Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε πρόσφατα υπέρ της νέας οδηγίας για να βοηθήσει τις χώρες της ΕΕ να οργανώσουν την επιστροφή πολιτιστικών αγαθών που έχουν απομακρυνθεί παράνομα από το κράτος τους και αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η νέα νομοθεσία αποσκοπεί στη διασφάλιση της ανάκτησης από ένα κράτος μέλος οποιουδήποτε πολιτιστικού στοιχείου που προσδιορίζεται ως « εθνικός θησαυρός που έχει καλλιτεχνική, ιστορική ή αρχαιολογική αξία» και που αφαιρέθηκαν παράνομα από το έδαφός του την 1η Ιανουαρίου 1993 ή μετά αυτή την ημερομηνία. Αυτή η νέα κοινοτική οδηγία θα παρέχει αποτελεσματικότερη προστασία για αντικείμενα που αποτελούν μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς των κρατών μελών και θα συμβάλει στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών.
Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Antonio Tajani , αρμόδιος Επίτροπος για τη Βιομηχανία και την Επιχειρηματικότητα , σχολίασε : "Η πολιτιστική κληρονομιά των κρατών μελών είναι ένα πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο. Αποτελεί μέρος των πλούσιων και διαφορετικών πολιτιστικών παραδόσεων της Ευρώπης. Η νέα οδηγία δείχνει την αποφασιστικότητα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν τους εθνικούς θησαυρούς και είμαστε πεπεισμένοι ότι η πρωτοβουλία αυτή υποστηρίζεται επίσης από το Συμβούλιο" .
Η νέα οδηγία καλύπτει μια σειρά από θέματα, όπως τα εξής:
• Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της σε όλα τα πολιτιστικά αγαθά που χαρακτηρίζονται ως « εθνικοί θησαυροί που έχουν καλλιτεχνική, ιστορική ή αρχαιολογική αξία». Σύμφωνα με την οδηγία 93/7/ΕΟΚ, μόνο μια λίστα ορισμένων κατηγοριών των εθνικών θησαυρών ή αντικείμενα που αποτελούν μέρος των δημόσιων συλλογών ή καταλόγων εκκλησιαστικών ιδρυμάτων, πληρούν τις προϋποθέσεις για να επιστραφούν.
• τη χρήση ενός ηλεκτρονικού εργαλείου, ενός συστήματος πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά [Internal Market Information System] (IMI )που διευκολύνει τη διοικητική συνεργασία, τη διαβούλευση και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών.
• την παράταση της προθεσμίας για την έναρξη της διαδικασίας επιστροφής από 1 σε 3 χρόνια.
• Τοποθέτηση του βάρους της απόδειξης στον κάτοχο, εάν ζητά αποζημίωση για την απώλεια του πολιτιστικού αγαθού , όταν αυτό επιστρέψει στην χώρα προέλευσής του. Για να λάβει αποζημίωση, ο κάτοχος θα πρέπει να αποδείξει ότι όταν το αγόρασε αρχικά, επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή για την εξακρίβωση της προέλευσής του . Επιπλέον , η νέα οδηγία προβλέπει μη εξαντλητικά κριτήρια για να διευκολύνει μια περισσότερο ομοιόμορφη ερμηνεία της άσκησης «δέουσα επιμέλεια και προσοχή» ( due care and attention) από τον κάτοχο.
Η πρόταση για την κοινοτική αυτή οδηγία, θα υποβληθεί τώρα στο Συμβούλιο για τελική έγκριση. Αφού εγκριθεί από το Συμβούλιο, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να ενσωματώσουν την σχετική οδηγία στο εθνικό δίκαιο εντός 18 μηνών από την έγκριση της οδηγίας .
