Τι προβλέπει το προσχέδιο που κατατέθηκε σήμερα για την επταετία 2021-2027
Αύξηση της χρηματοδότησης της ΕΕ σε τομείς όπως η έρευνα, η μετανάστευση, o έλεγχος των συνόρων και η άμυνα, αλλά και περιορισμένη μείωση κατά 5% στην Κοινή Γεωργική Πoλιτική και την Πoλιτική Συνοχής, προβλέπει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ, της περιόδου 2021-2027 που ανακοίνωσαν σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και ο Επίτροπος, αρμόδιος για τον προϋπολογισμό, Γκίντερ Έτινγκερ.
Συνολικά, η Επιτροπή προτείνει έναν μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό ύψους 1.135 δισ. ευρώ σε αναλήψεις υποχρεώσεων (σε τιμές του 2018) για την περίοδο 2021-2027, που ισοδυναμεί με το 1,11% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ των 27 (ΑΕΕ). Αυτό το επίπεδο αναλήψεων υποχρεώσεων μεταφράζεται σε πληρωμές ύψους 1.105 δισ. ευρώ (ήτοι 1,08% του ΑΕΕ). Σημειώνεται ότι λαμβανομένου υπόψη του πληθωρισμού, το ύψος του νέου προϋπολογισμού είναι συγκρίσιμο με το μέγεθος του τρέχοντος προϋπολογισμού 2014-2020.
«Πρόκειται για μια ειλικρινή απάντηση στη σημερινή πραγματικότητα στην οποία η Ευρώπη θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο για να εξασφαλίσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από αστάθεια, τη στιγμή που το Brexit θα αφήσει ένα σημαντικό κενό στον προϋπολογισμό μας», αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής, όπως μεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Παρουσιάζοντας την πρόταση της Επιτροπής για τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, τόνισε ότι πρόκειται για ένα «ρεαλιστικό σχέδιο για το πώς μπορούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερους πόρους», επισημαίνοντας ότι οι καλές οικονομικές προοπτικές μάς δίνουν μια «ανάσα», αλλά «δεν μας απαλλάσσουν από την υποχρέωση να εξοικονομήσουμε πόρους σε ορισμένους τομείς». Ο Ζ.Κ. Γιούνκερ τόνισε ότι τη σκυτάλη παίρνουν τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εκφράζοντας την πεποίθηση ότι στόχος θα πρέπει να είναι η επίτευξη συμφωνίας πριν από τις ευρωεκλογές το 2019.
Ο επίτροπος Έτινγκερ τόνισε ότι «επενδύουμε περισσότερο σε τομείς όπου ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να ενεργεί μόνο του ή όπου είναι αποτελεσματικότερο να ενεργούμε από κοινού - στην έρευνα, τη μετανάστευση, στον έλεγχο των συνόρων ή στην άμυνα», ενώ ταυτόχρονα, συνεχίζεται η χρηματοδότηση των παραδοσιακών, αλλά εκσυγχρονισμένων πολιτικών, όπως η Κοινή Γεωργική Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση της Επιτροπής, η Κοινή Γεωργική Πολιτική και η Πολιτική Συνοχής θα εκσυγχρονιστούν ώστε να εξασφαλιστεί ότι μπορούν να συνεχίσουν να είναι αποτελεσματικές με λιγότερους πόρους και να εξυπηρετούν νέες προτεραιότητες. Για παράδειγμα, η πολιτική συνοχής θα διαδραματίζει έναν ολοένα σημαντικότερο ρόλο στη στήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και τη μακροπρόθεσμη ενσωμάτωση των μεταναστών.
Επιπλέον, η Επιτροπή τονίζει ότι ο πολυετής προϋπολογισμός που προτείνει σήμερα είναι «σύγχρονος, απλός και ευέλικτος». Σύγχρονος, διότι μειώνεται η γραφειοκρατία για τους δικαιούχους και τις διαχειριστικές αρχές, απλός, διότι προτείνεται να μειωθεί ο αριθμός των προγραμμάτων κατά περισσότερο από το ένα τρίτο (από 58 που είναι σήμερα σε 37 στο μέλλον) και ευέλικτος, διότι ενισχύονται τα μέσα διαχείρισης των κρίσεων με στόχο την αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης σε τομείς όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση.
