Το 9% όλων των θηλαστικών, αρσενικά και θηλυκά, θα συμβιώσουν στην ίδια περιοχή για περισσότερες από μία περίοδο αναπαραγωγής. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αυτό αποτελεί πρόβλημα καθώς τα αρσενικά θα μπορούσαν να γονιμοποιούν περισσότερα θηλυκά και να αποκτούν περισσότερους απογόνους.
Το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ διεξήγαγε μια έρευνα σύμφωνα με την οποία η μονογαμία εξελίσσεται με τα θηλυκά να απομακρύνονται και τα αρσενικά να παραμένουν κοντά τους για να τα υπερασπιστούν από πιθανούς αρσενικούς αντιζήλους.
Το πανεπιστημιακό κολέγιο του Λονδίνου δημοσίευσε μια παρόμοια μελέτη στα πρωτεύοντα θηλαστικά που είναι ιδιαιτέρως μονογαμικά. Το πόρισμα της μελέτης ήταν ότι τα αρσενικά παραμένουν κοντά στο ίδιο θηλυκό για να προστατέψουν τους απογόνους τους.
Τα δύο πανεπιστήμια μπορεί να διαφωνούν στο λόγο εξέλιξης της μονογαμίας. Και στις δύο όμως περιπτώσεις, η μονογαμία φαίνεται να προκύπτει από την ανάγκη του αρσενικού να προστατεύει την οικογένειά του. Όταν το αρσενικό παραμείνει κοντά στην οικογένεια, εξασφαλίζει αυτόματα μεγαλύτερη επιβίωση για τους απογόνους του. Τους προστατεύει από επιθέσεις, τους παρέχει τροφή.
Όσον αφορά στους ανθρώπους, τα πράγματα περιπλέκονται. Ο τρόπος σύζευξης του ανθρώπου είναι εξαιρετικά ευέλικτος καθώς μόνο το 17% των ανθρώπων είναι αυστηρά μονογαμικό. Αυτό οφείλεται και στις διαφορετικές κουλτούρες που επιτρέπουν την πολυγαμία. Υπάρχουν κοινωνίες όπου ένας άνδρας μπορεί να παντρευτεί όσες γυναίκες επιθυμεί ενώ υπάρχουν κοινωνίες που επιτρέπουν και το αντίστροφο. Ακόμα, υπάρχουν οι εξωσυζυγικές σχέσεις και οι ομοφυλοφιλικές σχέσεις.
Οι ανθρώπινοι δεσμοί έχουν τις ρίζες τους στους τρόπους συμπεριφοράς των χιμπατζήδων. Οι χιμπατζήδες ζουν σε μεγάλες ομάδες όπου τα θηλυκά ζευγαρώνουν με τα αρσενικά κατά τη γόνιμη περίοδο. Τα αρσενικά τσακώνονται μεταξύ τους για το ποιος θα ζευγαρώσει γεγονός που οδήγησε στην παραγωγή περισσότερου σπέρματος και στην αύξηση πιθανοτήτων γονιμοποίησης.
Το 2011 πραγματοποιήθηκε μια μελέτη ανθρωπίνων απολιθωμάτων, και συγκεκριμένα των οστών του άνω άκρου, από το πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ. Ανακαλύφθηκε ότι πριν από 4.4 εκατομμύρια χρόνια οι άνθρωποι ζευγάρωναν με πολλά διαφορετικά θηλυκά ενώ πριν από 3.5 εκατομμύρια χρόνια άρχισαν να γίνονται περισσότερο μονογαμικοί. Η αυστηρή μονογαμία δεν είναι στο DNA μας.
Παρ’ όλα αυτά, τα μονογαμικά αρσενικά παρείχαν τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών μέσα από την τροφή. Η κατανάλωση πρωτεΐνης ήταν σημείο καμπής στην ανθρώπινη εξέλιξη. Εκεί οφείλεται το ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι μεγαλύτερος από των άλλων θηλαστικών. Φαίνεται τελικά ότι η μονογαμία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των ανθρώπων.
