Για πρώτη φορά στην τροχαία ιστορία της χώρας, οι Αρχές του Βελγίου μελέτησαν εκτεταμένα τα μοτοσυκλετιστικά ατυχήματα. Μετά από επιτόπιες μετρήσεις και παρατηρήσεις αναλύθηκαν 200 σοβαρά ατυχήματα με μοτοσυκλέτα, τα οποία κατέληξαν είτε σε θανάτους, είτε σε βαρείς τραυματισμούς.
Η μελέτη έγινε στα πλαίσια της έρευνας MOTAC (Motorcycle Accident Causation), και αφορούσε ατυχήματα του 2009 (στο 16% των περιπτώσεων) και του 2010 (στο 84% των περιπτώσεων).
Το 50% των περιπτώσεων, δηλαδή τα 100 από τα 200 ατυχήματα που μελετήθηκαν, είχε θανατηφόρο αποτέλεσμα, ενώ το υπόλοιπο 50% κατέληξε σε βαρείς τραυματισμούς.
Στο 56% των περιπτώσεων το ατύχημα προκλήθηκε από τον αναβάτη της μοτοσυκλέτας, ενώ στο 41% από κάποιον άλλο χρήστη των δρόμων. Εδώ πρέπει να διευκρινιστεί ότι η πρόκληση ενός ατυχήματος από έναν μοτοσυκλετιστή δεν σημαίνει αυτόματα ότι αυτός φέρει και τη νομική ευθύνη για το ατύχημα.
Ένα 3% των ατυχημάτων προκλήθηκε από άλλους παράγοντες, όπως από την υποδομή των δρόμων (μάλλον μικρό ποσοστό για μια χώρα όπως το Βέλγιο, όπου η κατάσταση των δρόμων δεν θεωρείται καλή).
Παραθέτουμε εν συντομία τα ευρήματα της έρευνας...
1. Ατυχήματα με συμμετοχή ενός οχήματος:
Στο 35% των 200 ατυχημάτων συμμετείχε μόνον η μοτοσυκλέτα, δηλαδή σε 70 περιπτώσεις. Από αυτές κρίθηκε ότι υπαίτιος ήταν ο αναβάτης στο 90% των περιπτώσεων δηλαδή σε 63 περιπτώσεις.
Η φρασεολογία αυτή σημαίνει συνήθως την απώλεια ελέγχου της μοτοσυκλέτας κυρίως από γλίστρημα κατά την επιβράδυνση (80% των περιπτώσεων). Ένα 58% των 70 αυτών ατυχημάτων συνέβη σε στροφές (41 περιπτώσεις).
2. Ατυχήματα με συμμετοχή πολλών οχημάτων:
Στο 65% των 200 ατυχημάτων, η μοτοσυκλέτα συγκρούστηκε με κάποιο άλλο όχημα. Το 42% των ατυχημάτων αυτής της περίπτωσης συνέβη σε διασταυρώσεις και στο 17% κατά την είσοδο ή επιστροφή της μοτοσυκλέτας στην κυκλοφορία, για παράδειγμα φεύγοντας από το σπίτι ή από ένα πάρκινγκ.
Στο 54% όλων των ατυχημάτων (108 περιπτώσεις), ο οδηγός του άλλου οχήματος δεν αντιλήφθηκε καθόλου ή αντιλήφθηκε αργά τη μοτοσυκλέτα. Στο 10% των περιπτώσεων αυτών (11 ατυχήματα) ο αναβάτης του άλλου οχήματος δεν εκτίμησε σωστά την ταχύτητα της μοτοσυκλέτας.
Συνθήκες ατυχημάτων
Στο 86% των 200 ατυχημάτων οι ερευνητές μπόρεσαν να αναγνωρίσουν 5 διαφορετικά και διακριτά πλαίσια συνθηκών:
1. Στο 32% των περιπτώσεων ο αναβάτης έχασε τον έλεγχο του οχήματος. Ως τρεις βασικότερες καταγράφηκαν η οδήγηση σε στροφή ή ευθεία με μεγαλύτερη ταχύτητα από ό,τι υπαγόρευαν οι συνθήκες, η οδήγηση υπό την επήρεια κάποιας ουσίας και τέλος η απειρία.