Εξάλλου, η Επιτροπή για πρώτη φορά προτείνει δύο δημοσιονομικά μέσα, με στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας της ζώνης του ευρώ και τη σύγκλιση προς τα επίπεδα της ζώνης του ευρώ. Συγκεκριμένα προτείνεται ένα νέο Πρόγραμμα Στήριξης Μεταρρυθμίσεων το οποίο - με συνολικό προϋπολογισμό ύψους 25 δισ. ευρώ- θα παρέχει χρηματοδοτική και τεχνική στήριξη σε όλα τα κράτη μέλη για την πραγματοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων, ιδίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, καθώς και ένας μηχανισμός σύγκλισης που θα παρέχει στήριξη σε κράτη μέλη εκτός ευρωζώνης, τα οποία πρόκειται να υιοθετήσουν το κοινό νόμισμα. Παράλληλα, προτείνεται ένα νέο μέσο, για τη σταθεροποίηση των επενδύσεων σε περιόδους «ασύμμετρων κλυδωνισμών», αλλά και για την τόνωση των επενδύσεων σε χώρες που θέλουν να προσελκύσουν επενδύσεις. Το μέσο αυτό θα λάβει αρχικά τη μορφή δανείων αντιστήριξης εγγυημένων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους έως και 30 δισ. ευρώ, που θα συνδυάζονται με χρηματοδοτική ενίσχυση στα κράτη μέλη για την κάλυψη του κόστους των τόκων.
Σημειώνεται, τέλος, ότι η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ αποτελεί ευκαιρία για την επανεξέταση του ισχύοντος πολύπλοκου συστήματος επιστροφών και «επιστροφών επί επιστροφών». Η Επιτροπή προτείνει την κατάργηση όλων των επιστροφών και τη μείωση από 20% σε 10% του ποσού που παρακρατούν τα κράτη μέλη κατά την είσπραξη τελωνειακών εσόδων (που αποτελούν έναν από τους «ιδίους πόρους») για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν απότομες και σημαντικές αυξήσεις των συνεισφορών για ορισμένα κράτη μέλη, η Επιτροπή προτείνει τη σταδιακή κατάργηση των υφιστάμενων επιστροφών σε διάστημα πέντε ετών.
Σε μερικές εβδομάδες, η Επιτροπή θα παρουσιάσει λεπτομερείς προτάσεις για τα μελλοντικά χρηματοδοτικά προγράμματα ανά τομέα. Στη συνέχεια το Συμβούλιο της ΕΕ θα πρέπει να αποφασίσει ομόφωνα για το νέο προϋπολογισμό της ΕΕ, με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ο προϋπολογισμός σε αριθμούς
Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, οι δαπάνες για τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, τη μετανάστευση και το άσυλο σχεδόν τριπλασιάζονται, φτάνοντας τα 33 δισεκατομμύρια ευρώ από τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ του τρέχοντος προϋπολογισμού. Σύμφωνα με την Επιτροπή, τα νέα κονδύλια θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν 10.000 συνοριοφύλακες της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Συνόρων και Ακτοφυλακής ως το 2027.
Σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, η Επιτροπή προτείνει αύξηση των επενδύσεων κατά 40%, δηλαδή χρηματοδότηση ύψους 4,8 δισ. ευρώ και τη δημιουργία ενός ταμείου άμυνας, ύψους 13 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα ποσά αυτά θα συμπληρώνουν τις εθνικές δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη σε αυτούς τους τομείς. Επιπλέον, προτείνονται επενδύσεις ύψους 6,5 δισ. ευρώ για τη λεγόμενη «στρατιωτική κινητικότητα» στην ΕΕ.
Στην έρευνα και την καινοτομία η Επιτροπή προτείνει αύξηση των επενδύσεων κατά 50% και χρηματοδότηση ύψους 100 δισ. ευρώ. Τα ποσά αυτά θα διατεθούν για τα προγράμματα Horizon Europe και Ευρατόμ.
Έξαλλου, η Επιτροπή προτείνει εννεαπλάσια αύξηση των επενδύσεων σε ψηφιακό μετασχηματισμό και δίκτυα, με χρηματοδότηση που θα φτάνει τα 12 δισ. ευρώ.
Επίσης, προτείνεται ο υπερδιπλασιασμός των προγραμμάτων για τους νέους, όπως το ERASMUS+, με 30 δισ. ευρώ και για το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης με 1,3 δισ. ευρώ.
Τέλος, προτείνεται η ενίσχυση της χρηματοδότησης της εξωτερικής δράσης κατά 26%, η οποία θα φτάσει τα 120 δισεκατομμύρια ευρώ, με ιδιαίτερη έμφαση στη «γειτονιά» της Ευρώπης και τη διατήρηση ενός ειδικού αποθεματικού για την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων, όπως π.χ. της μετανάστευσης. Για να συμπληρώσει, τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στον τομέα της άμυνας, η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μέσου για την ειρήνη εκτός προϋπολογισμού, ύψους 10,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, προκειμένου να ενισχυθεί η ενδεχόμενη κοινή συμμετοχή σε τρίτες χώρες.
