Η γυναίκα με το εκρηκτικό μείγμα γονιδίων που τρελαίνει τον καλλιτεχνικό κόσμο
Στη λίστα του Bloomberg με τα πρόσωπα που θα μας απασχολήσουν το 2018, το... ελληνικό μάτι πέφτει πάνω σε ένα εξόφθαλμα ελληνικό όνομα: Melina Matsoukas. Αν και στην Ελλάδα δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή, στους αμερικανικούς καλλιτεχνικούς κύκλους το όνομα αυτό κάνει αμέσως «κλικ».
Γράφει ο Σπύρος Πιστικός
Στα 37 της χρόνια, η Μελίνα Ματσούκας έχει τον κόσμο της μουσικής στα πόδια της, έχοντας «χτίσει» το όνομά της μέσα από συνεργασίες με κορυφαίους καλλιτέχνες, των οποίων τα βιντεοκλίπ έχει σκηνοθετήσει, και τα οποία βιντεοκλίπ πάντα προκαλούν συζητήσεις – σε άλλους αρέσουν, σε άλλους δεν αρέσουν, όμως σίγουρα δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο.
Με δύναμη από το Μπρονξ
Η Μελίνα Ματσούκας γεννήθηκε το 1981 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Παρά το εντελώς ελληνικό ονοματεπώνυμό της, έχει εκτός από ελληνικές και εβραϊκές ρίζες, καθώς και ρίζες από την Τζαμάικα και την Κούβα – εξ ου και το σκούρο χρώμα της επιδερμίδας της. Ο πατέρας της ήταν ξυλουργός και η μητέρα της δασκάλα μαθηματικών σε τοπικό σχολείο. Στην εφηβεία της έδειξε τις πρώτες καλλιτεχνικές της τάσεις, όταν άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία, ενώ στη συνέχεια σπούδασε σκηνοθεσία στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και στο Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Το πρώτο βιντεοκλίπ για το οποίο πληρώθηκε (το ιλιγγιώδες ποσό των 250 δολαρίων) ήταν για το τραγούδι Dem Girls του ράπερ Red Handed, που είναι ξάδελφός της. Την ίδια χρονιά, το 2006, έκανε το πρώτο της μεγάλο «άλμα», αναλαμβάνοντας να σκηνοθετήσει το βιντεοκλίπ του τραγουδιού Money Maker των (πολύ πιο γνωστών από τον ξάδελφό της) ράπερ Ludacris και Pharrell. Το τραγούδι έφτασε στην κορυφή των charts της χιπ χοπ μουσικής, ενώ το βιντεοκλίπ κίνησε το ενδιαφέρον πολλών στη βιομηχανία του θεάματος.
Ήταν επίσης το 2006, τη βραδιά της απονομής των βραβείων του MTV, όταν η Μελίνα Ματσούκας γνώρισε την Μπιγιονσέ, και η γνωριμία αυτή ήταν καθοριστική και για τις δύο.
Γυναίκες εν δράσει
Όπως διηγήθηκε αργότερα η ίδια η Ματσούκας, τη βραδιά εκείνη έκανε χειραψία με την Μπιγιονσέ και της είπε: «Σού'ρχομαι». Δύο μήνες μετά, της ζητήθηκε να γυρίσει τέσσερα βιντεοκλίπ τραγουδιών από το επόμενο άλμπουμ της Μπιγιονσέ. «Είχα γυρίσει μόνο τέσσερα βίντεο σε όλη μου τη ζωή! Φοβόμουν πραγματικά!», δήλωσε μετά από χρόνια στο περιοδικό New Yorker.
Αυτή ήταν μόνο η αρχή μίας πολύχρονης επαγγελματικής συνεργασίας και μίας μεγάλης φιλίας ανάμεσα στις δύο γυναίκες. Μετά από τα τέσσερα αυτά βιντεοκλίπ (Green Light, Kitty Kat, Suga Mama, Upgrade U) ακολούθησαν τα Diva (2008), Why Don't You Love Me (2010), Move Your Body (2011), Pretty Hurts (2013) και RUN (2013).
Όμως η πιο αξιομνημόνευτη μεταξύ τους συνεργασία ήταν αναμφίβολα στο βιντεοκλίπ του Formation, του 2016. Ήταν μία ιδιαίτερα τεταμένη περίοδος στις ΗΠΑ, με τους μαύρους σε πολλές πολιτείες να ξεσηκώνονται διαμαρτυρόμενοι για τα διαδοχικά αιματηρά περιστατικά με δράστες αστυνομικούς και θύματα αθώους μαύρους, και η Μπιγιονσέ είχε αποφασίσει να στείλει με το τραγούδι της ένα πολιτικό μήνυμα υπέρ των δικαιωμάτων των μαύρων.
Το βιντεοκλίπ της Ματσούκας προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Ίσως η πιο εμβληματική του σκηνή είναι αυτή όπου ένας νεαρός μαύρος φορώντας μαύρο φούτερ με κουκούλα χορεύει απέναντι σε μία διμοιρία από λευκούς αστυνομικούς, ενώ η κάμερα έπειτα στρέφεται σε έναν τοίχο βαμμένο με σπρέι που λέει: «Σταματήστε να μας σκοτώνετε».
«Ήθελα να μιλήσω για την αστυνομική βιαιότητα και να μιλήσω για εμάς που πεθαίνουμε και μας σκοτώνουν, αλλά να το κάνω με έναν καλλιτεχνικό τρόπο», δήλωσε η Ματσούκας στο New Yorker. Όμως το βιντεοκλίπ ερμηνεύθηκε από πολλούς ως προσβλητικό για την αστυνομία, με αποτέλεσμα να υπάρξουν αντιδράσεις από αστυνομικούς, που απείλησαν να σταματήσουν να της παρέχουν προστασία.
