Το πρώτο ποδήλατο με μεγάλο εμπρός τροχό κατασκευάστηκε την άνοιξη του 1886 και η Opel εξελίχθηκε στην μεγαλύτερη κατασκευάστρια ποδηλάτων του 1920.
Η φετινή χρονιά σηματοδοτεί μία σημαντική επέτειο για τον κόσμο του ποδηλάτου: η Opel γιορτάζει 130 χρόνια από την παραγωγή του πρώτου ποδηλάτου της που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της μάρκας κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων της εταιρίας. Αφού κατασκεύασε το πρώτο ποδήλατο με μεγάλο εμπρός τροχό (το λεγόμενο penny farthing), την άνοιξη του 1886, η Opel εξελίχθηκε στην παγκοσμίως μεγαλύτερη κατασκευάστρια ποδηλάτων τη δεκαετία του 1920. Ακόμα και η απειλητική οικονομική κρίση του 1929 δεν κατάφερε να αναχαιτίσει την επιτυχία της επιχείρησης ποδηλάτων. Παρόλα αυτά, η γερμανική εταιρία πούλησε αυτή την επιχειρηματική μονάδα της στη Γερμανική κατασκευάστρια εταιρία ποδηλάτων και αυτοκινήτων NSU το Δεκέμβριο του 1936 θέλοντας να αφοσιωθεί πλήρως στην παραγωγή αυτοκινήτων.
Χρειάστηκαν περίπου 75 χρόνια για να επιστρέψει η Opel στις ρίζες της, στο ποδήλατο, κατά μία έννοια. Με το RAD e, η εταιρία λανσάρισε μία περιβαλλοντικά συμβατή σχεδιαστική μελέτη το 2012 ως γέφυρα της παράδοσης του παρελθόντος με το μέλλον. Το ηλεκτρικό ποδήλατο ήταν ταυτόχρονα ένα όραμα του ποδηλάτου του μέλλοντος. Επειδή στην εποχή της αστικοποίησης και της εναλλακτικής μετακίνησης, τα e-bikes αναμένεται να παίξουν όσο και σημαντικότερο ρόλο στις μελλοντικές φιλοσοφίες συστημάτων μεταφορών.
Ας δούμε όμως την ιστορία από την αρχή.
Επαγγελματικό ταξίδι στο Παρίσι εμπνέει τον Adam Opel
23 χρόνια αφότου ίδρυσε την εταιρία (μέχρι τότε η Opel κατασκεύαζε μόνο ραπτομηχανές) ο Adam Opel επέστρεψε από ένα επαγγελματικό ταξίδι στο Παρίσι το 1885. Πριν από αυτό το ταξίδι του στη Γαλλική πρωτεύουσα, θεωρούσε το ποδήλατο με μεγάλο εμπρός τροχό απλά ένα ‘νέο παιχνίδι’. Μία παροδική ‘τρέλα’ της εποχής. Μετά την επίσκεψή του στο Παρίσι, άλλαξε τελείως γνώμη. Εμπνευσμένος από την εμπορική ανάπτυξη της αγοράς των ποδηλάτων με μεγάλο εμπρός τροχό εκεί και επηρεασμένος από την απότομη αύξηση δημοτικότητας του ποδηλάτου στην Αγγλία, ο Opel είχε μία ιδέα. Είχε παραλάβει κάποια μεμονωμένα εξαρτήματα από την Αγγλία, και προς μεγάλη χαρά των γιων του άρχισε να κατασκευάζει τα πρώτο ποδήλατο με μεγάλο μπροστινό τροχό. Το 1886 πούλησε το πρώτο του ποδήλατο και έτσι ξεκίνησε η παραγωγή ποδηλάτων στην εταιρία.
Μόλις ένα χρόνο αργότερα, η Opel άρχισε να παράγει τρίκυκλα και ποδήλατα με μικρούς τροχούς, τα λεγόμενα ποδήλατα ασφαλείας (safety bicycles). Ο γιος του Karl είχε φέρει ένα τέτοιο ποδήλατο επιστρέφοντας από μια εκπαιδευτική εκδρομή με θέμα την παραγωγή ποδηλάτων στο Sheffield, Αγγλία. Το ποδήλατο ασφαλείας είχε δύο ρόδες σχεδόν ίδιου μεγέθους και ήταν πολύ πιο ευκολοδήγητο από ένα ποδήλατο με μεγάλο τροχό, και ασφαλώς το ύψος πτώσης ήταν πολύ μικρότερο. Εντυπωσιασμένος από τα πλήθη στους Αγγλικούς αγώνες ποδηλάτων, μετά την επιστροφή του ο Karl έτρεξε σε έναν αγώνα στο Palmengarten στη Φρανκφούρτη – και πολύ γρήγορα αναδείχτηκε νικητής.
