ΕΝΦΙΑ και λοιποί φόροι αποτελούν το 8,5% των φορολογικών εσόδων, υψηλότερο ποσοστό από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ
Οι φόροι περιουσίας στην Ελλάδα συμμετέχουν με το υψηλότερο ποσοστό (8,5% το 2015) στα συνολικά φορολογικά έσοδα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ (5,8% το 2015), όπως προκύπτει από τη μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Όπως σημειώνει, ο αριθμός συναλλαγών ακινήτων συγκριτικά με το απόθεμα κατοικιών έχει υποχωρήσει δραματικά (στο 8‰), 4,5 φόρες κάτω από τα επίπεδα του 2005. Ο δραστικός περιορισμός της ζήτησης για ακίνητα οδήγησε -μεταξύ άλλων- σε μείωση των τιμών των διαμερισμάτων κατά 41% μεταξύ 2007 και 2017 (2η μεγαλύτερη στην ΕΕ των 28). Η πτώση των τιμών, που θα μπορούσε να αποδοθεί στον φόρο κατοχής ακινήτων (αρχικά ΕΕΤΗΔΕ και έπειτα ΕΝΦΙΑ), είναι περίπου 19% για την πλειονότητα των κτιρίων, με αντικειμενική τιμή έως 200.000 ευρώ.
Τα συνολικά έσοδα από τη φορολογία στην ακίνητη περιουσία διαμορφώθηκαν σε 5,7 δισ. ευρώ το 2016 ή στο 3,2% του ΑΕΠ έναντι 1,9% το 2004. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, η κατάργηση του συμπληρωματικού φόρου ακινήτων θα βελτίωνε σημαντικά την εικόνα των αποδόσεων των ακινήτων, ενώ η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών και ενισχύει την κατανάλωση. Επιπλέον, η κατάργηση του συμπληρωματικού ΕΝΦΙΑ οδηγεί σε αύξηση των τιμών των ακινήτων και τονώνει τις επενδύσεις σε κατοικίες.
Η μελέτη του ΙΟΒΕ καταγράφει, ότι η συνολική επενδυτική δαπάνη για κατασκευαστικά έργα μειώθηκε σε 9 δισ. ευρώ το 2017 από 33,6 δισ. ευρώ το 2007, δηλαδή βρίσκεται περίπου στο 1/4 του επιπέδου του 2007. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, οι επενδύσεις σε κατοικίες αντιστοιχούσαν το 2017 στο 0,6% του ΑΕΠ, έναντι 10,8% το 2007, ενώ οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές διαμορφώθηκαν κοντά στο 2% το 2017. Οι επενδύσεις σε κατοικίες λειτουργούσαν ενισχυτικά στο ΑΕΠ τα περισσότερα έτη πριν το 2007, ωστόσο μετά το 2008 η μείωσή τους συνέβαλε αρνητικά στη διαμόρφωση του ΑΕΠ, επιταχύνοντας την πτώση του.
Η ύφεση επηρέασε τις επενδύσεις σε κατοικίες σε όλη την Ευρώπη, ωστόσο η πτώση τους στην Ελλάδα ήταν τριπλάσια. Η οικοδομική δραστηριότητα -παρά τις διακυμάνσεις του σχετικού δείκτη- είναι στάσιμη σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Η ραγδαία υποχώρηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας αποτυπώνεται και στα στοιχεία των νέων αδειών οικοδομών. Στις 14.000 οι άδειες το 2017, έναντι 79.000 στο μέγιστο του 2007.
Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τα αποτελέσματα είναι θετικά για την απασχόληση, η οποία εκτιμάται ότι μπορεί να είναι υψηλότερη κατά 33.000 θέσεις εργασίας το 2022. Η μείωση του ΦΠΑ σε 13% (με διατήρηση του φόρου μεταβίβασης) θα ενισχύσει τις επενδύσεις σε κατοικίες.
