Οι πιστωτές θέλουν να δώσουν στην κυβέρνηση ξανά τον έλεγχο των οικονομικών της χώρας, αλλά χωρίς να υπάρχει κίνδυνος διολίσθησης στη δημοσιονομική ανευθυνότητα
Τη... μαγική φόρμουλα που θα επιτρέψει στην ελληνική κυβέρνηση να ανακτήσει τον έλεγχο των οικονομικών της, διασφαλίζοντας όμως την ίδια στιγμή ότι η Ελλάδα δεν θα επιστρέψει στη δημοσιονομική ανευθυνότητα της περιόδου πριν το 2009, αναζητούν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το πρακτορείο Bloomberg.
Σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές που ζήτησαν να μην κατονομαστούν, καθώς οι σχετικές συζητήσεις παραμένουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, ο λόγος για τον οποίο αναζητείται μία τέτοια φόρμουλα είναι διττός: αφενός οι πιστωτές θέλουν να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να υλοποιεί τις σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις της, και αφετέρου η χώρα πρέπει να παραμείνει εντός των προκαθορισμένων δημοσιονομικών της στόχων προκειμένου να μπορέσει να αποπληρώσει τα χρέη της, ένα στοιχείο που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους Ευρωπαίους εταίρους, οι οποίοι έχουν δεσμευθεί για περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους στο τέλος του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018.
Έλληνες και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, σύμφωνα με το Bloomberg, αναφέρουν πως μία πιθανή συμβιβαστική λύση θα ήταν να δεσμευθεί η Ελλάδα σε μία ρήτρα «μη οπισθοδρόμησης», να εγγυηθεί δηλαδή ότι δεν θα αντιστρέψει καμία από τις μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης. Η ρήτρα αυτή, σε συνδυασμό με εκτεταμένη εποπτεία των οικονομικών της, θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μία συμφωνία, λένε οι ίδιοι αξιωματούχοι.
Ένα βασικό ζήτημα είναι το ποιος θα είναι αρμόδιος για αυτήν την εποπτεία των οικονομικών της Ελλάδας. Όπως σημειώνει το Bloomberg, παραδοσιακά η Κομισιόν είναι αυτή που επιτηρεί τα οικονομικά των κρατών της Ευρωζώνης, όμως πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις την έχουν κατηγορήσει ότι είναι υπερβολικά επιεικής με την Ελλάδα και θα προτιμούσαν να αναλάβει έναν πιο ενισχυμένο ρόλο ο ESM.
Το θέμα αυτό εμπίπτει σε μία ευρύτερη συζήτηση στην Ευρωζώνη για το αν και πώς θα ενισχυθεί ο ρόλος του ESM και τι είδους παρεμβάσεις θα μπορεί να κάνει αναφορικά με τους προϋπολογισμούς των κρατών της Ευρωζώνης, μία συζήτηση που αναμένεται να «ανάψει» τους επόμενους μήνες.
«Η Ελλάδα θα πρέπει να αφεθεί στις δικές της πολιτικές επιλογές, εφόσον δεν θα χρειαστεί καθόλου περαιτέρω χρήματα», δήλωσε ο Ντάνιελ Γκρος, διευθυντής του Κέντρου Ερευνών Ευρωπαϊκής Πολιτικής, με έδρα τις Βρυξέλλες.
Η έκθεση της Κομισιόν για την Ελλάδα
Εν τω μεταξύ, σε σημερινή έκθεσή της για τη συμμόρφωση της Ελλάδας με τους όρους του προγράμματος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει τις μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί, προειδοποιώντας πάντως πως η ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη.
«Η Ελλάδα έχει υλοποιήσει σημαντικές μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της πολιτικής», αναφέρει στην έκθεσή της η Κομισιόν. «Η ελληνική οικονομία έχει παραμείνει πιο ανθεκτική απ’ όσο αναμενόταν σε ένα δύσκολο περιβάλλον, οι δημοσιονομικοί στόχοι έχουν ξεπεραστεί ευρέως και οι καθοριστικές δομικές μεταρρυθμίσεις σε τομείς όπως η φορολογική διοίκηση, το επιχειρηματικό περιβάλλον, η ενέργεια, οι ιδιωτικοποιήσεις και η δημόσια διοίκηση έχουν ξεκινήσει».
Ωστόσο, «η ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη», προειδοποιεί η Κομισιόν, καθώς «η μεγάλη εναπομείνασα ατζέντα πολιτικών απαιτεί περαιτέρω συνεχιζόμενες αποφασιστικές προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις μέχρι το τέλος του προγράμματος και μετέπειτα».
