Ο φυγάς πρώην σύμβουλος της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών των ΗΠΑ (NSA) Έντουαρντ Σνόουντεν αναμένεται να προσπαθήσει να διαφύγει σήμερα στην Κούβα ενώ περιμένει επίσης να μάθει αν ο Ισημερινός θα του χορηγήσει άσυλο, διαφεύγοντας μέχρι στιγμής των προσπαθειών της Ουάσινγκτον να εκδοθεί με κατηγορίες για κατασκοπεία.
Σε μια εξέλιξη που φέρνει σε δύσκολη θέση τον αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, ένα αεροπλάνο που μετέφερε τον Σνόουντεν προσγειώθηκε χθες στη Μόσχα προερχόμενο από το Χονγκ Κονγκ αφού το κινεζικό αυτό έδαφος του επέτρεψε να φύγει παρά τα αιτήματα της Ουάσινγκτον για τη σύλληψή του.
Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως περιμένει από τη ρωσική κυβέρνηση να στείλει τον Σνόουντεν πίσω στις ΗΠΑ. Διατύπωσε επίσης τις "ισχυρές αντιρρήσεις" του στο Χονγκ Κονγκ και την Κίνα για την απόφαση να επιτραπεί στον Σνόουντεν, ο οποίος αποκάλυψε απόρρητα προγράμματα παρακολουθήσεων που εφάρμοζε η αμερικανική κυβέρνηση, να διαφύγει.
"Περιμένουμε ότι η ρωσική κυβέρνηση θα εξετάσει όλες τις διαθέσιμες επιλογές για να απελαθεί ο κ. Σνόουντεν πίσω στις ΗΠΑ και να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματα για τα οποία κατηγορείται", δήλωσε η Κέιτλιν Χέιντεν, εκπρόσωπος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο Ομπάμα προσπαθεί να αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Ρωσία και να οικοδομήσει μια σύμπραξη με την Κινα, αλλά οι ηγέτες αμφότερων αυτών των χωρών φάνηκαν πρόθυμοι να σνομπάρουν τον αμερικανό πρόεδρο ένα μήνα αφότου είχε ο καθένας τους συνομιλίες μαζί του.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισημερινού Ρικάρντο Πατίνο, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στο Ανόι, την πρωτεύουσα του Βιετνάμ, δήλωσε πως ο Σνόουντεν ζήτησε πολιτικό άσυλο στη χώρα του. Αρνήθηκε να πει τι θα κάνει η κυβέρνηση του Ισημερινου, αλλά πρόσθεσε πως το αίτημα θα αναλυθεί "με μεγάλη αίσθηση ευθύνης". Ένας συνεργάτης του Πατίνο δήλωσε πως ο υπουργός θα δώσει συνέντευξη Τύπου γύρω στις 7:00 μ.μ. (τοπική ώρα, 15:00 ώρα Ελλάδας) στο Ανόι.
Pηγή στη ρωσική αεροπορική εταιρεία Αεροφλότ δήλωσε πως ο Σνόουντεν έκλεισε εισιτήριο σε μια πτήση που πρόκειται να αναχωρήσει για την Αβάνα σήμερα στις 2:05 μ.μ. (τοπική ώρα, 13:05 ώρα Ελλάδας). Ο Σνόουντεν πιστεύεται πως βρίσκεται στο τμήμα τράνζιτ του αεροδρομίου Σερεμέτιεβο της Μόσχας. Η Κούβα ανακοίνωσε πως δεν έχει πληροφόρηση για το θέμα.
Aξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε πως η Ουάσινγκτον έχει πει σε χώρες του Δυτικού Ημισφαιρίου πως "δεν πρέπει να επιτραπεί (στον Σνόουντεν) να πραγματοποιήσει κι άλλο διεθνές ταξίδι, άλλο απ' αυτό που θα είναι απαραίτητο για να επιστρέψει στις ΗΠΑ".
Ο αμερικανός γερουσιαστής Τσαρλς Σούμερ δήλωσε πως ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είναι πιθανό να γνώριζε και να ενέκρινε την πτήση του Σνόουντεν στη Ρωσία και προέβλεψε "σοβαρές συνέπειες" στις αμερικανο-ρωσικές σχέσεις, οι οποίες έχουν ήδη ενταθεί εξαιτίας του θέματος της Συρίας και αυτού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
"Ο Πούτιν φαίνεται πάντα πολύ πρόθυμος να χώσει το δάχτυλό του στο μάτι των ΗΠΑ -- είτε πρόκειται για τη Συρία είτε για το Ιράν και τώρα φυσικά με τον Σνόουντεν", δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Σούμερ μιλώντας στο CNN. Βλέπει επίσης "το χέρι του Πεκίνου" στην απόφαση του Χονγκ Κονγκ να αφήσει τον Σνόουντεν να φύγει.
Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε στο μεταξύ "σοβαρή ανησυχία" για τις κατηγορίες του Σνόουντεν ότι οι ΗΠΑ υποκλέπτουν δεδομένα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές στη Κίνα, λέγοντας ότι έθεσε το θέμα στην Ουάσινγκτον.
Ο Ισημερινός προσφέρει από πέρυσι καταφύγιο στον ιδρυτή του ιστότοπου WikiLeaks, τον Τζούλιαν Ασάνζ, στην πρεσβεία του στο Λονδίνο. Σύμφωνα με την εφημερίδα "Νιού Γιόρκ Τάιμς", ο Ασάνζ δήλωσε σε συνέντευξή του πως ο WikiLeaks κανόνισε να ταξιδέψει ο Σνόουντεν μ' ένα "ειδικό έγγραφο πρόσφυγα" που εκδόθηκε την περασμένη Δευτέρα από τον Ισημερινό.
