Οδηγός επιβίωσης για τους φορολογούμενους του κινήματος «Δεν κληρονομώ»
Πριν από μερικά χρόνια η κατοχή ενός ακινήτου ήταν όνειρο ζωής αλλά και η πιο σίγουρη επένδυση για τους Έλληνες. Όμως στα χρόνια της κρίσης και των Μνημονίων το ακίνητο από όνειρο έχει μετατραπεί σε εφιάλτη.
Η κατοχή της ακίνητης περιουσίας που συνοδεύεται με φόρους και κυρίως με τον ΕΝΦΙΑ έχει γίνει δυσβάστακτη για πολλούς φορολογούμενους με αποτέλεσμα πολλοί να επιλέγουν να αποποιηθούν κληρονομιές για να γλιτώσουν από την εφορία.
Στα ειρηνοδικεία όλης της χώρας καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι σπεύδουν να αποποιηθούν ακίνητα μικρής και μεγάλης αξίας που κληρονομούν από τους γονείς και τους συγγενείς τους.
Οι φορολογούμενοι υπό το βάρος των φόρων, των χρεών και των υποχρεώσεων που συνοδεύουν τις περιουσίες αποφασίζουν να μην αποδεχτούν την κληρονομιά προχωρώντας σε αποποίησή της. Έτσι το Δημόσιο γίνεται ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί.
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Τα τελευταία χρόνια οι αποποιήσεις κληρονομιών αυξήθηκαν κατά περίπου 85%. Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι η κληρονομιά που κάποτε θεωρούνταν, τύχη και εύνοια και μια ενίσχυση για τις επόμενες γενιές, σήμερα αποκτά εντελώς το αντίθετο νόημα.
Πολλοί όχι μόνο φοβούνται να κληρονομήσουν αλλά και το απεύχονται αφού οι φόροι κληρονομιάς και οι φόροι που επιβάλλονται κάθε χρόνο στα περιουσιακά στοιχεία όπως ο ΕΝΦΙΑ, σε συνδυασμό με τα χρέη που μπορεί να έχουν αφήσει οι αποβιώσαντες σε Δημόσιο και τράπεζες, καθιστούν την αποδοχή της περιουσίας απαγορευτική για τους κληρονόμους.
Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν. Για το λόγο αυτό, επιλέγουν να την αφήσουν στο κράτος προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους αλλά και να μην βρεθούν αντιμέτωποι με την επιβολή φόρων που αδυνατούν να πληρώσουν για ακίνητα τα οποία δύσκολα θα μπορέσουν να πουλήσουν.
Η αποποίηση της κληρονομιάς είναι ο εύκολος τρόπος για να διασφαλιστεί ο κληρονόμος από τα χρέη του κληρονομούμενου, από τις απαιτήσεις των δανειστών του ή ακόμη και από την υποχρέωση να φορτωθεί τα βάρη της φορολόγησης και της συντήρησης του ακινήτου. Αλλωστε, τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά, κάτοχοι μικρής και μεσαίας ακίνητης περιουσίας, είναι υπερχρεωμένα.
Οδηγός για την αποποίηση κληρονομιάς
1. Υπάρχει προθεσμία για την αποποίηση κληρονομιάς;
Εάν ο αποθανών υπήρξε οφειλέτης ή εγγυητής σε ένα χρέος, οι κληfoiρονόμοι έχουν το δικαίωμα να αποποιηθούν την κληρονομιά περιουσιακών στοιχείων ή χρέους, εντός 4 μηνών, οι ίδιοι, τα παιδιά τους ή τα εγγόνια τους.
2. Τι είναι αποποίηση κληρονομιάς
Αποποίηση κληρονομιάς, είναι η δήλωση του προσωρινού κληρονόμου ότι, δεν δέχεται την κληρονομιά, ότι δηλαδή δεν επιθυμεί να γίνει οριστικός κληρονόμος.
3. Που κατατίθεται η δήλωση για την αποποίηση της κληρονομιάς και τα σχετικά δικαιολογητικά;
Η δήλωση γίνεται στη γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου, (στην περιφέρεια του οποίου δηλαδή είχε την κατοικία του ή τη διαμονή του ο κληρονομούμενος κατά το χρόνο του θανάτου του ) εντός τεσσάρων μηνών από τότε που ο κληρονόμος έλαβε γνώση της επαγωγής (ότι δηλαδή κατέστη προσωρινός κληρονόμος) και του λόγου της κληρονομιάς. Σε περίπτωση που ο κληροδοτών είχε την τελευταία του κατοικία στην αλλοδαπή ή που ο κληρονόμος έμαθε την επαγωγή όταν έμενε στην αλλοδαπή, η προθεσμία αυτή ανέρχεται στο ένα έτος και όχι στους τέσσερις μήνες. Η προθεσμία αυτή για την αποποίηση, δίνει τη δυνατότητα στον προσωρινό κληρονόμο να εξετάσει εάν συμφέρει να αποδεχθεί την κληρονομιά, ερευνώντας για τις υποχρεώσεις της και τις οφειλές που είχε ενδεχομένως ο κληρονομούμενος – θανών προς τρίτους
4. Είναι δυνατή η αποδοχή κληρονομιάς χωρίς τα χρέη του αποβιώσαντος;
Όχι. Δεν υπάρχει τμηματική ή εν μέρει αποποίηση. Δηλαδή δεν μπορεί κάποιος να αποποιηθεί τα χρέη και να αποδεχθεί την υπόλοιπη περιουσία. Η αποποίηση αφορά πάντα το σύνολο της κληρονομιαίας περιουσίας.
5. Υπάρχει "σειρά κληρονόμων" σύμφωνα με την νομοθεσία στην αποποίηση;
Πρώτοι αποποιούνται οι αναγκαστικοί κληρονόμοι, αν δεν υπάρχει διαθήκη. Δηλαδή τα τέκνα και οι σύζυγοι. Μετά την αποποίηση των πρώτων κληρονόμων, η τετράμηνη προθεσμία ξεκινά για τους κληρονόμους που θα κληρονομούσαν, αν δεν υπήρχαν οι πρώτοι κληρονόμοι. Δηλαδή αν αποβιώσει κάποιος που είχε σύζυγο δύο τέκνα και δύο αδέλφια, αποποιούνται πρώτα τα τέκνα και ο /η σύζυγος. Μετά την αποποίηση αυτών ξεκινά η τετράμηνη προθεσμία αποποίησης των αδελφών του. Αν τα τέκνα έχουν παιδιά, δηλαδή ο αποβιώσας είχε εγγόνια, μετά τα τέκνα, πρέπει να αποποιηθούν τα εγγόνια. Αν τα εγγόνια είναι ανήλικα η αποποίηση γίνεται μόνο με δικαστική απόφαση.
Ο χρόνος από την κατάθεση της αίτησης αποποίησης στο δικαστήριο και μέχρι την έκδοση της δικαστικής απόφασης δεν μετράει και το τετράμηνο της αποποίησης υπολογίζεται με τον χρόνο που έχει προηγηθεί της αίτησης και έπεται της έκδοσης απόφασης. Το ίδιο ισχύει και για τα αδέλφια του αποβιώσαντος. Αν έχουν παιδιά ( δηλ. τα ανίψια), πρέπει και αυτά με την σειρά τους να αποποιηθούν μετά τους γονείς. Κι αν έχουν κι αυτά ανήλικα τέκνα, τότε θα πρέπει να κάνουν αποποίηση και για τα παιδιά τους με τον τρόπο που αναφέρθηκε παραπάνω.
