Το να γνωρίζει κανείς ξένες γλώσσες, δε σημαίνει απαραίτητα ότι μπορεί και να μεταφράζει από και προς αυτές.
Η μετάφραση είναι μια ικανότητα, που οι επαγγελματίες του χώρου έχουν δουλέψει πολύ σκληρά για να αποκτήσουν. Και φυσικά, η σημασία μιας σωστής μετάφρασης γίνεται φανερή όταν... τα πράγματα αρχίζουν και πηγαίνουν στραβά!
Διαβάστε παρακάτω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από περιστατικά που... χάθηκαν στη μετάφραση, όπως παρουσιάστηκαν σε πρόσφατο δημοσίευμα στην ιστοσελίδα mentalfloss.com.
1. Μια λάθος λέξη στοιχίζει ακριβά
Το 1980 ο 18χρονος Willie Ramirez μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Φλόριντα σε κωματώδη κατάσταση. Η οικογένεια και οι φίλοι του προσπάθησαν να περιγράψουν τι είχε συμβεί στο παραϊατρικό προσωπικό και τους γιατρούς που τον ανέλαβαν, αλλά μιλούσαν μόνο ισπανικά.
Ένα μέλος του προσωπικού, που μιλούσε και τις δύο γλώσσες ανέλαβε να κάνει τη μετάφραση, μόνο που αντί για «δηλητηρίαση» μετέφρασε την ισπανική λέξη «intoxicado» σε «μεθυσμένος». Ένας επαγγελματίας διερμηνέας θα γνώριζε ότι η ισπανική αυτή λέξη πλησιάζει περισσότερο με την αγγλική λέξη «poisoned» (δηλαδή δηλητηριασμένος) και όχι «intoxicated», που σημαίνει μεθυσμένος.
Αυτό που η οικογένεια του Ramirez προσπαθούσε να πει στους γιατρούς ήταν ότι ο 18χρονος είχε πάθει μάλλον τροφική δηλητηρίαση.
Στην πραγματικότητα είχε ενδοεγκεφαλική αιμορραγία, ωστόσο οι γιατροί προχώρησαν για θεραπεία για υπερβολική δόση ουσιών, η οποία οδήγησε σε ορισμένα από τα συμπτώματα που εμφάνισε ο ασθενής.
Εξαιτίας της καθυστέρησης λήψης της σωστής θεραπείας ο Ramirez έμεινε τετραπληγικός και πήρε αποζημίωση 71 εκατομμυρίων δολαρίων.
2. Η εγκατάλειψη και το λάγνο πάθος
Όταν ο πρόεδρος Κάρτερ το 1977 ταξίδεψε στην Πολωνία, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσέλαβε ένα ρώσο διερμηνέα ο οποίος γνώριζε μεν πολωνικά, ωστόσο δεν ήταν συνηθισμένος να μεταφράζει επαγγελματικά σε αυτή τη γλώσσα.
Μέσω του διερμηνέα του ο Κάρτερ κατέληξε να δηλώνει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι «εγκατέλειψε τις ΗΠΑ» αντί για «όταν έφυγα από τις ΗΠΑ» και «τη λάγνα επιθυμία σας για το μέλλον» αντί της φράσης «για τις επιθυμίες σας για το μέλλον».
3. «Θα σας θάψουμε»
Στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου ο σοβιετικός πρωθυπουργός Νικίτα Χρουστσόφ έδωσε μια ομιλία κατά την οποία είπε μια φράση, που από τα ρωσικά ερμηνεύτηκε ως «θα σας θάψουμε».
Αυτό εκλήφθηκε ως απειλή απέναντι στις ΗΠΑ με πυρηνική επίθεση και κλιμάκωσε την ένταση μεταξύ των κρατών.
Ωστόσο, η μετάφραση ήταν λίγο παραπάνω κυριολεκτική απ' όσο έπρεπε. Το νόημα της ρωσικής φράσης ήταν περισσότερο κάτι σαν «θα ζήσουμε για να δούμε τον τάφο σας» ή κάτι σαν «θα σας ξεπεράσουμε».
4. Όταν οι αγορές ταράχτηκαν... και το δολάριο επίσης
Ένας πανικός στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος οδήγησε σε βουτιά το αμερικανικό δολάριο, εξαιτίας μιας κακής μετάφρασης στα αγγλικά από ένα άρθρο του Guan Xiangdong στο ειδησεογραφικό πρακτορείο China News Service, που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο.
5. Τα σοκολατάκια... στον κύριο!
Τη δεκαετία του 1950, όταν οι εταιρείες άρχισαν να ενθαρρύνουν τους γιαπωνέζους να γιορτάζουν την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου στη χώρα τους, μια κακή μετάφραση δημιούργησε τη λανθασμένη εντύπωση ότι οι γυναίκες έπρεπε να προσφέρουν σοκολατάκια στους άντρες.
Κάτι που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Στις 14 Φεβρουαρίου οι γυναίκες χαρίζουν σοκολάτες στους αγαπημένους τους, οι οποίοι το ανταποδίδουν στις 14 του επόμενου μήνα.
6. Η συνθήκη με τους Μαορί
Το 1840 η βρετανική κυβέρνηση έκανε μια συμφωνία με τους αρχηγούς των Μαορί στη Νέα Ζηλανδία. Οι Μαορί ήθελαν προστασία από πρώην φυλακισμένους-επιδρομείς, πειρατές και άλλους που καταπατούσαν τα χωριά τους και οι Βρετανοί ήθελαν να επεκτείνουν τις αποικιακές εκμεταλλεύσεις τους.
Έτσι, οι δύο πλευρές οδηγήθηκαν στη σύναψη της συνθήκης του Waitangi. Μόνο που... υπέγραψαν διαφορετικά έγγραφα η κάθε μία.
Στην αγγλική έκδοση, οι Μαορί «παραχωρούσαν στην Αυτού Μεγαλειότητα τη Βασίλισσα της Αγγλίας απόλυτα και ανεπιφύλακτα όλα τα δικαιώματα και τις εξουσίες κυριαρχίας».
Στη μετάφραση των Μαορί, που είχε αναλάβει ένας βρετανός ιεραπόστολος, δεν παραιτούνταν της κυριαρχίας τους, αλλά της διακυβέρνησής τους. Πίστευαν λοιπόν ότι αποκτούσαν ένα άλλο νομικό σύστημα, αλλά ότι διατηρούσαν το δικαίωμα να κυβερνούν τον εαυτό τους. Πολλές γενιές αργότερα τα ζητήματα που ανέκυψαν γύρω από τις έννοιες της συνθήκης εξακολουθούν να απασχολούν τους ερευνητές.
