Έπρεπε να περάσουν 70 χρόνια για να αποκρυπτογραφηθούν πλήρως τα γράμματα που έστελνε ο Βρετανός Τζον Πράιορ. Ως αιχμάλωτος πολέμου στη ναζιστική Γερμανία, τα γράμματα που έστελνε στην οικογένειά του περιείχαν περίπλοκα μηνύματα γραμμένα σε κώδικα, τα οποία αποκρυπτογραφήθηκαν πρόσφατα, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του '40.
Τα γράμματα του Πράιορ έκαναν καλά τη δουλειά τους στον Β' παγκόσμιο πόλεμο, μιας και οι Βρετανοί πράκτορες της ΜΙ9 αποκρυπτογραφούσαν τα κρυμμένα μηνύματα που περιείχαν – αιτήσεις για προμήθειες, σημειώσεις για τις δραστηριότητες των Γερμανών – προτού αποσταλούν στην οικογένεια του Πράιορ στην Κορνουάλη της Βρετανίας.
"Υπήρχαν δύο κατηγορίες πληροφοριών θαμμένες σε αυτά τα γράμματα" λέει ο γιος του Πράιορ, ο Στέφεν. "Η στρατιωτική κατασκοπεία που αναφέρει αποθήκες πυρομαχικών, βυθίσεις υποβρυχίων, και οι αιτήσεις προς τη βρετανική στρατιωτική κατασκοπεία στο Λονδίνο ώστε να αποσταλούν χάρτες, γερμανικά χρήματα και ταυτότητες προκειμένου να μπορέσουν να αποδράσουν".
Ο Πράιορ έζησε μια μακρά ζωή μετά τον πόλεμο, μιας και πέθανε το 2010 σε ηλικία 91 ετών. Ωστόσο, είχε ξεχάσει το πώς να αποκρυπτογραφεί τα γράμματα που έγραφε όταν είχε πιαστεί αιχμάλωτος στο Ντάνκερκ. Τα γράμματα άρχισαν να αναλύονται εκ νέου όταν ο Στέφεν Πράιορ, πρύτανης του Πανεπιστημίου του Πλύμουθ, τα έδειξε σε έναν ειδικό επί της στρατιωτικής κατασκοπείας. Έτσι, ένωσαν τις δυνάμεις τους με έναν ιστορικό και έναν μαθηματικό. Εν τέλει, μπόρεσαν και αποκρυπτογράφησαν τον κώδικα.
Ο Στέφεν Πράιορ εξήγησε τη δομή του κώδικα, ο οποίος κάθε άλλο παρά απλός είναι. "Παίρνεις το πρώτο γράμμα ανά τρία" λέει. "Μετά ουσιαστικά δημιουργείς μια τρισδιάστατη μήτρα, την οποία και πρέπει να θυμάσαι αν θες να αποκρυπτογραφήσεις το μήνυμα και να αντιληφθείς τη σωστή σειρά των γραμμάτων".
Τα γράμματα πέρασαν, κάτω από τη μύτη της γερμανικής λογοκρισίας, στα χέρια των Βρετανών πρακτόρων και τέλος στην οικογένεια του Τζον Πράιορ. Όταν τα γράμματα αιχμαλώτων πολέμου περιείχαν κρυμμένα μηνύματα, οι Βρετανοί πράκτορες "ενημέρωναν τους συγγενείς πως μερικά γράμματα ίσως τους φαίνονταν περίεργα και ασυνάρτητα", προσθέτει ο Στέφεν Πράιορ.
Επίσης, οι αιχμάλωτοι χρησιμοποιούσαν ανεπαίσθητα συνθηματικά για να δείξουν στους Βρετανούς πράκτορες ότι το γράμμα τους περιείχε κρυπτογραφημένες πληροφορίες, όπως μια υπογραμμισμένη υπογραφή στο τέλος ή ορισμένες συγκεκριμένες λέξεις. Ο Στέφεν Πράιορ λέει πως ο πατέρας του δε μοιράστηκε μαζί τους πληροφορίες για το μυστικό κώδικα και γενικότερα δεν μιλούσε για την εμπειρία του στον πόλεμο.
"Όμως, καταλαβαίνω τώρα πως ήταν ένας ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες νεαρούς άντρες που εγκατέλειψαν τη νιότη τους στην αιχμαλωσία" λέει. "Αυτός και οι σύντροφοί του ριψοκινδύνευσαν πολύ, κι αυτό με κάνει να θαυμάζω αυτόν και τους άλλους άντρες, για την προσαρμοστικότητα και την εφευρετικότητά τους".
