Θεωρεί ότι είναι δύσκολη η μακροπρόθεσμη πρόσβαση στις αγορές χωρίς περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους
Η Ελλάδα είναι έτοιμη να κάνει το επόμενο βήμα και να εξέλθει με επιτυχία από το πρόγραμμα του ESM εκτιμά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο θεωρεί ότι η μεταρρυθμιστική προσπάθεια σε συνδυασμό με τα πρόσφατα μέτρα ελάφρυνσης που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup αποκαθιστούν πλέον την πρόσβαση της χώρας στις αγορές μεσοπρόθεσμα. Ωστόσο, προειδοποιεί και για κινδύνους και προκλήσεις στο μέλλον.
Οι συγκεκριμένες εκτιμήσεις συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση του άρθρου 4 για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, την οποία το Ταμείο έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα.
Βιωσιμότητα χρέους
Στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους (DSA) καταγράφεται η εκτίμηση πως η πρόσφατη ελάφρυνση του χρέους που συμφωνήθηκε με τους Ευρωπαίους βελτίωσε σε σημαντικό βαθμό τη βιωσιμότητα του χρέους μεσοπρόθεσμα.
Σύμφωνα με την έκθεση, «η επέκταση των λήξεων των ομολόγων του EFSF κατά 10 έτη και τα άλλα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, σε συνδυασμό με το μεγάλο ταμειακό μαξιλάρι, θα πρέπει να εξασφαλίσουν σταθερή μείωση του χρέους και των ακαθάριστων αναγκών χρηματοδότησης ως ποσοστό του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα και να βελτιώσουν έτσι τις προοπτικές για την Ελλάδα».
Το ΔΝΤ, ωστόσο, προβληματίζεται για το γεγονός ότι η συγκεκριμένη βελτίωση μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα μόνο μέσω φιλόδοξων υποθέσεων για τη πορεία της αύξησης του ΑΕΠ και την επίτευξη μεγάλων πρωτογενών πλεονάσματα. Για αυτόν τον λόγο, το Ταμείο θεωρεί ότι είναι δύσκολη η μακροπρόθεσμη πρόσβαση στις αγορές χωρίς περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους.
Παρά τις καταγεγραμμένες διαφορές στις εκτιμήσεις των θεσμών για το συγκεκριμένο θέμα, το ΔΝΤ εκφράζει ικανοποίηση για τη δέσμευση της ευρωπαϊκής πλευράς ότι θα πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα στη περίπτωση που εμφανιστεί μακροπρόθεσμα ανάγκη για το ελληνικό χρέος. Στην έκθεση, όμως, το Ταμείο εμφανίζεται να ανησυχεί ότι η πιθανότητα πολιτικών αλλαγών σε κράτη μέλη της ευρωζώνης θα μπορούσε να επηρεάσει τη δέσμευση για μακροπρόθεσμη στήριξη της Ελλάδας.
Συνολικά, το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα πρόσφατα μέτρα χρέους δεν θα αποδειχθούν αρκετά και πως το χρέος θα αρχίσει να αυξάνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ από το 2038, καθώς η έκθεση σημειώνει ότι «θα χρειαστεί πρόσθετη ανακούφιση για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους».
Επιστροφή στην ανάπτυξη
Όπως επισημαίνει η σχετική ανακοίνωση του Ταμείου, τα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου επαίνεσαν τις ελληνικές αρχές «για τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαλείψει τις δημοσιονομικές ανισορροπίες, σταθεροποιήσει τον χρηματοοικονομικό τομέα, μειώσει την ανεργία, και αποκαταστήσει την ανάπτυξη».
Κίνδυνοι στον ορίζοντα
Παρόλο που η έκθεση σημειώνει ότι μετά από μια βαθιά και παρατεταμένη ύφεση η ανάπτυξη επιστρέφει στην Ελλάδα, το ΔΝΤ βλέπει μια σειρά από κινδύνους στον ορίζοντα, οι οποίοι αναμένεται ότι θα καθορίσουν τις προκλήσεις στη μεταπρογραμματική εποχή.
