Πώς οι πληθωριστικές τάσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των καταναλωτών σε αγορές και διακοπές
Η ακρίβεια συνεχίζει να συνθλίβει τα νοικοκυριά, που μειώνουν τις δαπάνες τους, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο κόστος διαβίωσης, όπως προκύπτει από την έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν επηρεάσει τις συνήθειες των καταναλωτών σε αγορές και διακοπές, καθώς οι καταναλωτές «κόβουν» ακόμη και τις αγορές τροφίμων, έχοντας παράλληλα ως κριτήριο το κόστος του προϊόντος. Το 55% (έναντι 54% το 2023) δηλώνει, ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου, ενώ το ίδιο ποσοστό (55%0 δηλώνει ότι δεν θα κάνει διακοπές το καλοκαίρι του 2024 λόγω αυξημένου κόστους σε εισιτήρια και διαμονή και όσοι κάνουν, δηλώνουν ότι θα είναι πιο περιορισμένες και με μειωμένες δαπάνες.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές το τελευταίο διάστημα στις καταναλωτικές συνήθειες σε διάφορες περιοχές συμπεριφορών, οι οποίες αποδίδονται σε μεγάλο βαθμό στις ανατιμήσεις προϊόντων και υπηρεσιών. Κατ' αρχάς είναι ξεκάθαρη μία τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων για τις αγορές βασικών αγαθών και υπηρεσιών και δευτερευόντως διαχείρισης χρημάτων. Όπως φαίνεται, μεγαλύτερη είναι η πίεση στη μείωση των δαπανών για βασικές υπηρεσίες και λιγότερο για βασικά αγαθά. Συγκεκριμένα:
• Το 71% (έναντι 75% το 2023) του κοινού δηλώνει, ότι έχει ακυρώσει δαπάνες διασκέδασης, όπως είναι η εστίαση, οι διακοπές, τα ταξίδια κ.α.
• Το 55% (έναντι 54% το 2023) δηλώνει ότι έχει μειώσει συνολικά τις αγορές σε είδη τροφίμων και είδη παντοπωλείου.
• Το 49% (έναντι 48% το 2023) του κοινού δηλώνει ότι έχει αναβάλει εργασίες συντήρησης και επισκευής, π.χ. στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο.
• Το 42% (έναντι 49% το 2024) δηλώνει ότι έχει αλλάξει μάρκα-επωνυμία προϊόντος.
• Το 27% δηλώνει ότι έχει χρησιμοποιήσει χρήματα από τις αποταμιεύσεις του προκειμένου να καλύψει τις αγορές του.
• Το 27% (έναντι 32% το 2024) έχει αναβάλει την πληρωμή λογαριασμών ή έχει προχωρήσει σε στάση πληρωμής των υποχρεώσεων του.
• Το 16% (έναντι 17% το 2024) δηλώνει ότι έχει αυξήσει τον χρόνο εργασίας ή έχει βρει δεύτερη εργασία προκειμένου να αυξήσει το εισόδημα του.
• Μόλις 3% του κοινού δηλώνουν ότι δεν έχουν λάβει κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων.
Το πόσο έντονη είναι η στροφή του αγοραστικού κοινού στην εξοικονόμηση χρημάτων, αποτυπώνεται στους παράγοντες που επηρεάζουν τους καταναλωτές την τελευταία τετραετία σε σχέση με την επιλογή τροφίμων. Η χρηματική δαπάνη παραμένει το βασικό κριτήριο (57%), αλλά ειδικά στις τελευταίες μετρήσεις η ένταση μειώνεται (από 69% το 2023) και είμαστε στα επίπεδα του 2022. Παράλληλα η ποιότητα είναι το κύριο κριτήριο για το 27% των καταναλωτών, αλλά αυξάνεται από 16% του 2023. Άρα τον τελευταίο χρόνο καταγράφεται σταδιακή αποκλιμάκωση, με την «ψαλίδα» ανάμεσα στα δύο βασικά κριτήρια να κλείνει.
Η αναγκαία περικοπή δαπανών από τα νοικοκυριά αποτυπώνεται στο δεδονός ότι ένας στους δύο Έλληνες δηλώνει, ότι δεν θα κάνει διακοπές το 2024, ενώ ένας στους τρεις δηλώνει, ότι θα κάνει μεν διακοπές, αλλά πιο περιορισμένες. Έξι στους δέκα καταναλωτές δηλώνουν ότι οι δαπάνες τους φέτος θα είναι μειωμένες σε σχέση με πέρσι, ενώ τέσσερις στους δέκα ότι θα είναι μειωμένη άνω του 50%. Οι κύριοι λόγοι είναι είτε το μειωμένο διαθέσιμο εισόδημα λόγω ανατιμήσεων, αλλά κυρίως τα αυξημένα κόστη σε εισιτήρια (50%) και διαμονή (48%).
