Οι παλαιοντολόγοι ανακάλυψαν το απολίθωμα ενός αγνώστου μέχρι σήμερα μακρινού προγόνου των θηλαστικών, που ζούσε πριν από περίπου 165 εκατ. χρόνια, παρέα με τους τότε κυρίαρχους δεινόσαυρους.
Οι Κινέζοι, Αμερικανοί και Γερμανοί ερευνητές, με επικεφαλής τον κινεζικής καταγωγής καθηγητή βιολογίας Ζε-Σι Λούο του πανεπιστημίου του Σικάγο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το ίδιο και το "Science", ανέφεραν ότι το ζώο, με την επιστημονική ονομασία Megaconus mammaliaformis, είχε το μέγεθος και την εμφάνιση ενός μεγάλου σκίουρου, με μήκος περίπου 21 εκατοστών και βάρος 250 γραμμαρίων.
Η μελέτη του απολιθώματος, που ανακαλύφθηκε στην κινεζική Μογγολία και φυλάσσεται σε μουσείο παλαιοντολογίας στην Κίνα, αποκαλύπτει πως ορισμένα γνωρίσματα όπως οι τρίχες και η γούνα είχαν ήδη εξελιχτεί πολύ πριν την εμφάνιση των πρώτων αληθινών θηλαστικών, πιθανώς για μόνωση από το κρύο ή για καλύτερη αίσθηση του χώρου.
Ο Megaconus είναι μόλις το δεύτερο γνωστό προ-θηλαστικό που φαίνεται πως διέθετε τρίχωμα. Μάλλον ήταν παμφάγος, καθώς είχε κοφτερά δόντια, και ζούσε στο δάσος, περπατώντας όπως οι σημερινοί αρμαδίλοι, ιδίως τις νύχτες για να αποφεύγει να φαγωθεί από τους δεινόσαυρους. Εξάλλου, η ανάλυση της ανατομίας του δείχνει πως είχε παράλληλα διατηρήσει και μερικά χαρακτηριστικά ερπετού.
"Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο Megaconus ήταν άμεσος πρόγονός μας, αλλά σίγουρα μοιάζει σαν ένα πολύ μακρινός θείος μας. Αποκαλύπτει πως πολλές εξελικτικές προσαρμογές που συναντώνται στα σύγχρονα θηλαστικά, είχαν ήδη δοκιμαστεί από τους μακρινούς εξαφανισμένους πια συγγενείς μας", δήλωσε ο Ζε-Σι Λούο. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, ο κοινός πρόγονος όλων των σημερινών θηλαστικών έζησε πριν από περίπου 180 εκατ. χρόνια (ενώ η γενεαλογική ομάδα του Megaconus αποκόπηκε από το οικογενειακό δέντρο γύρω στα 40 εκατ. χρόνια προτού εμφανιστούν τα πρώτα κανονικά θηλαστικά).
Όμως στο ίδιο τεύχος του "Nature", μια άλλη επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον Τζιν Μενγκ του Αμερικανικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, παρουσιάζει την ανακάλυψη ενός άλλου απολιθώματος, με την ονομασία Arboroharamiya, που επίσης ζούσε πριν από περίπου 160 εκατ. χρόνια στην Κίνα όπως και ο Megaconus, αλλά μάλλον επιβίωνε πάνω στα δέντρα, καθώς είχε μακριά δάχτυλα και νύχια.
Ο Τζιν Μενγκ ισχυρίζεται ότι το πλάσμα αυτό ήταν ένα κανονικό θηλαστικό, πράγμα που, όπως υποστηρίζει, τοποθετεί την εμφάνιση των πρώτων θηλαστικών πριν από 201 έως 228 εκατ. χρόνια, με συνέπεια να περιπλέκεται η εικόνα του «οικογενειακού δέντρου» των μακρινών προγόνων μας.
Άλλοι ερευνητές δήλωσαν πως χρειάζονται περισσότερα απολιθώματα για φανεί ποια από τις δύο επιστημονικές ομάδες έχει το δίκιο με το μέρος της, όσον αφορά τις εξελικτικές ρίζες των θηλαστικών. Είναι πάντως πιθανό και οι δύο να είναι εν μέρει σωστές, με την έννοια ότι τα προ-θηλαστικά και τα πρωτο-θηλαστικά είναι πιθανό να είχαν μια μεγάλη ποικιλία τρόπων ζωής, με άλλα να σκάβουν λαγούμια, άλλα να σκαρφαλώνουν στα δέντρα και άλλα να κολυμπούν.