Μεταξύ αυτών των εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, το Ταμείο καταγράφει στην ανακοίνωση του τις λιγότερο υποστηρικτικές συνθήκες χρηματοδότησης σε διεθνές επίπεδο, το εσωτερικό πολιτικό -εκλογικό χρονοδιάγραμμα, αλλά και τα ρίσκα που σχετίζονται με τη μεταρρυθμιστική κόπωση. Επιπλέον, γίνεται αναφορά σε εκκρεμή προβλήματα και κοινωνικές πιέσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως «κληρονομιά της κρίσης», αλλά και σε «καθοδικούς κινδύνους» που έχουν να κάνουν με τις προοπτικές της οικονομίας. Παράλληλα, εκτιμάται ότι η επικείμενη γήρανση του πληθυσμού θα υπονομεύσει τις εν δυνάμει προοπτικές της ανάπτυξης και για αυτόν ακριβώς τον λόγο θα αυξηθεί η ανάγκη για την ενίσχυση της παραγωγικότητας.
Η απάντηση της Ελλάδας
Μεταφέροντας τη θέση της Αθήνας, ο εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος καλωσορίζει τη παραδοχή του Ταμείου για τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, θεωρώντας, όμως, ότι οι μακρόχρονες προβλέψεις του οργανισμού είναι υπερβολικά απαισιόδοξες σε επίπεδο ανάπτυξης και μακροοικονομικών μεγεθών. Η κριτική του Έλληνα εκπροσώπου εστιάζεται κυρίως στην αμφισβήτηση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του χρέους αλλά και στην επιμονή του Ταμείου για τη διατήρηση ορισμένων μεταρρυθμίσεων όπως αυτή του κατώτατου μισθού και των συλλογικών συμβάσεων που σχετίζονται με την αγορά εργασίας.
«Οι (ελληνικές) αρχές χαιρετίζουν την αναγνώριση ότι οι μακροοικονομικές ανισορροπίες έχουν εξαλειφθεί σε μεγάλο βαθμό και έχουν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες μεταρρυθμίσεις. Ωστόσο, η έκθεση υποτιμά τον αντίκτυπο αρκετών δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, εστιάζοντας περισσότερο στις καθυστερήσεις, τις αδυναμίες και σε ό,τι δεν έχει εφαρμοστεί, και όχι στις οικονομικές δυνατότητες 450 νομοθετικών και υλοποιημένων δράσεων κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών, η οποία συνοδεύεται από την επιστροφή σε συνθήκες μακροοικονομικής και δημοσιονομικής σταθερότητας», αναφέρει η τοποθέτηση του Έλληνα εκπρόσωπου.
Μεγάλη η δημοσιονομική προσαρμογή
Επιπλέον, ο κ. Ψαλιδόπουλος αναφέρεται στη μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή που επετεύχθη, εστιάζοντας στην ικανότητα που επέδειξε η χώρα για τη παραγωγή υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων. Υπενθυμίζεται ότι το θέμα των πρωτογενών πλεονασμάτων και αυτό της αύξησης του ΑΕΠ αποτελούν τα στοιχεία πάνω στα οποία το ΔΝΤ στηρίζει τις αμφιβολίες του για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
«Η Ελλάδα υπερέβη τους κύριους δημοσιονομικούς της στόχους με ένα ευρύ περιθώριο για τρία συναπτά έτη, υποδηλώνοντας την ικανότητα της οικονομίας να παράγει βιώσιμα πρωτογενή πλεονάσματα. Οι αρχές ζητούν από το ΔΝΤ να αναγνωρίσει τη σημαντική δημοσιονομική προσπάθεια και την ικανότητα της οικονομίας να παράγει σημαντικά πλεονάσματα στο ευνοϊκό περιβάλλον του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ΕΕ, το οποίο καθορίζει τους στόχους για τη δημοσιονομική πολιτική και τις δεσμεύσεις των χωρών της ζώνης του ευρώ... Χωρίς να έχουν ληφθεί διαρθρωτικά δημοσιονομικά μέτρα από το 2017 και με χαμηλότερο αποτελέσματα ανάπτυξης του ΑΕΠ από ότι προέβλεπε τότε το ΔΝΤ, οι αρχές χαιρετίζουν την πρωτογενή αναθεώρηση του Ταμείου για το πλεόνασμα κατά 3,5% για την περίοδο 2018-2022, υποδεικνύοντας ότι οι προηγούμενες δημοσιονομικές προβλέψεις του Ταμείου ήταν σημαντικά πιο απαισιόδοξες, με περιθώριο τουλάχιστον 2% του ΑΕΠ σε διαρθρωτικούς όρους», σημειώνει ο κ. Ψαλιδόπουλος στη τοποθέτηση του.