Ένα άλλο σημείο του βιντεοκλίπ που προκάλεσε αντιδράσεις ήταν εκείνο όπου η Μπιγιονσέ βυθίζεται στα νερά στη διάρκεια του τυφώνα Κατρίνα, πάνω σε ένα περιπολικό. «Ήθελα να είναι περιπολικό για να δείξει ότι δεν είχαν εμφανιστεί στην πραγματικότητα για μας. Και ότι είμαστε ακόμα εδώ, στην κορυφή, και ότι ήταν ένας από τους ανθρώπους που είχαν υποφέρει», εξήγησε η Ματσούκας. Πολλοί κατηγόρησαν τόσο την Ματσούκας όσο και την Μπιγιονσέ ότι εκμεταλλεύθηκαν τον ανθρώπινο πόνο και ότι δυσφημούσαν την αστυνομία.
«Δεν ήξερα ότι το βιντεοκλίπ θα προκαλούσε όλες αυτές τις συζητήσεις. Αλλά ένιωσα πολύ ικανοποιημένη γι' αυτό», δήλωσε στο New Yorker η Ματσούκας, και μάλλον έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ικανοποιημένη: το βιντεοκλίπ απέσπασε μία σειρά από βραβεία, μεταξύ των οποίων το βραβεία του MTV και των Γκράμι για το καλύτερο βιντεοκλίπ της χρονιάς.
Οι άλλες συνεργασίες της
Τα δύο αυτά βραβεία είχε κερδίσει λίγα χρόνια νωρίτερα ένα άλλο βιντεοκλίπ της Μελίνα Ματσούκας: Το We Found Love της Ριάνα. Και αυτό το βιντεοκλίπ είχε πυροδοτήσει πολλές συζητήσεις, καθώς απεικόνιζε σκηνές ενδοοικογενειακής βίας, με θύμα τη Ριάνα, η οποία δύο χρόνια πριν από τα γυρίσματα είχε όντως πέσει θύμα ξυλοδαρμού από τον τότε σύντροφό της, Κρις Μπράουν. Η ίδια η σκηνοθέτιδα αργότερα εξήγησε πως το βιντεοκλίπ «βασιζόταν στην τραγική ερωτική μου ζωή, και προφανώς στη δική της τραγική ερωτική ζωή, και σε κάθε γυναίκας την τραγική ερωτική ζωή».
Με τη Ριάνα συνεργάστηκε επίσης στα βιντεοκλίπ των Rudeboy, S&M, Rockstar 101 και You Da One.
Άλλα γνωστά βιντεοκλίπ της Μελίνα Ματσούκας είναι τα εξής:
Just Dance (Lady Gaga)
In My Arms (Kylie Minogue)
Sex Therapy (Robin Thicke)
Hold It Don't Drop It (Jennifer Lopez)
Bleeding Love (Leona Lewis, βρετανική έκδοση)
Thinking of You (Katy Perry)
Επίσης, έχει σκηνοθετήσει τρία επεισόδια της σειράς Insecure και άλλα δύο της σειράς Master of None, καθώς και διαφημιστικά σποτ για εταιρείες όπως η Adidas, η Nike, η Coca Cola και η Diesel.
Ένα εκρηκτικό μείγμα γονιδίων
Όπως είπαμε, η Μελίνα Ματσούκας έχει πολύ ιδιαίτερα γονίδια: ο πατέρας της έχει ελληνοεβραϊκή καταγωγή, ενώ η μητέρα της γεννήθηκε στην Κούβα, αλλά έλκει την καταγωγή της από την Τζαμάικα.
Σε μία συνέντευξή της αναφέρθηκε στην επιρροή που είχε πάνω της αυτό το εκρηκτικό μείγμα γονιδίων: «Αισθάνθηκα τις επιρροές από όλες αυτές τις διαφορετικές κουλτούρες – τις ιστορίες, τις ιδέες. Και οι γονείς μου ήταν και οι δύο κομμουνιστές και ακτιβιστές, οπότε πάντα έδιναν έμφαση στην ισότητα και στο να κάνεις κάτι σημαντικό στη ζωή σου. Πάντα ήθελα να κάνω κάτι μεγάλο, αλλά απλώς δεν ήξερα πώς θα ξεκινούσα να αλλάζω τον κόσμο».
Σε άλλη συνέντευξή της είχε ερωτηθεί αν υπάρχει μία από τις χώρες καταγωγής της με την οποία ταυτίζεται περισσότερο. Η απάντησή της ήταν η εξής:
«Σε τελική ανάλυση, είμαι μία μαύρη γυναίκα. Βλέπω τη φυλή και την κουλτούρα ως διαφορετικές οντότητες και η εμπειρία μου είναι αυτή μίας μαύρης γυναίκας. Το λατρεύω που λόγω των πολλών διαφορετικών καταβολών μου έχω εκτεθεί σε τόσες πολλές διαφορετικές επιρροές, ιδέες, απόψεις, φαγητά και εμπειρίες, και όσον αφορά στην κουλτούρα δεν θα έλεγα ότι ταυτίζομαι με κάποια από αυτές περισσότερο, γιατί είμαι Αμερικανίδα. Όμως η καταγωγή μου σίγουρα παίζει ρόλο στο πώς μεγάλωσα και στο τι πιστεύω».