«Κλειδί για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος παραμένει η συνέχιση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί, καθώς και η πλήρης δέσμευση και οικειοποίησή τους από όλα τα τμήματα της ελληνικής διοίκησης», υπογραμμίζει η Επιτροπή, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, και προσθέτει: «Η Ελλάδα πρέπει να βασιστεί στις τεράστιες προσπάθειες που έχουν γίνει μέχρι στιγμής, για να εδραιώσει την αξιοπιστία της και την εμπιστοσύνη και να προωθήσει ένα θετικό επενδυτικό κλίμα. Αυτό θα είναι πολύ σημαντικό για την επανέναρξη της ελληνικής οικονομίας, και η βάση για την επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη και την πρόσβαση στις αγορές, έπειτα από οχτώ χρόνια οικονομικής βοήθειας».
Όσον αφορά το ζήτημα του ελληνικού χρέους, η Eπιτροπή υπενθυμίζει ότι τον Μάιο του 2016, το Eurogroup συμφώνησε σε μια δέσμη μέτρων για το χρέος που θα πρέπει να εφαρμοστεί σταδιακά, εφόσον είναι αναγκαίο και υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι όροι του προγράμματος. Μετά την πλήρη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, o Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕSM) άρχισε από τον Ιανουάριο του 2017 να εφαρμόζει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα αναδιάρθρωσης του χρέους. Με την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, το Eurogroup τον Ιούνιο του 2017, έδωσε περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με τα μέτρα μεσοπρόθεσμου χαρακτήρα που θα εφαρμοστούν, στο βαθμό που είναι αναγκαίο και μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος.
Με βάση την έκθεση, ως βασικότερες μεταρρυθμίσεις στον τομέα των δημοσιοοικονομικών αναφέρονται, το συνταξιοδοτικό, το φορολογικό και η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ. Όσον αφορά το συνταξιοδοτικό, επισημαίνεται η ανάγκη να συνεχιστεί η εφαρμογή των μεταρρυθμιστικών μέτρων και πιο συγκεκριμένα η πλήρης ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων. Επίσης, η έκθεση επισημαίνει ότι τέθηκαν υπό έλεγχο οι δαπάνες στον τομέα της υγείας και των κοινωνικών επιδομάτων. Στο πλαίσιο αυτό θεσπίστηκε το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, το οποίο αποτελεί για πρώτη φορά ένα «δίχτυ ασφαλείας» για όσους δεν έχουν εισόδημα και από το οποίο επωφελούνται πάνω από 500 χιλιάδες πολίτες από το Φεβρουάριο του 2017.
Επίσης σημαντική θεωρείται η μεταρρύθμιση στη δημόσια διοίκηση. Σύμφωνα με την έκθεση, η μείωση του δημόσιου τομέα από το 2009 είναι θεαματική. Αναφέρεται, συγκεκριμένα ότι ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων μειώθηκε από 905 χιλιάδες το 2009 σε 672 χιλιάδες το 2016 (μείωση 26%), ενώ οι μισθοί του δημόσιου τομέα μειώθηκαν κατά 38%. Σύμφωνα με την έκθεση, απομένει η πλήρης εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στη δημόσια διοίκηση, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.
Σε ό,τι αφορά το χρηματοπιστωτικό τομέα, πέρα από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών στα τέλη του 2015 έχουν εφαρμοστεί μεταρρυθμίσεις σχετικά με τη διακυβέρνηση των συστημικών τραπεζών (το 50% των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών έχει αλλάξει) και την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs). Ειδικότερα, για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια η έκθεση επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της εφαρμογής μένει να ολοκληρωθεί στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης και μετά τη λήξη του προγράμματος. Ειδικότερα, η έκθεση της Επιτροπής αναφέρει ότι τα NPLs πρέπει να μειωθούν από 100 δισ. ευρώ στα τέλη του 2016 , σε ποσό της τάξεως των 60 δισ. ευρώ, ως τα τέλη του 2019.
Σε ό,τι αφορά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, η Επιτροπή επισημαίνει ότι έχει γίνει σημαντική πρόοδος στον τομέα της αγοράς εργασίας, αλλά και στη βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, έχουν εφαρμοστεί περισσότερα από 700 μέτρα για την απομάκρυνση των εμποδίων στον ανταγωνισμό και προβλέπονται κι άλλα μέτρα ως τη λήξη του προγράμματος.
Εξάλλου, η έκθεση επισημαίνει τη σημασία του ανεξάρτητου Ταμείου ιδιωτικοποιήσεων και επενδύσεων (HCAP) για τη διαχείριση των ελληνικών περιουσιακών στοιχείων, ενώ πρόκληση παραμένει η ολοκλήρωση του κτηματολογίου.
Τέλος, σημαντικές χαρακτηρίζονται οι μεταρρυθμίσεις που αφορούν το αστικό δίκαιο και ειδικότερα την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών.
