Οι εστίες κινδύνου της ελληνικής οικονομίας
Εστίες κινδύνου και αβεβαιότητες που μπορούν να υπονομεύσουν τη δυναμική επιστροφή στην ανάπτυξη περιλαμβάνει η έκθεση της Κομισιόν με τις εαρινές προβλέψεις.
Ειδικότερα, η ΕΕ σημειώνει ότι είναι πολύ πιθανό ένα κύμα πτωχεύσεων επιχειρήσεων αλλά και φυσικών προσώπων , μετά την απόσυρση των μέτρων στήριξης, όταν οι πληττόμενες ομάδες θα κληθούν να επιστρέψουν στην κανονικότητα χωρίς να στηρίζονται πλέον στις κρατικές ενισχύσεις.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Κομισιόν, η πορεία του τουρισμού, η εξέλιξη της απασχόλησης και οι γεωοπολιτικοί κίνδυνοι μπορούν να ανατρέψουν την πορεία προς την επιστροφή σε ανάκαμψη και να προκαλέσουν επιπλέον μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Συνδέει τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας με τον χρόνο διατήρησης των μέτρων στήριξης ενώ για τον τουρισμό ιδιαίτερα, σημειώνει ότι υπάρχει ένας μεγάλος βαθμός σε σχέση με τις εξελίξεις της πανδημίας και τη χαλάρωση των περιορισμών στα ταξίδια.
Αναλυτικότερα:
1. Η βασική παραδοχή είναι ότι η επίπτωση της πανδημίας στη ρευστότητα και στα εισοδήματα θα συνεχίσει να μετριάζεται από τις πολιτικές στήριξης και ότι η διευκολυντική δημοσιονομική πολιτική σε συνδυασμό με την ισχυρή τόνωση του Ταμείου Ανάκαμψης θα βοηθήσουν στην επανεκκίνηση της οικονομίας. Το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να συμβάλλει καθοριστικά στην ανάκαμψη το δεύτερο εξάμηνο του έτους ωστόσο δεν μπορεί να προβλεφθούν οι ακριβείς επιπτώσεις του στην οικονομία καθώς τα κλειδιά είναι η ταχύτητα υλοποίησης των έργων και η εκπλήρωση των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση των κονδυλίων
2. Υπάρχει υψηλός βαθμός αβεβαιότητας ιδιαίτερα σε σχέση με τον τουριστικό κλάδο και τη χαλάρωση των περιορισμών στα ταξίδια. Το σταδιακό άνοιγμα του τουριστικού κλάδου αναμένεται να στηρίξει τις καθαρές εξαγωγές, μαζί με την προβλεπόμενη αύξηση του μεριδίου αγοράς για τις ελληνικές εξαγωγές, τάση που διακόπηκε λόγω της πανδημίας.
3. Κίνδυνοι προέρχονται από την επίπτωση της κρίσης στη φερεγγυότητα επιχειρήσεων που θα μπορούσε να εμφανιστεί μόλις σταματήσουν τα μέτρα στήριξης. Συνολικά για την ευρωπαϊκή οικονομία η Κομισιόν αναφέρει ότι οι επιπτώσεις των δυσχερειών των επιχειρήσεων στην αγορά εργασίας και στον χρηματοπιστωτικό τομέα θα μπορούσαν να αποδειχθούν χειρότερες από τις αναμενόμενες. Μία άλλη πηγή αβεβαιότητας είναι το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης της στήριξης πολιτικών που αν συμβεί πρόωρα, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ανάκαμψη ενώ αν καθυστερήσει η απόσυρση θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία στρεβλώσεων στην αγορά και φραγμών εξόδου μη βιώσιμων επιχειρήσεων.
4. Οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας θα εξαρτηθούν από τον ρυθμό με τον οποίο θα εξελιχθεί η σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης της απασχόλησης. Τα μέτρα στήριξης της απασχόλησης αναμένεται να συνεχίσουν να διευκολύνουν την επιστροφή στην κανονική εργασία των εργαζομένων οι συμβάσεις εργασίας των οποίων ανεστάλησαν, και να βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί η ανεργία στο 16,3% το 2021, αμετάβλητη σε σχέση με το 2020. Ωστόσο, η δημιουργία θέσεων απασχόλησης προβλέπεται να ανακάμψει με πιο βραδύ ρυθμό και μόνο να στηρίξει μια μείωση της ανεργίας το 2022 στο 16,1%.
5. Καθοριστικό ρόλο στην επανεκκίνηση της οικονομίας αναμένεται να διαδραματίσει η ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Η πρόβλεψη αυτή στηρίζεται στο συνεχιζόμενο πρόγραμμα εμβολιασμού και την σταδιακή χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων που θα δώσει τη δυνατότητα να υλοποιηθούν αγορές που αναβλήθηκαν το περασμένο έτος και θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της ιδιωτικής κατανάλωσης, ιδιαίτερα το 2022, όταν τα νοικοκυριά αναμένεται να επωφεληθούν επίσης από τις αποταμιεύσεις που συγκέντρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας». Ωστόσο σε άλλο σημείο της έκθεσης για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας γίνεται λόγος για ενδεχόμενο υποτίμησης της τάσης των νοικοκυριών να δαπανούν ή υποτίμησης της επιθυμίας των καταναλωτών να διατηρήσουν υψηλά επίπεδα προληπτικής αποταμίευσης.
6. Τα δημοσιονομικά ρίσκα είναι σημαντικά και σχετίζονται με τις κρατικές εγγυήσεις που εκδόθηκαν στο πλαίσιο των έκτακτων μέτρων το 2020 και θα μπορούσαν να ζητηθούν στο μέλλον. Επιπλέον κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν από το σχεδιαζόμενο πρόγραμμα sale and leaseback για ακίνητα που κατέχουν ευάλωτοι δανειολήπτες, στην περίπτωση που θεωρηθεί πως αποτελεί μέρος της γενικής κυβέρνησης καθώς και τις νομικές υποθέσεις κατά της ΕΤΑΔ και τις συνεχιζόμενες νομικές διεκδικήσεις που στρέφονται κατά προηγούμενων μεταρρυθμίσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κομισιόν προβλέπει ότι το έλλειμμα στο ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης το 2021 θα παραμείνει υψηλό στο 10% του ΑΕΠ από το 9,7% το 2020 ενώ το επόμενο έτος με την συνέχιση της ανάκαμψης της οικονομίας και την σταδιακή άρση των έκτακτων δημοσιονομικών μέτρων αναμένεται να μειωθεί στο 3,2% του ΑΕΠ το 2022.