Αμερικανικές πηγές δήλωσαν πως η Ουάσινγκτον ακύρωσε το διαβατήριο του Σνόουντεν. Σύμφωνα με τους "Νιού Γιόρκ Τάιμς", το διαβατήριό του ακυρώθηκε μια ημέρα πριν αυτός αναχωρήσει από το Χονγκ Κονγκ και ο στόχος ήταν να εμποδισθεί η διαφυγή του.
Σύμφωνα με τον WikiLeaks, ο Σνόουντεν συνοδεύεται από διπλωμάτες και την Σάρα Χάρισον, μια βρετανίδα νομικό που εργάζεται για τον WikiLeaks.
Ο πρεσβευτής του Ισημερινού στη Ρωσία, ο Πατρίσιο Αλμπέρτο Τσάβες Σαβάλα, δήλωσε προς δημοσιογράφους σε ξενοδοχείο του αεροδρομίου της Μόσχας πως θα μιλήσει με τον Σνόουντεν και την Χάρισον.
Ώρες αργότερα, λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής, ο πρεσβευτής βγήκε από ένα σαλόνι της "μπίζνες-κλας" κοντά στο ξενοδοχείο αλλά αρνήθηκε να πει αν συνάντησε τον Σνόουντεν καθώς και να κάνει οποιοδήποτε σχόλιο.
Δεν προχωρά σε απέλαση η Μόσχα
Η Ουάσινγκτον δεν θα πρέπει να περιμένει από τη Μόσχα να απελάσει τον πρώην σύμβουλο της Εθνικής Υπηρεσίας Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) Έντουαρντ Σνόουντεν, δήλωσε ο πρόεδρος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της κάτω βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου και σύμμαχος του Κρεμλίνου Αλεξέι Πουσκόφ, ενώ ένας δικηγόρος του Σνόουντεν και βουλευτής του Χονγκ Κονγκ εξέφρασε σήμερα την πεποίθησή του πως το Πεκίνο ενορχήστρωσε με κάθε διακριτικότητα την αναχώρηση του Αμερικανού από το Χονγκ Κονγκ.
Ο Λευκός Οίκος κάλεσε τη Μόσχα να στείλει τον Σνόουντεν πίσω στις ΗΠΑ μετά τη διαφυγή του, χθες, Κυριακή, από το Χονγκ Κονγκ για τη Μόσχα. Αναμένεται να αναχωρήσει σήμερα αεροπορικώς από τη Μόσχα, πιθανόν για την Κούβα.
Ωστόσο ο Αλεξέι Πουσκόφ, επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Δούμας, δήλωσε: "Οι σχέσεις βρίσκονται σε μια μάλλον μπερδεμένη φάση και όταν οι σχέσεις είναι σε τέτοια φάση, όταν μια χώρα αναλαμβάνει εχθρική δράση κατά μιας άλλης, γιατί θα πρέπει οι ΗΠΑ να περιμένουν αυτοσυγκράτηση και κατανόηση από τη Ρωσία;"
Ο ίδιος πρόσθεσε πάντως: "Πιστεύω ότι δεν υπάρχει περίπτωση να χορηγηθεί πολιτικό άσυλο (στον Σνόουντεν) στη Ρωσία".
Στο μεταξύ, ο Άλμπερτ Χο, ένας σημαντικός βουλευτής του Χονγκ Κονγκ που υποστηρίζει τη δημοκρατία και έδινε νομικές συμβουλές στον Έντουαρντ Σνόουντεν στη διάρκεια της παραμονής του τελευταίου στο κινεζικό αυτό έδαφος, εξέφρασε σήμερα την πεποίθησή του ότι το Πεκίνο οργάνωσε διακριτικά την αναχώρηση του Αμερικανού.
Σύμφωνα με τον Χο, ο Σνόουντεν έλαβε ένα μήνυμα πριν από μερικές ημέρες από ένα πρόσωπο που τον συμβούλευσε να φύγει ως ελεύθερος άνθρωπος.
"Ένα πρόσωπο που ισχυριζόταν ότι εκπροσωπούσε την κυβέρνηση (...) του διαβίβασε το μήνυμα μέσω ενός ενδιάμεσου προσώπου", δήλωσε χωρίς να διευκρινίσει αν το εν λόγω πρόσωπο είχε σταλεί από το Χονγκ Κονγκ ή από τη Λαϊκή Κίνα.
"Έχω λόγους να πιστεύω ότι (...) αυτοί που επιθυμούσαν να φύγει εκπροσωπούσαν τις αρχές του Πεκίνου", πρόσθεσε ο Χο μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου την επομένη της αναχώρησης του Έντουαρντ Σνόουντεν.
Σύμφωνα με το βουλευτή, το Χονγκ Κονγκ δεν είχε λόγο σ' αυτή την υπόθεση, καθώς το Πεκίνο έχει τον πρώτο λόγο στα διπλωματικά ζητήματα. Και "το Πεκίνο δεν μπορεί να βγει μπροστά επειδή κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επηρεάσει τις σινο-αμερικανικές σχέσεις. Έπρεπε να δράσει στη σκιά για να κάνει τον Σνόουντεν να φύγει. Η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ ενδέχεται να μην είχε άλλο ρόλο από το να μην τον συλλάβει στο αεροδρόμιο", δήλωσε ο Χο.
Ο Χο είχε στείλει ανθρώπους από το γραφείο του για να συνοδεύσουν τον Σνόουντεν στο αεροδρόμιο. Όπως λέει, ο Αμερικανός παρακολουθούνταν από αστυνομικούς με πολιτικά.
