Ο παράγοντας Novichok παρασκευάστηκε στη Σοβιετική Ένωση μεταξύ 1970- 1980 και έχει πολύ γρήγορα αποτελέσματα, οδηγώντας σε θάνατο από ασφυξία
Αναγνωρίστηκε από τις βρετανικές αρχές η ουσία με την οποία έγινε η απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Ρώσου πρώην διπλού κατασκόπου Σεργκέι Σκρίπαλ και της κόρης του, Γιούλια πριν από περίπου 7 μέρες, μέσα στο σπίτι τους στο Σάλσμπερι της Αγγλίας.
Όπως ανακοίνωσε η πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι, ο 66χρονος Σκρίπαλ και η 33χρονη κόρη του δέχτηκαν στις 4 Μαρτίου επίθεση με έναν νευροτοξικό παράγοντα, που ανήκει στην κατηγορία των νευροτοξικών παραγόντων Novichok, που παρασκευάστηκαν την δεκαετία του '80 στην Σοβιετική Ένωση.
Η στρατιωτικής προέλευσης νευροπαραλυτική αυτή ουσία αναγνωρίστηκε από εμπειρογνώμονες στο Εργαστήριο Αμυντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας Πόρτον Ντάουν, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Σάλσμπερι.
Οι δημιουργοί των νευροπαραλυτικών ουσιών της σειράς Novichok, οι οποίοι εργάζονταν στο Κρατικό Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Οργανικής Χημείας και Τεχνολογιών (ΚΕΕΙΟΧΤ), χαρακτήριζαν τις ουσίες ως το ισχυρότερο χημικό όπλο στον κόσμο. Η πλήρης σειρά δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ το 1991, σύμφωνα με έναν από τους δημιουργούς της, στους αρμόδιους συντελεστές που είχαν την εποπτεία του προγράμματος οι οποίοι ήταν ενταγμένοι στο σοβιετικό υπουργείο Χημικής Βιομηχανίας για τη σειρά αυτή των ουσιών Novichok είχε απονεμηθεί το βραβείο Λένιν.
Το ΒΒC εξηγεί ποια είναι αυτή η κατηγορία νευροπαραλυτικών ουσιών στρατιωτικής προέλευσης:
1) Παρασκευάστηκαν στη Σοβιετική Ένωση
Η ονομασία Novichok σημαίνει στα ρωσικά «νεοφερμένος» ή «νεοσύλλεκτος» και αναφέρεται σε μια ομάδα προηγμένων νευροτοξικών παραγόντων που παρασκευάστηκαν στη Σοβιετική Ένωση μεταξύ 1970- 1980.
Ήταν γνωστοί ως χημικά όπλα τέταρτης γενιάς και παρασκευάστηκαν στο πλαίσιο ενός σοβιετικού προγράμματος με την κωδική ονομασία «Foliant».
Το 1999, αξιωματούχοι του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας ταξίδεψαν στο Ουζμπεκιστάν για να βοηθήσουν στην απολύμανση και αποπυρηνικοποίηση μιας από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις δοκιμών πυρηνικών όπλων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Σύμφωνα με έναν αποστάτη, οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν το εργοστάσιο για την παρασκευή και δοκιμή μικρών παρτίδων του Novichok. Αυτοί οι νευροτοξικοί παράγοντες ήταν σχεδιασμένοι έτσι ώστε να μην γίνονται αντιληπτοί από τους διεθνείς επιθεωρητές χημικών όπλων.
2) Είναι πιο τοξικοί από άλλους παράγοντες
Μία από τις ομάδες χημικών γνωστή ως Novichok - A-230 φέρεται ότι είναι 5 έως 8 φορές πιο τοξική από τον νευροτοξικό παράγοντα VX (Σ.τ.Σ. το χημικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε--σύμφωνα με τις ΗΠΑ-- στη δολοφονία του ετεροθαλή αδερφού του βορειοκορεάτη ηγέτη Κιμ Γιόνγκ Ουν).
