Το υπουργείο Οικονομικών προεξοφλεί έλλειμμα 15,8 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους
Με τη χώρα να βιώνει την πιο δύσκολη στιγμή της μάχης με τον κοροναϊό η κυβέρνηση προχωρά σε ενίσχυση της χρηματοδοτικής γραμμής άμυνας με πρόσθετα μέτρα στήριξης της οικονομίας με χρονικό ορίζοντα τον Απρίλιο του 2021.
Οι ραγδαίες και απρόβλεπτες εξελίξεις στο μέτωπο της υγειονομικής κρίσης που όπως όλα δείχνουν οδηγούν σε παράταση του lockdown υποχρεώνουν το οικονομικό επιτελείο να αλλάξει σχεδιασμό για την έκταση των οικονομικών παρεμβάσεων ενώ παράλληλα ανατρέπουν όλες τις προβλέψεις στο δημοσιονομικό μέτωπο.
Το τελικό σχέδιο του προϋπολογισμού του 2021 που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την Παρασκευή θα προβλέπει πρωτογενές έλλειμμα υψηλότερο του 3% του ΑΕΠ έναντι 1% που προβλέπει το προσχέδιο καθώς θα ανεβάζει το λογαριασμό του δημοσίου με στόχο την αντιστάθμιση τυχόν νέων πληγμάτων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Το πακέτο των ενισχύσεων από τη στιγμή που ξέσπασε η πανδημία μέχρι να φανεί φως στο τούνελ υπολογίζεται πως θα διαμορφωθεί στην περιοχή των 30 δισ. ευρώ και τροφοδοτείται από δανεικά και όχι πλεονάσματα. Σήμερα, οι αγορές για την Ελλάδα παραμένουν περισσότερο από ανοιχτές, με τις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και καθαρό διάδρομο κάθε φορά που το δημόσιο καταφεύγει σε αυτές για πρόσθετο δανεισμό ( 16 δις ευρώ τον τελευταίο ενάμιση χρόνο). Καθοριστική είναι και η συνδρομή της ΕΚΤ με τις μαζικές αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο νέος προϋπολογισμός θα ενσωματώνει επιπλέον παρεμβάσεις με το οικονομικό επιτελείο να έχει το βλέμμα στραμμένο στον Απρίλιο οπότε και εκτιμά ότι θα αρχίσει σταδιακά η αποκλιμάκωση της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό εκτός από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες, το «πάγωμα» της εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα του ιδιωτικού τομέα και τις πληρωμές για την επιδότηση των δόσεων δανείων μέσω του προγράμματος «Γέφυρα» ο προυπολογισμός θα προβλέπει νέους κύκλους επιστρεπτέας προκαταβολής, παράταση του ειδικού μηνιαίου επιδόματος για εργαζόμενους σε αναστολή και υποχρεωτικό «κούρεμα» στα ενοίκια για τις πληττόμενες επιχειρήσεις.
Πάντως πλήρη εκτροχιασμό του φετινού προϋπολογισμού καταγράφουν τα στοιχεία του δεκαμήνου καθώς το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης έφτασε στα 13,4 δις ευρώ και το πρωτογενές στα 9,056 δις ευρώ. Οι δαπάνες ανήλθαν σε 51,8 δις ευρώ καταγράφοντας υπέρβαση 7,668 δισ. ευρώ ενώ στα φορολογικά έσοδα έχει ανοίξει «τρύπα» 6,052 δισ. ευρώ με το αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη να δηλώνει ότι «με δεδομένα τα έκτακτα υγειονομικά μέτρα, περιμένουμε σημαντική επιδείνωση των εσόδων στο επόμενο διάστημα». Πέραν της μείωσης των φορολογικών εισπράξεων λόγω της ύφεσης μία ακόμη εστία κινδύνου που απειλεί τα κρατικά ταμεία είναι η αδυναμία των φορολογούμενων να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Σεπτέμβριο δεν πληρώθηκαν φόροι 621 εκατ. ευρώ προφανώς λόγω της οικονομικής στενότητας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Το υπουργείο Οικονομικών προεξοφλεί έλλειμμα 15,8 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους καθώς οι επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης θα έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια από την πανδημία, γεγονός που προϋποθέτει την εφαρμογή του κατάλληλου μίγματος πολιτικής καθώς η επιδοματική πολιτική και οι στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις δεν επαρκούν για να αντιστρέψουν την ύφεση. Όμως ακόμα και με τον νέο στόχο η διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, αφού προϋποθέτει την κάλυψη ενός «κενού» ύψους 10 δισ. ευρώ που υπονομεύει την ανάπτυξη και απειλεί με νέα μέτρα λιτότητας τα νοικοκυριά. Βεβαια σε επίπεδο στόχων και δεσμεύσεων το 2021 θα εξακολουθεί να ισχύει η λεγόμενη ρήτρα διαφυγής και θεωρείται πολύ πιθανό και το 2022 να μην υπάρχουν στόχοι και δημοσιονομικοί κανόνες αλλά από το 2023 αναμένεται να επιστρέψουν έστω και μερικώς προσαρμοσμένοι. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους πορεύονται με το ενδεχόμενο επέκτασης των επιδομάτων αναστολής εργασίας των 800 ευρώ και τον επόμενο μήνα με βάση την παραδοχή ότι τα περιοριστικά μέτρα θα ισχύσουν τουλάχιστον έως τις 10 Δεκεμβρίου.
