Του Γιώργου Βλασσόπουλου*
Η 28η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα για την Υγεία και Ασφάλεια στην Εργασία (OSH-Occupational Safety and Health). Με την ευκαιρία αυτή η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας –(International Labour Organisation) δημοσίευσε μία ενδιαφέρουσα έκθεση από την οποία αναδεικνύεται η ανάγκη για άμεση και αποτελεσματική δράση
αντιμετώπισης όχι μόνο εργατικών ατυχημάτων, αλλά και επαγγελματικών ασθενειών σε διεθνή κλίμακα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι διαπιστωμένες επαγγελματικές ασθένειες οδηγούν έξι φορές περισσότερους ανθρώπους σε απώλεια της ζωής τους έναντι όσων πεθαίνουν λόγω εργατικού ατυχήματος (σε διεθνή κλίμακα ετησίως τουλάχιστον 2,02 εκατομμύρια άνθρωποι έναντι 320.000 αντίστοιχα) Τούτο σημαίνει επίσης ότι διεθνώς περίπου 5500 άνθρωποι κάθε μέρα χάνουν τη ζωή τους για αιτίες που σχετίζονται με επαγγελματικές ασθένειες, ενώ 160 εκατομμύρια άνθρωποι υφίστανται διαταραχή της υγείας τους εξαιτίας επαγγελματικής ασθένειας.
Η πρόληψη έχει ιδιαίτερη σημασία και στο συγκεκριμένο θέμα, διότι συνεπάγεται οφέλη για τους εργαζόμενους και τις οικογένειες τους, τις επιχειρήσεις , αλλά και για τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, που περιορίζουν το κόστος των συνεπειών εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας. Σημαντικές προκλήσεις είναι -αφενός η τυποποίηση των ασθενειών, παλαιών ή νεώτερων -αφετέρου η διεύρυνση των ελέγχων και στην ΄΄άτυπη΄΄ οικονομία λόγω της διεύρυνσης φαινομένων αδήλωτης εργασίας σε συνδυασμό με τον πολλαπλασιασμό των ΄΄ευέλικτων΄΄ μορφών εργασίας, ιδίως σε περίοδο οικονομικής κρίσης
Ορθά επισημαίνει η ΔΟΕ συγκεκριμένες προτεραιότητες όπως:
α) η μείωση του χάσματος σε πληροφοριακά δεδομένα, ώστε να επιτυγχάνεται η πληρότητα και αναλυτικότητα των σχετικών στοιχείων, π.χ. όσον αφορά στις διαφοροποιήσεις λόγω φύλου
β) η δημιουργία "παραδείγματος πρόληψης" και στις επαγγελματικές ασθένειες (των οποίων συνήθως η διάγνωση γίνεται μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα), πέραν των εργατικών ατυχημάτων
γ) η οργάνωση ενός συντονιστικού ραντάρ υλοποίησης όλων των αναγκαίων επιμέρους δράσεων στην πράξη
δ) η ενίσχυση των ελέγχων σε συνδυασμό με την συστηματοποίηση της αντικειμενικής καταγραφής των ασθενειών, προειδοποίησης, διάγνωσης, καταβολής αποζημιώσεων από τους αρμόδιους φορείς με στόχο την ουσιαστική βελτίωση των συνθηκών εργασίας
ε) η ενίσχυση των συστημάτων OSH ( επαγγελματικής υγιεινής και ασφάλειας)
στ) η προώθηση του κοινωνικού διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους εργοδοτών και εργαζομένων και στον ευαίσθητο τομέα της υγείας και ασφάλειας στην εργασία.
Ενδεικτικά η ΔΟΕ υπολογίζει το συνολικό οικονομικό κόστος των ατυχημάτων και ασθενειών που συνδέονται με την εργασία σε 4% απώλεια επί του παγκόσμιου ΑΕΠ ετησίως ή αλλιώς περίπου σε 2,8 τρις δολλάρια ΗΠΑ σε ετήσια βάση .Το αντίστοιχο κόστος σε επίπεδο ΕΕ-27 ανέρχεται τουλάχιστον σε 145 δις ευρώ ετησίως. Μάλιστα νεώτερες παθήσεις, όπως οι μυοσκελετικές και ψυχικές διαταραχές είναι οι πλέον συχνά διαπιστούμενες επαγγελματικές ασθένειες σε επίπεδο ΕΕ-27, πέραν του στρες στην εργασία.(καθώς και επιμέρους παραγόντων που δημιουργούν ή επαυξάνουν το άγχος στην εργασία).
Συμπερασματικά καθίσταται αναγκαία η ανάληψη συντονισμένης δράσης σε διεθνή, αλλά και εθνική κλίμακα για την αντιμετώπιση όχι μόνο των εργατικών ατυχημάτων, αλλά και των επαγγελματικών ασθενειών. Στην πορεία αυτή προαπαιτείται η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου οδικού χάρτη ευρύτερης κοινωνικής αποδοχής με συγκεκριμένη στοχοθεσία και με σκοπό την εμπέδωση και υλοποίηση των διεθνών standards που
απορρέουν και από το σχετικό διεθνές κανονιστικό πλαίσιο. Η ωφέλεια θα είναι σημαντική για τους εργαζόμενους, τις επιχειρήσεις και τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης ενισχύοντας στην πράξη τον υγιή ανταγωνισμό και συμβάλλοντας στην βιώσιμη ανάπτυξη με όραμα την αξιοπρεπή εργασία σε ένα υγιές εργασιακό περιβάλλον.
*Ο Γιώργος Βλασσόπουλος είναι Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής
