Συνέντευξη στον Ηρακλή Μπογδάνο
Ο Ντέιβιντ Μπριν εκτός από πετυχημένος, διάσημος και ιδιαίτερα σεβαστός συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας (το τελευταίο μυθιστόρημά του "Existence", που κυκλοφόρησε πρόσφατα, πήρε εξαιρετικές κριτικές και προκάλεσε πολλές συζητήσεις) είναι και ένας σημαντικός επιστήμονας, σύμβουλος της NASA, οραματιστής και ριζοσπάστης στοχαστής - με συνεκτικές, εντυπωσιακές προτάσεις για το άμεσο μέλλον και εξίσου συνεκτική ερμηνεία για την ιστορία και τη συλλογική ανθρώπινη περιπέτεια στο παρελθόν. Καίρια και προφητική αποδείχτηκε η παρέμβασή του για το ουσιαστικό τέλος της ιδιωτικής ζωής στον 21ο αιώνα και τον τρόπο να το αντιμετωπίσουμε, όχι με ηθικολογικές και ανήμπορες "γκρίνιες", αλλά με διαφάνεια από τα κάτω και περισσότερο φως και δημόσιο, δημοκρατικό έλεγχο. Ο Δρ. Μπριν επισκέπτηκε την Αθήνα τον Αύγουστο και δέχτηκε να μιλήσει στο news.gr...
Για τους ναύτες της Σαλαμίνας:
"Οι πολύ μεγάλοι ήρωες δεν είναι οι 300 του Λεωνίδα, αλλά οι ναύτες που πολέμησαν στη Σαλαμίνα. Όχι μόνο γιατί αυτοί... νίκησαν, αλλά γιατί ήταν οι απλοί συνηθισμένοι πολίτες που έφτιαξαν τη βάση για σχεδόν 200 χρόνια Αθηναϊκής Δημοκρατίας και μοναδικής πολιτισμικής ακμής. Δεν πολέμησαν γιατί ανήκαν σε μια κληρονομική στρατιωτική ελίτ, αλλά γιατί επέλεξαν να είναι ελεύθεροι, ισότιμοι πολίτες στην αυτόνομη πόλη τους. Οι άνθρωποι αυτοί, για πρώτη φορά στην ιστορία, επέβαλλαν μια τάξη πραγμάτων διαφορετική από την αυστηρά ιεραρχική "πυραμίδα" που με τις φεουδαλικές παραλλαγές της κυριάρχησε σε ολόκληρη σχεδόν την παγκόσμια ιστορία - τουλάχιστον μέχρι η αμερικανική, η γαλλική και η βιομηχανική επανάσταση να επαναφέρουν τον κοινό άνθρωπο στο προσκήνιο της πολιτικής. Οπότε είναι μια θαυμάσια ιδέα μετά τους "300" και την επιτυχία τους, το Χόλιγουντ να φτιάξει ένα... δημοκρατικότερο μπλοκμπάστερ για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας".
Για τον κίνδυνο του νεοφεουδαλισμού:
"Το τελευταίο μεγάλο έπος στην ιστορία χειραφέτησης και εκδημοκρατισμού της ανθρωπότητας ήταν το Νιου Ντιλ του Ρούζβελτ. Μετά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες όμως, ξεκίνησε μια "αντεπανάσταση" που μείωσε δραστικά την κοινωνική κινητικότητα και απειλεί σήμερα την οικονομική χειραφέτηση της μεσαίας τάξης - αυτής της ατμομηχανής της δημοκρατίας. Οι νέες ελίτ απεργάζονται μια προϊούσα αποδυνάμωση της δημοκρατίας και η μάχη της τεχνολογίας και της κατεύθυνσης των εφαρμογών της είναι που θα κρίνει εντέλει, αν η νέα αυτή αριστοκρατία θα πετύχει να επαναφέρει μια νέα πυραμιδική τάξη πραγμάτων στον κόσμο ή αν τα ουσιαστικά πολιτικά δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολλών θα υπερισχύσουν."
Για το τέλος της ιδιωτικής ζωής:
"Δεν μπορείς να πεις στο κράτος και στους ελεγκτικούς μηχανισμούς του να μη χρησιμοποιήσει τη νέα, παντοδύναμη τεχνολογία της επικοινωνίας για να παρακολουθεί τους πολίτες. Θα ήταν ένας δονκιχωτικός, χαμένος από την αρχή, αγώνας. Τα "μαντρόσκυλα" θα χρησιμοποιούν τα πιο καινούργια εργαλεία, πρέπει να το πάρουμε απόφαση. Το θέμα είναι να καταλάβουμε ότι είναι μόνο... "μαντρόσκυλα", άρα μπορούμε εμείς που ψηφίζουμε και πληρώνουμε φόρους να χρησιμοποιήσουμε την ίδια τεχνολογία, να στρέψουμε πάνω τους τα ίδια όπλα που στρέφουν αυτά σε μας. Στις ΗΠΑ πλέον γίνεται αποδεκτό ότι κάθε πολίτης μπορεί να κινηματογραφεί την αστυνομία σε δημόσιους χώρους και να προσφεύγει με αυτά τα στοιχεία άμεσα στη δικαιοσύνη και σε ελεγκτικούς θεσμούς που "φυλάνε τους φύλακες". Είναι ένας δύσκολος και επίπονος αγώνας, αλλά μπορεί να κερδηθεί αν γίνει συνείδηση και κίνημα η "Επιτήρηση από τα κάτω" (sousveillance). Τεχνολογίες όπως το "Ίντερνετ των πραγμάτων" και συσκευές όπως τα Google Glasses μπορούν να βοηθήσουν σ' αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση. Η απάντηση λοιπόν μπορεί να είναι μόνο η διαφάνεια. Το αν το κανάλι και η μέθοδος που διάλεξε π.χ. ο Σνόουντεν είναι το πλέον κατάλληλο είναι ένα θέμα, αλλά το δικαίωμα ενός πολίτη που πληρώνει τους φόρους του να μαθαίνει τι ακριβώς κάνουν με αυτούς οι υπηρεσίες του κράτους του - ειδικά μάλιστα όταν τον παρακολουθούν - είναι αναμφισβήτητο."
