Έλατο: Από τα ψηλά των δασών και τα βάθη της ιστορίας… σπίτι μας

Για όλους εμάς, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, Χριστούγεννα χωρίς στολισμένο δέντρο απλά δεν ορίζονται.

Όμως, η παράδοση του έλατου δεν ήταν ανέκαθεν συνυφασμένη με τον εορτασμό των Χριστουγέννων. Το έθιμο που τηρούμε εμείς σήμερα, το δέντρο με τα φωτάκια και τα λαμπερά στολίδια “καταστάλαξε” κάπου στο 19ο αιώνα.

Η πρώτη- πρώτη καταγραφή για στολισμένο έλατο απαντάται το 1419. Οι αρτοποιοί και οι ζαχαροπλάστες της πόλης Freiburg στη σημερινή Γερμανία, στόλισαν ένα έλατο με ψημένα ψωμάκια, κουλουράκια, γλυκά και καρπούς χάριν της... Καλής Χρονιάς. Τα παιδιά της πόλης, μπορούσαν να μαζεύονται την Πρωτοχρονιά κάτω από το δέντρο, να το τινάζουν και ό,τι στολίδι έπεφτε ήταν δικαιωματικά δικό τους να το φάνε. Πάντως και άλλες χώρες: η Εσθονία και η Λετονία διεκδικούν την πατρότητα του χριστουγεννιάτικου δέντρου.

Οι αρχαιότερες διακοσμήσεις δέντρου απαντώνται στη γερμανόφωνη Ευρώπη, κυρίως την προτεσταντική.

Σύμφωνα με το θρύλο, το 1539 στην αλσατική πόλη Sélestat στολίστηκε ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο με μήλα και βάφλες. Την 6η Ιανουαρίου οι κάτοικοι της πόλης έφαγαν όλα τα στολίδια για να εορτάσουν τα Θεοφάνεια. Την ίδια χρονιά υπάρχουν γραπτά ντοκουμέντα που επιβεβαιώνουν αντίστοιχο στολισμένο έλατο στο Στρασβούργο.

Το πρώτο φωτισμένο χριστουγεννιάτικο έλατο στολίστηκε το 1611 από τη δούκισσα Dorothea Sibylle της Σιλεσίας η οποία στόλισε το δέντρο στον κήπο της με κεράκια.

Μέχρι όμως το 19ο αιώνα, το έθιμο του στολισμού του δέντρου ήταν τόσο ακριβό που μόνο οι πλούσιες οικογένειες το... ασκούσαν.

Από την οικονομική αυτή αδυναμία προέκυψαν και τα στολίδια που γνωρίζουμε σήμερα. Εκεί γύρω στα 1830, ένας υαλοτεχνήτης ήταν τόσο φτωχός που δεν είχε αρκετό φαγητό ώστε να στολίσει με καρπούς και γλυκά το δέντρο όπως του ζητούσαν τα παιδιά του.

Έτσι έκατσε και με ό,τι περισσεύματα υλικών είχε στο εργαστήρι του, έφτιαξε γυάλινα λαμπερά στολιδάκια για να διασκεδάσει τη στενοχώρια των παιδιών του.

Πού να ήξερε ότι αιώνες μετά, τα πλέον κομψά χριστουγεννιάτικα στολίδια θα είναι τα γυάλινα, που θα στραφταλίζουν κάτω από τα φωτάκια και στα πλουσιότερα σαλόνια του κόσμου...