Οι πρώτες αντιδράσεις
Η πρόταση για την αύξηση του πολυετούς προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την αποχώρηση της Βρετανίας κρίνεται "απαράδεκτη" από την ολλανδική κυβέρνηση, δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ολλανδίας Στεφ Μπλοκ.
«Η υφιστάμενη πρόταση είναι απαράδεκτη για την ολλανδική κυβέρνηση. Τα έσοδα της ΕΕ μειώνονται λόγω της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου. Αν μειωθούν τα έσοδα, θα πρέπει να δαπανούμε λιγότερα», τόνισε μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Την αντίδραση και της Πολωνίας προκάλεσαν οι προϋποθέσεις που θέτουν οι Βρυξέλλες, οι οποίες θα μπορούσαν να στερήσουν πόρους από τη χώρα με αφορμή τους χειρισμούς της σε θέματα δικαιοσύνης. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Κόνραντ Σιμάνσκι προειδοποίησε ότι η χώρα του θα αντιταχθεί σε οποιοδήποτε σχέδιο προϋπολογισμού που δεν θα εξισορροπεί τις ανάγκες των χωρών-μελών της ΕΕ. «Ο δρόμος προς τον συμβιβασμό για τον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι ακόμη πολύ μακρύς», σχολίασε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού της εισηγείται τον «περιορισμό στην πρόσβαση στους πόρους της ΕΕ» στην περίπτωση που κάποια χώρα παραβιάζει το κράτος δικαίου, μια πρόταση άνευ προηγουμένου. «Ο σεβασμός στο κράτος δικαίου είναι αναγκαία προϋπόθεση για την υγιή δημοσιονομική διαχείριση και την αποτελεσματική εφαρμογή του προϋπολογισμού. Για τον λόγο αυτό προτείνουμε έναν νέο μηχανισμό που θα επιτρέψει να προστατεύουμε τον προϋπολογισμό από κινδύνους που συνδέονται με ανεπάρκειες στο κράτος δικαίου», εξήγησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στην ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Πρόκειται για έναν γενικό μηχανισμό που δεν στοχεύει συγκεκριμένες χώρες-μέλη», πρόσθεσε.
Οι κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και ιδίως της Πολωνίας θεωρούν ότι στοχοποιούνται από αυτόν τον όρο. Αν εγκριθούν από τις χώρες μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτά τα νέα εργαλεία που προτείνει η Επιτροπή θα επιτρέπουν στις Βρυξέλλες να μειώνουν ή να περιορίζουν την πρόσβαση σε ευρωπαϊκούς πόρους ανάλογα με το είδος και τη σοβαρότητα της καταπάτησης του κράτους δικαίου.
«Δεν θα δεχτούμε αυθαίρετους μηχανισμούς που θα μετατρέψουν τη διαχείριση των πόρων σε εργαλείο άσκησης πολιτικών πιέσεων», είχε ήδη προειδοποιήσει ο Σιμάνσκι.
Γαλλία: Απαράδεκτη η μείωση των πόρων για την Κοινή Γεωργική Πολιτική
Η γαλλική κυβέρνηση έκρινε "απαράδεκτη" την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, στον οποίο προβλέπεται μείωση σε ποσοστό περίπου 5% των πόρων που θα διατεθούν για την περίοδο 2021-27.
"Μια τέτοια δραστική, μαζική και τυφλή μείωση είναι απλούστατα αδιανόητη" για τον υπουργό Γεωργίας Στεφάν Τραβέρ και "η Γαλλία δεν μπορεί να δεχτεί καμία μείωση στο εισόδημα των αγροτών" τόνισε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Γεωργίας.
Το υπουργείο εξήγησε ότι η μείωση του προϋπολογισμού θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των καλλιεργειών καθώς επηρεάζει επικίνδυνα το εισόδημα των αγροτών, για τους οποίους οι άμεσες ενισχύσεις συνιστούν ένα "ουσιαστικό δίχτυ ασφαλείας".
Το Παρίσι τάσσεται υπέρ "του εκσυγχρονισμού και της απλούστευσης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής" για να προστατευθούν οι αγρότες από τους κινδύνους των κλιματικών αλλαγών και την αστάθεια των παγκόσμιων αγορών, συνεχίζει η ανακοίνωση.
Το υπουργείο υπενθυμίζει ότι η Γαλλία είναι έτοιμη να υιοθετήσει έναν διευρυμένο προϋπολογισμό των "27" χωρών-μελών (χωρίς τη Βρετανία), αλλά θέτει πολλούς όρους, όπως τον εκσυγχρονισμό των πολιτικών που ακολουθούνται και την υιοθέτηση νέων, καθαρών πηγών ενέργειας.