2. Στο 30% των περιπτώσεων ο οδηγός του άλλου οχήματος δεν αντιλήφθηκε το μοτοσυκλετιστή. Αυτό συμβαίνει συχνότερα σε αριστερές στροφές ή συμβολές δρόμων. Στις περιπτώσεις αυτές το ατύχημα προκαλείται από το άλλο όχημα, ωστόσο βρέθηκε πως ρόλο παίζει και η ταχύτητα της μοτοσυκλέτας.
3. Στο 13% των περιπτώσεων ο οδηγός της μοτοσυκλέτας δεν έγινε αντιληπτός ενώ προσπερνούσε. Η πλειοψηφία αυτών των περιπτώσεων αφορούσε διπλές προσπεράσεις, όπου ο οδηγός του αυτοκινήτου βγήκε να προσπεράσει χωρίς να αντιληφθεί ότι τον προσπερνά μοτοσυκλέτα
4. Στο 7% των περιπτώσεων ο οδηγός του άλλου οχήματος παρείσφρυσε στο ζωτικό χώρο της μοτοσυκλέτας, συνήθως λόγω απροσεξίας ή επειδή ήθελε να προσπεράσει και δεν αντιλήφθηκε το μοτοσυκλετιστή.
5. Στο 6% των περιπτώσεων ο αναβάτης της μοτοσυκλέτας επιχείρησε προσπέραση από τη λάθος πλευρά.
Τόπος και χρόνος
Πέρα από τα ατυχήματα στις Βρυξέλλες, η πλειοψηφία των ατυχημάτων συνέβησαν στον τόπο κατοικίας του μοτοσυκλετιστή. Το 65% των ατυχημάτων συνέβη σε πόλεις.
Το 64% συνέβη κατά τις εργάσιμες ημέρες και το 78% κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Το 44% των ατυχημάτων συνέβη μεταξύ 2 και 7 το απόγευμα! Όμως, το 63% των ατυχημάτων χωρίς συμμετοχή άλλου οχήματος, συνέβη μετά 7 το απόγευμα και 6 το πρωί.
Εποχικότητα
Το 62% των ατυχημάτων συνέβησαν μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου.
Προφίλ αναβατών
Το 98% των μοτοσυκλετιστών στα ατυχήματα αυτά ήταν άντρες με μέση ηλικία τα 40 έτη. Βρέθηκε ότι στο ηλικιακό γκρουπ 25 με 34 έτη, οι αναβάτες εμπλέκονται συχνότερα σε θανατηφόρα ατυχήματα, όμως δεν αφορούν την πλειοψηφία των ατυχημάτων.
Στο 44% των περιπτώσεων οι αναβάτες είχαν βγάλει δίπλωμα πριν το 1989, οπότε άρχισαν να ισχύουν στο Βέλγιο οι υποχρεωτικές εξετάσεις για το δίπλωμα μοτοσυκλέτας.
Πριν την χρονιά εκείνη, οι αναβάτες που ήθελαν να οδηγήσουν μοτοσυκλέτα δεν υποχρεώνονταν σε δοκιμή των ικανοτήτων τους. Περιέργως, η συγκεκριμένη ομάδα αναβατών δεν ξεχωρίζει αρνητικά στις συνολικές στατιστικές!
Προφίλ μοτοσυκλετών
Η μία στις 3 εμπλεκόμενες μοτοσυκλέτες ήταν «σπορ» μοτοσυκλέτες. Στις νεότερες ηλικίες οι αναβάτες τριών στις πέντε σπορ μοτοσυκλέτες είχαν κάποιο σοβαρό ατύχημα. Στις μεγαλύτερες ηλικίες (άνω των 45 ετών) μόνον 1 στους 5 αναβάτες μοτοσυκλετών σπορ είχαν ατύχημα.
Πολύ ενδιαφέροντα ευρήματα. Κάποια αφορούν μόνο βόρειες χώρες σαν το Βέλγιο, με εποχικότητα στη χρήση της μοτοσυκλέτας. Κάποια είναι αυτονόητα. Και κάποια, όπως το μερίδιο ευθύνης που αναλογεί στους μοτοσυκλετιστές, έρχονται σε σύγκρουση με τα ευρήματα της έρευνας ΜAIDS που έγινε υπό την αιγίδα και με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εκεί το μερίδιο ευθύνης του «άλλου οδηγού» εμφανίζεται μεγαλύτερο (51%), όμως η έρευνα MAIDS αφορά περισσότερες χώρες και επομένως πρέπει να θεωρηθεί ακριβέστερη.
