«Εδώ έχουμε πάρτι, αποδεδειγμένο, διαχρονικό και σε όλους γνωστό»
Μονόδρομο θεωρεί την πρόταση για σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την υπόθεση Νοvartis, ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός, μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Έχω πεισθεί κι εγώ, ότι είναι ο μόνος τρόπος για να μην δοθεί η αίσθηση της "ομερτά", της συγκάλυψης δηλαδή και της αξιοποίησης του νόμου περί ευθύνης υπουργών, για να κουκουλωθεί η υπόθεση» τονίζει ο κ. Ξανθός.
Όπως εξηγεί, η διεθνής διάσταση του θέματος «καθιστά γελοία τη θεωρία περί σκευωρίας». Κανένα σκάνδαλο τέτοιας εμβέλειας στον κόσμο δεν διερευνήθηκε χωρίς τον μηχανισμό των προστατευόμενων μαρτύρων, επισημαίνει και προσθέτει πως «είναι ανόητο και υποκριτικό λοιπόν να λέμε να βγουν οι κουκούλες». Όπως λέει, οι κατηγορίες είναι σοβαρές, αφορούν υψηλά πολιτικά πρόσωπα και κρατικούς λειτουργούς, γι' αυτό οι μάρτυρες πρέπει να προστατευθούν.
Όπως εξηγεί, στόχος της κυβέρνησης δεν είναι ούτε ο ρεβανσισμός απέναντι στους πολιτικούς της αντιπάλους ούτε ο αντιπερισπασμός από τα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά η εμπέδωση κλίματος ενδελεχούς διερεύνησης και απόδοσης ευθυνών όταν προκύπτουν περιπτώσεις διαφθοράς στον δημόσιο βίο. «Όμως το πιο σημαντικό είναι, λαμβάνοντας υπ' όψιν τα στοιχεία από τον έλεγχο των υποθέσεων, να προωθούνται παρεμβάσεις θεσμικής θωράκισης του συστήματος για να μην διαιωνίζονται τα φαινόμενα αυτά», συμπληρώνει.
«Εδώ έχουμε πάρτι, αποδεδειγμένο, διαχρονικό και σε όλους γνωστό. Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Μέχρι τώρα δεν υπήρχε η πολιτική βούληση αυτό το πάρτι να ερευνηθεί. Και μόνο από το γεγονός ότι υπήρξε πάρτι, οι πολιτικές ευθύνες είναι αυταπόδεικτες. Τώρα, από τη δικογραφία αναδεικνύεται με σαφήνεια πως ήταν οργανωμένο το σύστημα επιρροής συμφερόντων και διαφθοράς στο χώρο του φαρμάκου. Το αν το ένα ή το άλλο πρόσωπο είχε τη συμβολή που του αποδίδουν οι μάρτυρες, μένει να το αποφασίσει η δικαιοσύνη. Εμείς δεν θέλουμε ούτε συλλογική ενοχοποίηση, αλλά ούτε και συλλογική αθώωση. Όταν κάποιος επί των ημερών του, είτε με παραλήψεις και λάθη είτε με συνειδητή εμπλοκή και ιδιοτελή συμπεριφορά καλύπτει ένα τόσο μεγάλο πάρτι, αυτό σημαίνει ακύρωση του πολιτικού του ρόλου» τονίζει ο Ανδρέας Ξανθός.
