Κατά 2,5 δισ. ευρώ μειώθηκαν μέσα σε ένα χρόνο τα εισοδήματα που δήλωσαν οι Έλληνες φορολογούμενοι στην Εφορία. Τα εισοδήματα που δηλώθηκαν για το 2016 ήταν 72,5 δισ. ευρώ έναντι 75,01 δισ. το 2015.
Σύμφωνα με την εφημερίδα «Καθημερινή», από την επεξεργασία των φετινών δηλώσεων εισοδήματος φαίνεται ότι η υπερφορολόγηση οδήγησε στην έκρηξη της φοροδιαφυγής αλλά και στη διακοπή δραστηριότητας από δεκάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες. Ο φόβος των υψηλών ασφαλιστικών εισφορών, που αποδείχθηκε πραγματικός, ανάγκασε τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολουμένους να αποκρύψουν εισοδήματα για να γλιτώσουν τόσο από την εφορία όσο και από τον ΕΦΚΑ.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι ο αριθμός των ελεύθερων επαγγελματιών μειώθηκε κατά περίπου 58.000 σε σχέση με το 2015, ενώ εξαφανίσθηκαν και 20.000 μισθωτοί και συνταξιούχοι.
Η μείωση του αφορολόγητου ορίου, η αύξηση των επιβαρύνσεων από τη νέα κλίμακα της εισφοράς αλληλεγγύης καθώς και των συντελεστών φορολόγησης των εισοδημάτων από ακίνητα οδήγησαν στο δραστικό περιορισμό των εισοδημάτων.
Ταυτόχρονα, ο νέος τρόπος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, ο οποίος ήταν γνωστός από το 2016, έδωσε και τη χαριστική βολή, και αυτό, καθώς μπλοκάκια και γενικότερα όσοι ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, με στόχο να αποφύγουν τις υψηλές επιβαρύνσεις (και από το σκέλος της φορολογίας αλλά και των εισφορών), φαίνεται να εκτίναξε τη φοροδιαφυγή και κατ’ επέκταση την εισφοροδιαφυγή. Η εξέλιξη αυτή δεν επέτρεψε την περαιτέρω αύξηση των δημοσίων εσόδων από την εκκαθάριση των δηλώσεων τον περασμένο Ιούνιο, η οποία κινήθηκε στα περυσινά επίπεδα (3,41 δισ. ευρώ από 3,46 δισ. ευρώ), παρά τη μεγάλη αύξηση της φορολογίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων:
1. Σύνολο εισοδημάτων. Τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2016 ανήλθαν σε 72,5 δισ. ευρώ από 75,01 δισ. ευρώ το 2015. Δηλαδή συρρικνώθηκαν κατά 2,5 δισ. ευρώ.
2. Μισθωτοί, συνταξιούχοι. Το συνολικό ποσό εισοδήματος που δήλωσαν το 2016 οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι ανήλθε σε 57,86 δισ. ευρώ, έναντι 58,75 δισ. ευρώ το 2015, δηλαδή μειώθηκε κατά 890 εκατ. ευρώ. Ποσό το οποίο αντανακλά μια πραγματική μείωση του εισοδήματος, καθώς προέρχεται από την κατ’ εξοχήν κατηγορία που δεν φοροδιαφεύγει.
3. Ελεύθεροι επαγγελματίες. Μειωμένο κατά 18,9% είναι το εισόδημα που εμφάνισε αυτή η κατηγορία. Ανέρχεται σε 3,78 δισ. ευρώ έναντι 4,67 δισ. ένα χρόνο νωρίτερα. Δηλαδή δήλωσαν περίπου 900 εκατ. ευρώ λιγότερα στην εφορία. Οι επαγγελματίες "προσάρμοσαν" τα εισοδήματά τους σε χαμηλότερα επίπεδα για να αποφύγουν φόρους και εισφορές, καθώς οι τελευταίες συνδέονται πλέον με το ύψος του εισοδήματός τους. Σημειώνεται ότι 57.764 ελεύθεροι επαγγελματίες είτε έκλεισαν τα βιβλία τους είτε αναζήτησαν εναλλακτικούς τρόπους πληρωμής είτε μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Το πρόβλημα είναι πως με τις φετινές δηλώσεις τους, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι διαμόρφωσαν μια χαμηλή βάση εισοδήματος, που θα επηρεάσει τα έσοδα και τα δημοσιονομικά μεγέθη και των επόμενων ετών. Από το 2018, ο πήχης για το πρωτογενές πλεόνασμα ανεβαίνει στο 3,5% του ΑΕΠ. Το ΔΝΤ αμφισβητεί ότι αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί με τα μέτρα που έχουν συμφωνηθεί, χωρίς ωστόσο να ζητεί την κάλυψη του κενού. Πάντως για το 2019 έχει ζητήσει να εφαρμοστεί η προγραμματισμένη για το 2020 μείωση του αφορολόγητου ορίου, αλλά και να μετατεθούν για το 2023 τα αντίμετρα.
Οι ιδιοκτήτες εκμισθούμενων ακινήτων δήλωσαν συνολικά για το 2016 ποσό εισοδήματος 5,962 δισ. ευρώ προερχόμενο από ενοίκια, ενώ πέρυσι είχαν δηλώσει 6,083 δισ. ευρώ από την ίδια πηγή. Το εισόδημά τους μειώθηκε δηλαδή κατά 121 εκατ. ευρώ. Οι φόροι από το 2010 μέχρι και το 2015 αυξήθηκαν κατά άνω του 600% ενώ την ίδια στιγμή τα εισοδήματα μειώθηκαν κατά 32,8%.