Για την "Αμοιβαία Λογοδοσία":
"Στους ανθρώπους δεν αρέσει να τους κάνουν κριτική, καθώς αισθάνονται ότι θίγει την υπόστασή τους και όχι απλά και μόνο το έργο τους. Χωρίς όμως τη δοκιμασία της κριτικής και μάλιστα από πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους, ούτε άνθρωπος μα ούτε και θεσμός μπορεί να γίνει ποτέ καλύτερος. Ναι, χρειαζόμαστε όλους αυτούς τους φαρμακόγλωσσους που μας κριτικάρουν. Η αυτοκριτική δε δουλεύει, δεν επαρκεί. Μόνο ο Άλλος έχει την τόλμη και το "κίνητρο" να κριτικάρει αποτελεσματικά και επώδυνα. Εδώ, έρχεται η αμοιβαιότητα: Με κριτικάρεις εσύ και για ανταπόδοση σε κριτικάρω κι εγώ. Για αυτό μάλιστα στα βιβλία μου υπάρχει μια λίστα που ευχαριστώ πολλές δεκάδες ανθρώπους, που τα διάβασαν και μου έγραψαν τι δεν τους άρεσε. Πρόκειται για σοβαρές ενδείξεις, από αναγνώστες - δοκιμαστές. Χρειάζεται βέβαια να έχεις το θάρρος να ξεδιαλέξεις όλες αυτές τις παρατηρήσεις και να αναγνωρίσεις τα λάθη σου. Η ίδια αρχή θα μπορούσε να εφαρμοστεί και στο δημόσιο έλεγχο και στην ανοιχτή διακυβέρνηση. Να κατασκοπεύουν και οι πολίτες τη κυβέρνηση, όχι μόνο η κυβέρνηση τους πολίτες."
Για τη διαφορά Επιστημονικής Φαντασίας και Τραγωδίας:
"Στην τραγωδία η πλοκή συνήθως καταλήγει στην αποδοχή του μοιραίου αδιεξόδου. Οι μηχανισμοί της μοίρας, και ενίοτε της ιστορίας, οδηγούν στη μεγάλη παγίδα που είναι εντέλει η ανθρώπινη κατάσταση. Βοηθά μεν η αρχαία τραγωδία στην αναγνώριση του τι είναι ο άνθρωπος, αλλά το τέλος είναι ουσιαστικά αναπότρεπτο. Στην επιστημονική φαντασία έχουμε την πολυτέλεια του πειράματος: Φανταστείτε να γινόταν αυτό! Σκεφτείτε να συνέβαινε το άλλο! Έτσι όμως έχουμε την πολυτέλεια να μεταφέρουμε στα παιδιά μας πολύτιμη εμπειρία - που δε χρειάστηκε να τη ζήσουμε πραγματικά, ώστε να μας καταστρέψει. Σκεφτείτε το 1984 του Όργουελ, το Νέο Γενναίο Κόσμο του Χάξλεϋ: Είναι καταπληκτικό ότι έχουμε μεν την εμπειρία τους γιατί τα διαβάσαμε, αλλά χωρίς να πρέπει σώνει και καλά να ζήσουμε μέσα στις συγκεκριμένες κοινωνίες".
Για το Παράδοξο του Φέρμι:
Το μεγάλο παράδοξο. Αφού υπάρχουν τόσοι και τόσοι πλανήτες στο Σύμπαν, με συνθήκες που ευνοούν τη ζωή, γιατί δε φαίνεται να είχαμε ποτέ ένδειξη ύπαρξης εξωγήινης ζωής; Που πήγαν όλοι; Τόσοι ενδεχόμενοι πολιτισμοί με ιστορία μεγαλύτερη από τη δική μας, δεν ανέπτυξαν άραγε ποτέ το διαστρικό ταξίδι; Εγώ ο ίδιος έδωσα δεκάδες επιστημονικά εύλογες και ισχυρές εξηγήσεις για το φαινόμενο του Φέρμι: Διαθέτω ολόκληρη εκλεκτή συλλογή! Όμως υπάρχει μια πιο... ας πούμε πολιτική εξήγηση που μου μοιάζει ακόμα πιο ελκυστική. Είναι η σπανιότητα της δημοκρατίας. Η ανθρώπινη, άρα πιθανόν και κάθε έλλογη, φύση οδεύει πιο ευκολα σε φεουδαρχικού τύπου καθεστώτα και σε λίγο ή πολύ κλειστά συστήματα. Σκεφτείτε την κινέζικη αυτοκρατορία που θα μπορούσε τεχνικά άνετα να "ανακαλύψει" αυτή πρώτη την Ευρώπη, αλλά εντέλει διάλεξε την εσωστρέφεια. Ίσως λοιπόν όλοι αυτοί οι εξωγήινοι πολιτισμοί να είναι αυτάρεσκες φεουδαρχίες και όχι ανήσυχες και ταξιδιάρες δημοκρατίες!
(Το νέο βιβλίο του Ντέιβιντ Μπριν "Existence" μπορείτε να το βρείτε στα ξενόγλωσσα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας καθώς και σε όλα τα γνωστά Διαδικτυακά)
