάνουν λόγω για 8 πλοία, ωστόσο ακόμα δεν υπάρχουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη του προγράμματος αυτού.
Πέρα από το στρατηγικό πλάνο της γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας της Τουρκίας για το 2021, ουσιαστικός στόχος της Άγκυρας είναι το 2023 που είναι η επέτειος της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας κατά την οποία ο Ερντογάν θέλει να «σπάσει» τους δεσμούς με το κεμαλικό καθεστώς, παρουσιάζοντας το δικό του όραμα, το οποίο θα περιλαμβάνει καλώς εχόντων των πραγμάτων μεταξύ άλλων τρία οπλικά συστήματα «σφραγίδα».
Το τεθωρακισμένο άρμα μάχης ALTAY για τον Στρατό Ξηράς, το ελικοπτεροφόρο «ANADOLU» (Ανατολία) για το πολεμικό ναυτικό και το μαχητικό στελθ TFX για την πολεμική αεροπορία.
Τα σημαντικότερα προγράμματα της τουρκικής γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας
Ναυτικές μονάδες
Ναυαρχίδα των ναυτικών μονάδων που θα φτιαχτούν εξ’ ολοκλήρου από τουρκικά χέρια είναι το πολλαπλών ρόλων αμφίβιων αποστολών ελικοπτεροφόρο «ANADOLU».
Ως πρότυπο οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν το ισπανικό ελικοπτεροφόρο. Το τουρκικό σκάφος που ήδη ναυπηγείται, θα χρησιμοποιηθεί στο Αιγαίο, την Μαύρη Θάλασσα και την Μεσόγειο και αν παραστεί ανάγκη στον Ατλαντικό και τον Ινδικό Ωκεανό.
Έχει μήκος 231 μέτρα και συνολικό εκτόπισμα 27,436 τόνους. Θα μπορεί να μεταφέρει ένα πλήρες τάγμα πεζοναυτών με τα οχήματά τους. Από αυτό θα μπορούν να μεταφέρονται και να απογειώνονται ακόμα και τα βαρύτερα ελικόπτερα που υπάρχουν στο ΝΑΤΟ και εφόσον παραληφθούν από την Τουρκία, θα μπορούν να μεταφέρονται και να επιχειρούν από αυτό τα μαχητικά F-35 στην έκδοση κάθετης αποπροσγείωσης, κάνοντας το «Ανατολία» ένα μίνι αεροπλανοφόρο.
Οι κορβέτες στελθ της κλάσης MILGEM είναι το τελευταίο απόκτημα του τουρκικού στόλου. Έχουν εξαγγελθεί 4 και μέσα στο 2018 αναμένεται η παράδοση και του τρίτου πλοίου. Πενήντα τουρκικές εταιρείες συμμετέχουν στο πρόγραμμα το 65% του οποίου είναι εγχώριο.
Οι εργασίες θα συνεχιστούν και μετά την παράδοση του 4ου πλοίου της κλάσης κάπου μέσα στο 2019 και τα κατασκευαστούν άλλα 4 πλοία που θα εφοδιαστούν με περισσότερα οπλικά συστήματα λαμβάνοντας τον χαρακτηρισμό της φρεγάτας και θα αποτελέσουν την κλάση ΤF -100 με ελαφρώς μεγαλύτερο σκαρί εκτός όλων των άλλων.
Εξίσου σημαντικό ναυτικό πρόγραμμα είναι αυτό των αρματαγωγών-αποβατικών της κλάσης BAYRAKTAR. Η παρθενική τους χρήση έγινε στην πρόσφατη άσκηση «Efes 2018» με αξιόλογα αποτελέσματα. Το 70.68% του προγράμματος έγινε με συμμετοχή τουρκικών βιομηχανιών.
Την γκάμα των ναυτικών προγραμμάτων της τουρκικής γραμματείας αμυντικής βιομηχανίας ολοκληρώνουν τα νέα περιπολικά σκάφη για το πολεμικό ναυτικό, το σκάφος διάσωσης υποβρυχίων και οι κανονιοφόροι για την τουρκική ακτοφυλακή σαν αυτή που εμβόλισε το «Γαύδος» του ελληνικού λιμενικού.
Αεροπορικά και διαστημικά project
Πρόσφατα η Γραμματεία Αμυντικής Βιομηχανίας της Τουρκίας παρουσίασε το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Akinci. Θα μπορεί σύμφωνα με τις εξαγγελίες να πετάει συνεχώς επί 24 ώρες σε ύψος που θα φτάνει μέχρι και τα 40.000 πόδια δηλαδή περίπου στα 11 χιλιόμετρα. Σύμφωνα με την ίδια πηγή η πρώτη πτήση του αναμένεται μέσα στο 2019 και η ένταξη στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις το 2020 ή το 2021. Κορωνίδα ωστόσο όλων των αεροπορικών προγραμμάτων, εφόσον όλα πάνε όπως τα υπολογίζουν στην Άγκυρα, θα είναι το μαχητικό στελθ TFX.