«Αυτός είναι πιο επικίνδυνος και εξελιγμένος παράγοντας από το (τοξικό αέριο) σαρίν ή τον VX και είναι πιο δύσκολο να εντοπιστεί» λέει ο καθηγητής Γκάρι Στίβενς, ένας ειδήμονας στη φαρμακολογία στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ στη Βρετανία.
Έχουν παρασκευαστεί αρκετές εκδοχές του A-230 και μια από αυτές φέρεται ότι εγκρίθηκε για χρήση ως χημικό όπλο από τον ρωσικό στρατό.
3) Ο παράγοντας Novichok υπάρχει σε διάφορες μορφές
Ενώ κάποιες εκδοχές του Novichok έχουν υγρή μορφή, άλλες πιστεύεται ότι είναι σε στέρεη. Μπορούν επίσης να διασκορπιστούν με τη μορφή πολύ λεπτόρρευστης σκόνης.
Κάποιοι από τους παράγοντες θεωρείται ότι είναι "binary weapons" (Σ.τ.Σ. δηλαδή δυαδικά όπλα. Πρόκειται για μια κατηγορία χημικών όπλων που φέρουν κεφαλές δύο ξεχωριστών χώρων, στους οποίους τοποθετούνται δύο πρόδρομες χημικές ουσίες, οι οποίες αναμιγνύονται κατά την εκτόξευση του βλήματος. Όταν αναμιχθούν, προκαλείται αντίδραση και παράγεται ο τοξικός παράγοντας).
Αυτό καθιστά ευκολότερη τη μεταφορά των συστατικών καθώς όταν αναμιχθούν γίνονται απολύτως τοξικά.
«Ένας από τους κυριότερους λόγους που παρασκευάζονται αυτοί οι παράγοντες είναι επειδή τα συστατικά τους δεν βρίσκονται στη λίστα με τα απαγορευμένα χημικά όπλα. Αυτό σημαίνει ότι τα χημικά που αναμειγνύονται για την παρασκευή τους είναι πολύ εύκολο να παραδοθούν μεμονωμένα από τον μεταφορέα τους χωρίς να κινδυνεύσει η ζωή του», λέει ο καθηγητής Στίβενς.
4) Έχουν πολύ γρήγορα αποτελέσματα
Τα αποτελέσματά τους είναι σχεδόν άμεσα. Αν κάποιος εισπνεύσει έναν νευροτοξικό παράγοντα Novichok ή έστω αν ο παράγοντας έρθει σε επαφή με το δέρμα του, ξεκινάει πολύ γρήγορα η επίδρασή του.
Τα συμπτώματα αρχίζουν να εμφανίζονται ακόμη και μέσα σε 30 δευτερόλεπτα έως 2 λεπτά.
Ωστόσο, σε μορφή λεπτόρρευστης σκόνης η δράση του νευροτοξικού παράγοντα είναι πιο αργή και τα συμπτώματα μπορεί να αρχίσουν να εμφανίζονται 18 ώρες μετά την έκθεση στην ουσία.
5) Τα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα άλλων νευροτοξικών παραγόντων
Θεωρείται ότι οι νευροτοξικοί παράγοντες της κατηγορίας Novichok έχουν παρόμοια επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό με άλλους νευροτοξικούς παράγοντες.
Αυτό σημαίνει ότι δρουν μπλοκάροντας τα μηνύματα που στέλνουν τα νεύρα στους μυς προκαλώντας την κατάρρευση πολλών σωματικών λειτουργιών: οι κόρες των ματιών γίνονται λευκές, προκαλείται σιελόρροια, σπασμοί ενώ στη χειρότερη περίπτωση κώμα, αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατος.
Οι παράγοντες αυτοί προκαλούν κατά κύριο λόγο επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού και στένωση των αεραγωγών των πνευμόνων οδηγώντας σε θάνατο από ασφυξία.
Κάποιες εκδοχές του Novichok είναι ειδικά παρακευασμένες ώστε να ανθίστανται στα συνηθισμένα αντίδοτα νευροτοξικών παραγόντων.
Αν κάποιος εκτεθεί σε αυτές, θα πρέπει να βγάλει τα ρούχα του και να πλυθεί με σαπούνι και νερό. Επίσης να ξεβγάλει τα μάτια του και να του παρασχεθεί οξυγόνο.