Η Opel μεγαλύτερη κατασκευάστρια ποδηλάτων
Στη συνέχεια, όλα εξελίχθηκαν με ραγδαία ταχύτητα. Μετά την πρώτη του νίκη στη Φρανκφούρτη, ο Karl επέστρεψε με πέντε παραγγελίες για ποδήλατα και πολλές ακόμα τέτοιες νίκες είχαν σαν αποτέλεσμα νέες παραγγελίες. Μόνο το 1889, σημειώθηκαν 240 αγωνιστικές νίκες, ανάμεσα στις οποίες 13 πρωταθλήματα, που κατακτήθηκαν με ποδήλατα Opel. Η 20ή Ιουλίου του 1889 έμελλε να γίνει ορόσημο για την εθνική αναγνώριση των ποδηλάτων Opel. Αυτή την ημέρα, ο August Lehr, ένας από τους πιο επιτυχημένους αγωνιζόμενους ποδηλάτες της εποχής του, κέρδισε το ‘Παγκόσμιο Πρωτάθλημα’ στο Λονδίνο με ποδήλατο της φίρμας με ψηλό μπροστινό τροχό, μία νίκη που εξασθένησε την Αγγλική επιρροή στη βιομηχανία του ποδηλάτου ευνοώντας το κλίμα υπέρ τον ποδηλάτων Opel. Η αυθεντικότητα και επιχειρηματικότητα των αδερφών Opel αποτυπώνεται σε μία φωτογραφία του 1895 που τους παρουσιάζει όλους πάνω σε ένα ειδικό μοντέλο πέντε θέσεων, το ‘Πεντάδυμο’.
Τα επόμενα χρόνια ήταν επίσης επιτυχημένα. Το 1899, οι αδερφοί Opel (ο μπαμπάς Adam είχε πεθάνει το 1895) κατασκεύασαν το πρώτο αυτοκίνητο, αλλά συνέχισαν ακάθεκτοι την επιχείρηση των ποδηλάτων. Μέχρι τη δεκαετία του 1920, προσέλκυαν τους παγκοσμίως καλύτερους αγωνιζόμενους ποδηλάτων, οι οποίοι σημείωναν τη μία νίκη κατά την άλλη με ποδήλατα Opel. Και επειδή η ζήτηση για τα δίτροχα συνέχισε να αυξάνεται, η εταιρία σύντομα προχώρησε σε μια καθοριστική αλλαγή στην παραγωγή της, καθώς το 1923 έγινε η πρώτη Γερμανική εταιρία που λανσάρισε την παραγωγή σε γραμμή συναρμολόγησης για τα ποδήλατά της. Με τη νέα μέθοδο, κάθε επτά δευτερόλεπτα ένα νέο ποδήλατο έφευγε από τη γραμμή συναρμολόγησης. Η πτώση του κόστους παραγωγής μετακύλησε και στην τιμή αγοράς, κάνοντας το ποδήλατο ένα προσιτό μέσο μεταφοράς για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Πολύ σύντομα λοιπόν, η Opel έγινε η μεγαλύτερη κατασκευάστρια ποδηλάτων στον κόσμο το 1925, και ένα χρόνο αργότερα, το εκατομμυριοστό ποδήλατο της πέρασε από τη γραμμή συναρμολόγησης.
Το 1930 Opel πουλά την επιχείρηση ποδηλάτων στην NSU
Όπως τις επόμενες χρονιές, η ανερχόμενη εταιρία βρέθηκε αντιμέτωπη με κάποιες δυσκολίες. Μετά το θάνατο των γιων του Opel, Karl και Heinrich το 1927 και 1928, οι αδερφοί Wilhelm και Fritz δεινοπάθησαν οικονομικά λόγω του διπλού φόρου κληρονομιάς που κλήθηκαν να πληρώσουν. Έχοντας οικονομική αδυναμία να υποστηρίξουν την ανακαίνιση των εγκαταστάσεων παραγωγής που λειτουργούσαν πάντα με πλήρη δυναμικότητα, οι Wilhelm και Fritz Opel αναζήτησαν αγοραστή. Έτσι μία προσφορά εξαγοράς από την General Motors, την παγκοσμίως μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία, ήρθε ακριβώς την κατάλληλη στιγμή. Το Σεπτέμβριο του 1929, ο I.J. Reuter έγινε ο πρώτος Αμερικανός που χρίσθηκε Γενικός Διευθυντής της Opel, ενώ τα αδέρφια Wilhelm και Fritz Opel διορίστηκαν μέλη του εποπτικού συμβουλίου.