Ποια μέτρα λαμβάνονται για να θωρακιστεί η τιμολόγηση
«Εγώ δεν ισχυρίζομαι ότι έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία θεσμικής θωράκισης του συστήματος, αλλά έχουν γίνει για πρώτη φορά σοβαρά βήματα» επισημαίνει ο υπουργός Υγείας, ο οποίος λέει ότι πλέον είναι διαφανής η διαδικασία έκδοσης του δελτίου τιμών. «Κανείς από τη βιομηχανία δεν το αμφισβητεί στα τελευταία 5 δελτία τιμών που έχουμε βγάλει. Δεν έχουν πει ότι υπήρξε αδιαφάνεια ή μεροληψία υπέρ κάποιων. Υπάρχει πλέον μια θεσμικά κατοχυρωμένη διαδικασία στην ανατιμολόγηση και στα νέα δελτία τιμών. Κρίναμε ότι αυτή η διαδικασία που ολοκληρώνεται από τον ΕΟΦ είναι υπέρ-αρκετή και δεν απαιτείται δεύτερο επίπεδο διαπραγμάτευσης, όπου θα μπορούσε να εμπλακεί το υπουργείο Υγείας και ο ίδιος ο υπουργός» τονίζει και εξηγεί: «Καταργήσαμε λοιπόν την Επιτροπή Τιμών του υπουργείου για να είμαστε σίγουροι ότι η διαδικασία θα ολοκληρώνεται στον ΕΟΦ, εκεί θα εξετάζονται οι ενστάσεις και οι "αιτήσεις θεραπείας" και στον υπουργό θα έρχεται, χωρίς άλλη διαμεσολάβηση, η τελική εισήγηση για το Δελτίο Τιμών.
Όσον αφορά τη νέα επιτροπή Διαπραγμάτευσης των τιμών στα φάρμακα, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει ήδη πετύχει καλύτερες τιμές για τα φάρμακα της ηπατίτιδας C και το μελάνωμα. Όπως αναφέρει, «πήραμε την διαπραγμάτευση για το φάρμακο από τον ΕΟΠΥΥ και θέσαμε αυτή την επιτροπή υπό το υπουργείο Υγείας σε διασύνδεση με την επιτροπή αξιολόγησης( ΗΤΑ) . Δεν διαπραγματεύεται απλώς καλύτερες τιμές ,αλλά εισηγείται στην επιτροπή αξιολόγησης τιμές προσιτές για να ληφθεί η τελική απόφαση με βάση τη θεραπευτική αξία και τη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας του φαρμάκου. Για κάθε νέο φάρμακο που θα έρχεται στη χώρα, για να εγκριθεί η αποζημίωση του από το σύστημα, θα προηγείται υποχρεωτικά η διαπραγμάτευση», εξηγεί και επισημαίνει πως το σύστημα είναι σήμερα μη βιώσιμο διεθνώς και κοινή παραδοχή ότι οι τιμές των νέων φαρμάκων είναι πολύ υψηλές . «Η υπόθεση της Novartis με τόσο «επιθετικές πρακτικές» σε 20 χώρες, αναδεικνύει το ζήτημα της συνολικής αναθεώρησης του πλαισίου διεθνώς στον τομέα του φαρμάκου. Πρέπει να ξαναδούμε όλο το «τοπίο» , από τις κλινικές μελέτες, τις πατέντες, τα κόστη της έρευνας και της καινοτομίας , την αξιολόγηση , τιμολόγηση και αποζημίωση των φαρμάκων » τονίζει ο υπουργός Υγείας.
Διαφάνεια και δημοσιοποίηση για τις αμοιβές
Ο υπουργός Υγείας θεωρεί πολύ σημαντικό ότι η ίδια η φαρμακοβιομηχανία συναίνεσε στην απόφαση για τη δημοσιοποίηση των οικονομικών σχέσεων μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και ιατρικών επιστημονικών εταιρειών ή γιατρών στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης, της συμμετοχής σε ομιλίες, σεμινάρια, συνέδρια. «Η δημοσιοποίηση από μόνη της δεν αρκεί, αλλά δίνει ένα σήμα ελέγχου, διαφάνειας και αυτοσυγκράτησης. Δεν θα μπούμε σε κυνήγι μαγισσών και συνολικής ενοχοποίησης του ιατρικού σώματος» σημειώνει. Αναφορικά με τα δημοσιεύματα που κάνουν λόγο για την εμπλοκή 4.500 γιατρών, ο υπουργός Υγείας κάνει σαφές ότι «είναι εντελώς διαφορετικό θέμα μια εταιρεία να καλύπτει τα έξοδα ενός γιατρού για να παρακολουθήσει ένα επιστημονικό συνέδριο και εντελώς διαφορετικό να τον χρηματοδοτεί συστηματικά, να του καταθέτει στους λογαριασμούς του ποσά που δεν δικαιολογούνται».
