Το περιστατικό, αν και συνέβη λίγο μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε γνωστό μόλις πριν λίγα χρόνια
Έχουν περάσει 70 χρόνια από τη χρονιά που οι πιο τολμηροί επιζήσαντες του εβραϊκού Ολοκαυτώματος επιδίωξαν εκδίκηση. Ο Joseph Harmatz είναι ένας από λίγους που γλίτωσαν από τους διωγμούς και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και από τους ακόμα λιγότερους που ονομάστηκαν «Εκδικητές».
Οι «Εκδικητές» έδρασαν σε ένα αμερικανικό στρατόπεδο πρώην Ναζί αιχμαλώτων το 1946, προσπαθώντας ανεπιτυχώς να δηλητηριάσουν μαζικά 2.200 Γερμανούς κρατούμενους.
Σύμφωνα όμως με μια πρόσφατα αποχαρακτηρισμένη απόρρητη αναφορά του αμερικανικού στρατού, είναι παράδοξο το πώς αυτή η απόπειρα δεν είχε θύματα, καθώς η ποσότητα του αρσενικού που χρησιμοποιήθηκε θα ήταν ικανή να επιφέρει το θάνατο σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Σύμφωνα με τον Harmatz, η επικείμενη ίδρυση του κράτους του Ισραήλ (1948), δεν άφηνε περιθώρια για αναπάντητες απειλές και διώξεις εις βάρος του εβραϊκού λαού. Μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, υπήρχε έντονη η επιθυμία για εκδίκηση σε αρκετούς μεταξύ των πληγέντων Εβραίων, αλλά οι περισσότεροι ήταν εξαντλημένοι και ήθελαν το συντομότερο να απεμπλακούν από το απεχθές παρελθόν.
Υπήρξαν κάποιες μεμονωμένες απόπειρες εκδίκησης, ωστόσο μια ομάδα 50 νέων ανδρών και γυναικών οι οποίοι είχαν πολεμήσει στην αντίσταση κατά των Ναζί, αυτοαποκλήθηκαν “Nakam” («Εκδίκηση» στα εβραϊκά), αποφάσισαν να δράσουν πιο συνεκτικά και αποτελεσματικά. Το σχέδιο ήτα απλό: να εξοντωθούν όσο περισσότεροι Γερμανοί γινόταν. Πρώτη ιδέα ήταν να δηλητηριαστούν οι εγκαταστάσεις ύδρευσης της Νυρεμβέργης, πρόταση που απορρίφθηκε γιατί θα σήμαινε τον μαζικό θάνατο αθώων αλλά και γιατί θα έστρεφε τη διεθνή κοινότητα εναντίον του Ισραήλ. Επομένως η ομάδα Nakam πέρασε στην εφαρμογή του δεύτερου σχεδίου: τη δηλητηρίαση των χειρότερων στελεχών των Ναζί.
Ένα απόσπασμα της ομάδας προσέγγισε τον φούρνο της Νυρεμβέργης που προμήθευε με ψωμί το στρατόπεδο αιχμαλώτων όπου κρατούνταν αρκετές χιλιάδες Ναζί. Στις 13 Απριλίου του 1946 και επί δύο ώρες κάλυπταν μια-μια 3.000 φρατζόλες ψωμιού με αρσενικό. Στόχος ήταν η εξόντωση 12.000 Ναζί, αν και η ποσότητα (10 κιλά) αρκούσε για τον θάνατο 60.000 ανθρώπων. Οι λεπτομέρειες του σχεδίου βγήκαν στο φως της δημοσιότητας κατά τη διάρκεια ενός τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ το 1999, γεγονός που προκάλεσε μια σειρά ερευνών εκ μέρους των γερμανικών αρχών. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα πως, παρότι υπήρχαν στοιχεία για απόπειρα δολοφονίας, δεν θα απευθύνονταν κατηγορίες εξαιτίας των «έκτακτων συνθηκών που επικρατούσαν».
Αυτό που παραμένει ανεξήγητο μέχρι τις μέρες μας είναι το πώς δεν υπήρξε ούτε ένα θύμα από αυτή την επιχείρηση μαζικής δηλητηρίασης. Ίσως λόγω βιασύνης οι θύτες δεν είχαν επαλείψει με αρκετή ουσία τις φρατζόλες, ίσως πάλι γιατί οι Ναζί αντελήφθησαν εγκαίρως πως υπήρχε κάποια πρόσθετη ουσία στο ψωμί. Μετά το πέρας της επιχείρησης πάντως, ο Harmatz συνάντησε τους υπόλοιπους της ομάδας του στα σύνορα με την τότε Τσεχοσλοβακία, απ’ όπου και αναχώρησαν για το Ισραήλ.