Μόλις ένα μήνα αργότερα, στις 29 Οκτωβρίου του 1929, η πώληση αποδείχθηκε μία εξαιρετικά σοφή απόφαση. Το Κραχ της Wall Street, γνωστό και σαν ‘Μαύρη Τρίτη’, οδήγησε αμέτρητες εταιρίες στη χρεοκοπία. Ωστόσο, η πολυετής οικονομική κρίση δεν κατάφερε να βλάψει την ακμάζουσα παραγωγή των ποδηλάτων Opel για αρκετούς λόγους: πρώτον, η θυγατρική της GM μπήκε στην κρίση, άριστα προετοιμασμένη. Δεύτερον, μετά την οικονομική κρίση, υπήρξε υψηλότερη ζήτηση για ποδήλατα. Και τρίτον, μειώθηκε η ανεργία λόγω μέτρων δημιουργίας θέσεων εργασίας, επομένως, όλο και περισσότεροι άνθρωποι είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα ποδήλατο.
Όμως όλοι οι κατασκευαστές είχαν στρέψει την προσοχή τους στην παραγωγή αυτοκινήτων: «Για να απελευθερωθεί το διαθέσιμο προσωπικό ώστε να μεταφερθεί στον τομέα της αυτοκίνησης, στον οποίο θέλουμε να αφιερώσουμε όλη τη ενέργειά μας,» όπως εξήγησε η διοίκηση της εταιρίας, τα διοικητικά και εποπτικά συμβούλια της Adam Opel AG αποφάσισαν να πουλήσουν την επιχείρηση των ποδηλάτων στην NSU στα τέλη του 1936. Στις 15 Φεβρουαρίου του 1937, κατασκευάστηκε το τελευταίο ποδήλατο της Opel, δίνοντας τέλος σε μία παράδοση που είχε ξεκινήσει πριν από 50 και πλέον χρόνια και είχε αγγίξει την παραγωγή περίπου 2,6 εκατομμυρίων ποδηλάτων.
RAD e concept: φιλικό προς το περιβάλλον
Σχεδόν 75 χρόνια αργότερα, η Opel επέστρεψε στις ρίζες της. Το φιλικό προς το περιβάλλον πρωτότυπο RAD e έκανε την πρεμιέρα του το Μάρτιο του 2012 στο Σαλόνι Αυτοκινήτου της Γενεύης. Για την επέτειο των 150 χρόνων της μάρκας, οι μηχανικοί δημιούργησαν μία πρωτότυπη μελέτη εμπνευσμένη από ένα ιστορικό όχημα, τη μοτοσικλέτα Motoclub 500 από το 1928. Όπως η κλασική μοτοσικλέτα, της οποίας η δημοτικότητα οφείλεται επίσης στα εντυπωσιακά κόκκινα ελαστικά, το πλαίσιο του RAD e κατασκευάζεται από πρεσαριστά ατσάλινα εξαρτήματα. Σχεδιαστικά στοιχεία από δύο επιβατικά αυτοκίνητα Opel δίνουν επίσης το παρών στη σχεδιαστική γλώσσα του πρωτοτύπου ποδηλάτου: το σχήμα πλαισίου σε μορφή μπούμερανγκ είναι παρόμοιο με τη σχεδίαση εμπρός τμήματος των Ampera και Zafira Tourer.
Από το πρώτο ποδήλατο με μεγάλο μπροστινό τροχό μέχρι το RAD e concept, η παράδοση ποδηλάτων Opel έχει διανύσει μακρύ δρόμο από το 1886. Όλο αυτό το διάστημα, όχι μόνο τα οχήματα αλλά και οι ανάγκες της κοινωνίας έχουν αλλάξει επειδή, όλο και περισσότεροι άνθρωποι ζουν σήμερα στις πόλεις και η διαθεσιμότητα όσο το δυνατόν περισσοτέρων επιλογών μετακίνησης αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του μέλλοντος. Γι’ αυτό μία κατασκευάστρια όπως η Opel βρίσκεται πάντα σε κατάσταση διαρκούς αναζήτησης. Με την κοινότητα κοινοχρησίας οχημάτων (carsharing) CarUnity, την πλατφόρμα κοινοχρησίας οχημάτων ridesharing flinc και τα πρώτα βήματα για μία αυτόνομη οδήγηση, η φίρμα επεκτείνει συνεχώς την κλασική γκάμα καθώς εξελίσσεται σε πάροχο υπηρεσιών μετακίνησης.
