Κρατούμενοι βοηθούν κρατούμενους να πεθάνουν με αξιοπρέπεια…

Η φιλοσοφία του θεραπευτηρίου, είναι «θάνατος με αξιοπρέπεια»

Τετάρτη, ένα καλοκαιρινό πρωινό και ο Billy Canady Jr., 47 ετών ξεκινάει τη βάρδιά του στο θεραπευτήριο. Ο ασθενής του, Carl Stevens 72 ετών πεθαίνει από καρκίνο. Στον τοίχο μια ταπετσαρία με θέμα το βυθό- μια γοργόνα στέκεται πάνω από το κρεβάτι του δίπλα στις φωτογραφίες των παιδιών και των εγγονιών του. Ο Canady αγγίζει τρυφερά στον ώμο τον ηλικιωμένο άντρα, για να τον ενημερώσει για τη παρουσία του.

«Με κοίταξε και ένοιωσε ασφαλής», λέει ο Canady ο οποίος εκτίει ποινή κάθειρξης 18 ετών, έχει εκτίσει τα 14. Ο ίδιος φροντίζει τον Stevens (το όνομά του έχει αλλάξει γιατί δε συναίνεσε στη παραχώρηση συνέντευξης) για τουλάχιστον δυο εβδομάδες. Και οι δυο άντρες, έχουν κάποια κοινά στοιχεία: αγαπούν τους γερμανικούς ποιμενικούς και την οικογενειακή ζωή. Το πιο σημαντικό φυσικά, είναι ότι και οι δυο είναι τρόφιμοι στο Σωφρονιστικό ίδρυμα Osborn, μια φυλακή μέσης ασφαλείας στο βόρειο Κονέκτικατ.

Η φιλοσοφία του θεραπευτηρίου, είναι «θάνατος με αξιοπρέπεια»- μια προσέγγιση στο θάνατο προσανατολισμένη  με τέτοιο τρόπο που η ποιότητα ζωής θεωρείται εξίσου σημαντική με τον αριθμό των ημερών που έχουν απομείνει στον ασθενή. Με αυτό το σκεπτικό, η διαχείριση του πόνου αποτελεί μέγιστη προτεραιότητα, και σε αντίθεση με την αποστειρωμένη ανωνυμία ενός νοσοκομείου, οι ασθενείς του θεραπευτηρίου πεθάνουν στο σπίτι τους ή σε ένα μέρος που αισθάνονται σαν στο σπίτι τους, έχοντας στο πλευρό τους αγαπημένα πρόσωπα.

Πολλοί από τους κρατούμενους -ασθενείς που νοσηλεύονται στο θεραπευτήριο του Osborn, δε έχουν οικογένειες οπότε υπάρχουν τρόφιμοι που είναι πρόθυμοι να περάσουν στο πλευρό τους τις τελευταίες βδομάδες ή μέρες της ζωής τους. Το Osborn είναι ένα από τις ελάχιστες φυλακές στις ΗΠΑ που στεγάζουν τέτοια θεραπευτήρια- σύμφωνα με μια μέτρηση που διεξήχθη πριν από δέκα χρόνια, μόνο 65 από τα 1.800 σωφρονιστικά ιδρύματα διαθέτουν τέτοια κέντρα. Σημαντικό ρόλο στη διαχείριση τέτοιων κέντρων, παίζουν οι υγιείς τρόφιμοι οι οποίοι εργάζονται εθελοντικά, και μένουν στο πλευρό όσων έχουν ανάγκη. Συνήθως περνούν χρόνο διαβάζοντας στους ασθενείς, ή απλά στέκονται στο πλευρό τους και ανταλλάσσουν κουβέντες. Σε άλλες περιπτώσεις, τους βοηθούν να σιτιστούν, να κάνουν μπάνιο... 

Το εν λόγω θεραπευτήριο, ξεκίνησε τη λειτουργία του πριν από 10 χρόνια και έχουν νοσηλευτεί 37 ασθενείς (ο αριθμός δεν αφορά σε όλους τους ασθενείς που απεβίωσαν όλα αυτά τα χρόνια, καθώς αρκετοί επέλεξαν να αφήσουν την τελευταία τους πνοή σε κάποιο νοσοκομείο). Ο Canady είναι ένας από τους 20, μέχρι στιγμής, κρατούμενους που έχουν εκπαιδευτεί για τη πολύτιμη αυτή θέση, αυτή του εθελοντή. Τα τελευταία έξι χρόνια, έχει βρεθεί στο πλευρό τουλάχιστον 15 συγκρατούμενών του, έχει σταθεί στο πλάι τους όταν αυτοί έσβηναν. Η επιλογή των εθελοντών γίνεται με αυστηρά κριτήρια και περνούν από 45ωρη εκπαίδευση- σίγουρα κάθε εθελοντής θα πρέπει να είναι συναισθηματικά ικανός να χειριστεί τέτοιες εύθραυστες ψυχικές καταστάσεις. «Είμαι περήφανος για τον εαυτό μου, για το άτομο που έγινα, για το άτομο που ήθελαν οι γονείς μου να γίνω», δηλώνει ο Canady. Υπό διαφορετικές ο Canady ποτέ δε θα συναναστρεφόταν εκτός φυλακής με τον Stevens. Ο ασθενής που φροντίζει, ήταν δημοσιογράφος και ζούσε σε μια αρκετά εύπορη περιοχή στο Hartford ενώ ο Canady μεγάλωσε σε μια βιομηχανική περιοχή  στο Waterbury και ζούσε στους δρόμους από πολύ νεαρή ηλικία.

Ωστόσο, ορίστε που κάθεται με τις ώρες στο προσκεφάλι του, δείχνοντας το νοιάξιμο του για τον ετοιμοθάνατο άντρα. Όταν ο Stevens έφυγε από τη ζωή, ο θάνατός του είχε έντονη επίδραση στον άντρα που ανέπνεε δίπλα του. «Μου είπε πως ήμουν καλός άνθρωπος. Δεν ακούς κάτι τέτοια εδώ...». Πριν λίγους μήνες ο Canady ξεκίνησε το διδακτορικό του στις ανθρωπιστικές επιστήμες μέσω ενός ειδικού προγράμματος. Όταν θα αποφυλακιστεί σε τέσσερα περίπου χρόνια, θα ήθελε να εργαστεί ως κοινωνικός λειτουργός και θα συνεχίζει να εργάζεται ως εθελοντής στο θεραπευτήριο.