Η πρώτη του πτήση θα γίνει στα 100 χρόνια της ίδρυσης της σύγχρονης Τουρκίας το 2023 και θα είναι επιχειρησιακό στις μοίρες της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας μετά το 2030. Επόμενο στη σειρά των αεροπορικών προγραμμάτων είναι το εκπαιδευτικό αεροπλάνο HÜRKUŞ, το οποίο παραδίδεται ήδη στην τουρκική πολεμική αεροπορία με το τελευταίο να εντάσσεται σε αυτή το 2019. Παράλληλα η Τουρκία μελετά το HÜRKUŞ C που θα είναι η έκδοση ελαφρού μαχητικού που θα μπορεί να παρέχει έγγυς υποστήριξη με εγχώριους πυραύλους όπως οι CIRIT και UMTAS. Καμάρι της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί και το επιθετικό ελικόπτερο ΑΤΑΚ.
Έχοντας ως πρότυπο το ιταλοβρετανικό Agusta Westland A129 η Τουρκία έφτιαξε ένα αρκούντως αποτελεσματικό επιθετικό ελικόπτερο που γνώρισε την πρώτη του δράση στις μάχες του Αφρίν. Ήδη υπάρχουν 34 στο τουρκικό οπλοστάσιο και ο στόχος είναι για 59 με πρόβλεψη για άλλα 40 στο μέλλον. Ακόμα 27 κατασκευάστηκαν για την τουρκική στρατοχωροφυλακή και την αστυνομία. Ήδη υπάρχουν χώρες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την απόκτησή του. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Πακιστάν που στις 25 Μαΐου υπέγραψε συμφωνία με την Τουρκία για την απόκτηση 30 ελικοπτέρων του τύπου αυτού. Περήφανη είναι η τουρκική αμυντική βιομηχανία και για τα δύο της μη επανδρωμένα αεροπλάνα.
Το αναγνωριστικό ΑΝΚΑ που μπορεί να πετάει συνεχώς για 24 ώρες σε υψόμετρο μέχρι και 10 χιλιομέτρων και το εξοπλισμένο με πυραύλους Bayraktar που μπορεί να πετάει επίσης επί 24 ώρες σε απόσταση 150 χιλιομέτρων από τον σταθμό ελέγχου σε υψόμετρο μέχρι και 8 χιλιόμετρα.
O κύκλος των project ολοκληρώνεται με έξοδο στο διάστημα με τον κατασκοπευτικό δορυφόρο Gokturk 1 που τέθηκε σε τροχιά το 2016 και τον νούμερο 2. Στην κατηγορία αυτή θα μπορούσε κανείς να εντάξει και τον πύραυλο κρουζ SOM-J που σχεδιάζει να κατασκευάσει η Τουρκία προκειμένου να εξοπλίσει είτε τα F-35 είτε μελλοντικά τα TFX. Θα έχει βεληνεκές 185 χιλιόμετρα.
Προγράμματα για τον Στρατό Ξηράς
Αιχμή του δόρατος αποτελεί το τεθωρακισμένο άρμα μάχης ALTAY, του οποίου ξεκινά σύντομα η μαζική παραγωγή με στόχο τα 250. Πρόκειται επί της ουσίας για εξέλιξη του Κορεατικού άρματος «Μαύρος Πάνθηρας» που θα διαθέτει βρετανικό κινητήρα από την British Motor Corporation.
Ακολουθούν τα οχήματα μεταφορά προσωπικού Kirpi με σχεδιασμό κατά των ναρκών και εκρηκτικών μηχανισμών. Μπορούν να μεταφέρουν μέχρι και 10 πλήρως εξοπλισμένους στρατιώτες. Μετά έρχονται τα θωρακισμένα οχήματα για αναγνωριστικές αποστολές Cobra II και EJDER YALÇIN 4x4.
Ένα όπλο που αξίζει να αναφέρουμε είναι φυσικά το «εθνικό τυφέκιο» που θα αντικαταστήσει τα γνωστά στους Έλληνες G-3 και M-16 που χρησιμοποιεί και ο τουρκικό στρατός. Λέγεται MPT-76, ζυγίζει 4,1 κιλά, έχει δραστικό βεληνεκές 600 μέτρα και διαμέτρημα 7,62. Έχουν ήδη παραχθεί 34.500 τεμάχια που αντικαθιστούν σταδιακά τα ατομικά τυφέκια σε διάφορες μονάδες των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων. Θα ήταν επίσης άδικο να μην μνημονεύσουμε τους αντιαρματικούς πυραύλους UMTAS και OMTAS και τα ελαφρά ναυτικά πυροβόλα που κατασκευάζει ήδη η Τουρκία και φυσικά τα ραντάρ και συστήματα επικοινωνιών.
Ανατρέχοντας σε όλα αυτά μπορεί να πει με βεβαιότητα κανείς πως η Τουρκία αξιοποιώντας τις συμπαραγωγές αρχικά, κάτι που δεν έκανε η Ελλάδα, έχει φτάσει πλέον στο επίπεδο να μπορεί να δηλώσει πως σε 5 χρόνια από τώρα, αν όλα της πάνε καλά, θα είναι η ίδια κατασκευάστρια και εξαγωγέας οπλικών συστημάτων και να κινηθεί με μεγαλύτερη άνεση στην γεωστρατηγική σκακιέρα, στην οποία χώρες εξαρτημένες από άλλες για τα όπλα τους, σκέφτονται και ενεργούν εντελώς διαφορετικά.