Πάντως το υπουργείο Υγείας προωθεί ήδη τρόπους για να περιορίσει την απευθείας συναλλαγή μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και γιατρών. Όπως αποκαλύπτει ο υπουργός Υγείας, ήδη σε συνεργασία με το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας, «προωθούνται ρυθμίσεις για να αναμορφωθεί και να εξορθολογιστεί το τοπίο της ιατρικής εκπαίδευσης και των συνεδρίων, δίνοντας έμφαση στις αξιόπιστες επιστημονικές ιατρικές εταιρείες κορμού, που θα λειτουργούν με ενιαίο καταστατικό και διαφάνεια στη διαχείριση των πόρων τους».
Το θολό τοπίο ευνόησε φαινόμενα παρεμβάσεων
Το σκάνδαλο Novartis αναδεικνύει ένα μεγάλο έλλειμμα θεσμικής θωράκισης στον τομέα του φαρμάκου στη χώρα μας, επισημαίνει ο υπουργός Υγείας και λέει ότι το έλλειμμα αυτό, ήταν μεγαλύτερο πριν από το 2010, περίοδο κατά την οποία η διαδικασία τιμολόγησης των φαρμάκων δεν γινόταν στο υπουργείο Υγείας, αλλά στο υπουργείο Ανάπτυξης: «Δεν υπήρχε καμιά διαδικασία που να διασφαλίζει ότι στοιχειωδώς τηρούνταν κάποιοι κανόνες, γεγονός που άφηνε περιθώρια συναλλαγών και παρεμβάσεων στο πεδίο της τιμολόγησης, αυτό είναι σαφές».
Ως δεύτερο, ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο που άφηνε παράθυρα παρέμβασης στον τομέα της τιμολόγησης των φαρμάκων, σημειώνει ο κ. Ξανθός, την παντελή έλλειψη διαπραγμάτευσης για τις τιμές των φαρμάκων και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Στη διετία 2011-2013, ενώ έχει αναλάβει την ευθύνη της τιμολόγησης ο ΕΟΦ, όπως προκύπτει και από την έλλειψη στοιχείων και εγγράφων, δεν εμπλέκεται ο υπηρεσιακός μηχανισμός και η τιμολόγηση γίνεται με ευθύνη των διοικήσεων του και του υπουργείου. Παρότι η διαδικασία γίνεται με βάση τις τρεις χαμηλότερες τιμές στην Ευρώπη, δεν υπάρχει στη συνέχεια διαπραγμάτευση και αυτό είναι καθοριστικό. Γιατί το θέμα δεν ήταν μόνο η τιμή αναφοράς, όταν θα μπορούσες να χρησιμοποιήσεις ως εργαλείο τον ΕΟΠΥΥ για να διαπραγματευτείς και να επιτύχεις χαμηλότερες τιμές φαρμάκων για το Σύστημα Υγείας».
Ένα άλλο έλλειμμα πάνω στο οποίο μπορούσαν να αναπτυχθούν φαινόμενα προκλητής ή κατευθυνόμενης ζήτησης και διαφθοράς, λέει ο κ. Ξανθός, ήταν το πλαίσιο για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων. Όπως αναφέρει, «για να υπάρξει διείσδυση των φαρμάκων στην αγορά, δεν φτάνει μόνο να εγκριθεί ένα φάρμακο και να πάρει προνομιακή τιμή. Για να έχει κέρδος η φαρμακοβιομηχανία, θα πρέπει και να το γράψουν οι γιατροί».
Σύμφωνα με τον υπουργό Υγείας, η έλλειψη θεραπευτικών πρωτοκόλλων, παρά την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, άφηνε επί της ουσίας, χωρίς έλεγχο τους γιατρούς. «Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σαφώς υπήρχε, αλλά από μόνη της δεν δημιουργούσε φίλτρα και κανόνες, απλώς καταγραφόταν τι γραφεί ο κάθε γιατρός. Τώρα έχουμε "κλειδώσει" 15 θεραπευτικά πρωτόκολλα στο σύστημα της ΗΔΙΚΑ (σε σύνολο 25) και τους επόμενους μήνες θα έχουμε άλλα 20», καταλήγει.