Η έκθεση παραβλέπει το μεγάλο μεταρρυθμιστικό έργο
Όσον αφορά το σκέλος των μεταρρυθμίσεων, ο Έλληνας εκπρόσωπος επισημαίνει το εύρος της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια. Στο σημείο αυτό ασκεί κριτική στην έκθεση, καθώς δεν τη θεωρεί «ισορροπημένη», υποστηρίζοντας ότι εστιάζει υπερβολικά σε ορισμένα συγκεκριμένα ζητήματα και έτσι παραβλέπει τη μεγάλη εικόνα του μεταρρυθμιστικού έργου που έχει επιτευχθεί. Ορισμένα από τα παραδείγματα που αναφέρει σχετίζονται με το εμπόριο της Κυριακής αλλά και τη πορεία των ιδιωτικοποιήσεων, καθώς, όπως υποστηρίζει, η έκθεση επικεντρώνεται ιδιαίτερα στη κριτική και δεν καταγράφει τη πρόοδο που έχει σημειωθεί σε σχετικούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.
«Η έκθεση θα επωφεληθεί από έναν πιο ισορροπημένο τόνο όσον αφορά τα επιτεύγματα και τον πιθανό αντίκτυπο αυτών των μεταρρυθμίσεων στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Αντί να τονίσει τι έχει γίνει και να αναλύσει τον αντίκτυπο των εφαρμοζόμενων μεταρρυθμίσεων, η έκθεση παρουσιάζει μια υπερβολικά αρνητική εικόνα της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων, δίνοντας έμφαση στις καθυστερήσεις χωρίς να δοθεί πίστη στα επιτεύγματα.... Οι αρχές εκφράζουν τη λύπη τους για το γεγονός ότι η έκθεση δεν αναγνωρίζει πλήρως την πρόοδο που σημειώθηκε και για να αντικατοπτρίζει τον αντίκτυπο των ευρύτατων μεταρρυθμίσεων στο μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό δυναμικό της οικονομίας», τονίζει ο κ. Ψαλιδόπουλος στη τοποθέτηση του.
«Όχι στη διατήρηση των μέτρων κατώτατου μισθού και ΣΣΕ»
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος εκφράζει την έντονη αντίθεση της Ελλάδας στη διατήρηση των μέτρων για τον κατώτατο μισθό και τις συλλογικές συμβάσεις, καθώς, όπως υποστηρίζει, η αναθεώρηση τους δεν συνιστά αθέτηση των υποχρεώσεων της Ελλάδας δεδομένου ότι είχε συμφωνηθεί εξαρχής ότι η αναστολή τους θα είχε προσωρινό χαρακτήρα και προέβλεπε την αποκατάσταση τους με τη σύμφωνη γνώμη όλων των αρχών.
«Οι αρχές λαμβάνουν γνώση της άποψης του ΔΝΤ σχετικά με τις συλλογικές διαπραγματεύσεις και τους κατώτατους μισθούς, αλλά δεν μπορούν να συμμετάσχουν στην άποψη αυτή και παραμένουν πεπεισμένοι για την ανάλυση που έχουν παράσχει μέχρι στιγμής. Οι αρχές υπενθυμίζουν ότι οι αρχές της παράτασης και της ευνοϊκής μεταχείρισης ανεστάλησαν προσωρινά το 2012 με καθορισμένο χρονικό ορίζοντα για την αποκατάσταση.
Επιπλέον, στο πλαίσιο της τρίτης αναθεώρησης του προγράμματος ESM, δημιουργήθηκε μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων με τη συναίνεση όλων των συνομιλητών, οι οποίοι έχουν επιφορτιστεί με την αξιολόγηση αυτών των αρχών. Οι εμπειρογνώμονες τάχθηκαν υπέρ της επαναφοράς των δύο αρχών: ομόφωνα υπέρ της άρσης της αναστολής της αρχής της παράτασης και της πλειοψηφίας υπέρ της άρσης της αναστολής της αρχής της ευνοϊκής μεταχείρισης. Δεδομένου ότι οι ρυθμίσεις αυτές ανεστάλησαν προσωρινά με ακριβή ημερομηνία επανένταξης, οι αρχές διαφωνούν με την άποψη ότι η επαναφορά αποτελεί αντιστροφή της πολιτικής», εξηγεί ο κ. Ψαλιδόπουλος στη τοποθέτηση του.
