Υπό την απειλή νέων επεισοδίων όπως αυτά με τα σχέδια στο πάρκο Γκεζί
Μεγαλεπίβολα σχέδια έχει ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την εμβληματική πλην πολύπαθη πλατεία Ταξίμ (που έγινε «σκηνή» για αιματηρά επεισόδια το 2013): ανακοίνωσε ότι θέλει να φτιάξει ένα κτίριο όπερας στην πλατεία. Υπογράμμισε μάλιστα την επιθυμία του ο χώρος αυτός να αναδειχθεί σε «σύμβολο» της Τουρκίας.
Το σχέδιο Ερντογάν προβλέπει την οικοδόμησης μιας όπερας, ενός θεάτρου, ενός συνεδριακού κέντρου και κινηματογράφου στον χώρο κοντά στο πάρκο Γκεζί.
Η όπερα, η οποία θα μπορεί να υποδεχθεί έως και 2.500 θεατές, θα αντικαταστήσει το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ (AKM), το οποίο εγκαινιάστηκε το 1969, ωστόσο εγκαταλείφθηκε στην παρακμή από το 2008.
Είναι η δεύτερη απόπειρα του επικεφαλής του τουρκικού κράτους να κατεδαφίσει το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ μετά το προηγούμενο σχέδιό του να κάνει έργα ανάπλασης δίπλα στην πλατεία Ταξίμ το 2013, το οποίο είχε πυροδοτήσει τις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης.
«Μόλις τελειώσει και ανοίξει τις πύλες του στο κοινό το πρώτο τρίμηνο του 2019, (αυτή η όπερα) θα αποτελεί τιμή και (θα αναδειχθεί) σε σύμβολο της Κωνσταντινούπολης και της χώρας μας» δήλωσε ο Τούρκος ηγέτης κατά τη διάρκεια της ομιλίας που εκφώνησε όπου παρουσίασε το σχέδιο και μεταξύ άλλων φωτογραφίες από τη μακέτα του θεάτρου. «Σήμερα η Τουρκία ξεκινά κάτι που θα έπρεπε να είχε κάνει πριν από 10 χρόνια» υπογράμμισε ο Ερντογάν. Το νέο κτίριο, όπως επισήμανε, θα είναι μια «καινούργια και μεγαλύτερη» όπερα, ενώ αναφέρθηκε σε αυτό ως «το σχέδιο για το νέο ΑΚΜ».
Η κατεδάφιση του συγκεκριμένου κτιρίου με την πρόσοψη από γυαλί προκαλεί διαμάχη στην Τουρκία, όπου ο,τιδήποτε σχετίζεται με την κληρονομιά του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ αναζωπυρώνει τα πάθη: για ορισμένους, το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ είναι το σύμβολο της σύγχρονης Δημοκρατίας που ίδρυσε ο Ατατούρκ –που ήταν λάτρης της όπερας– και πρέπει να ανακαινιστεί κι όχι να κατεδαφιστεί.
Ωστόσο ο Ερντογάν απέρριψε σήμερα τις επικρίσεις κι υπογράμμισε ότι «το νέο ΑΚΜ θα ωφελήσει περισσότερο εκείνους που ήγειραν εμπόδια σε αυτό το σχέδιο εδώ και χρόνια».
Ο Μουράτ Ταμπανλίογλου, ο αρχιτέκτονας που είναι επικεφαλής της ομάδας σχεδιασμού, είναι ο γιος του αρχιτέκτονα που οικοδόμησε το αρχικό κτίριο. Ένδειξη, σύμφωνα με τον Ερντογάν, αυτό το σχέδιο «δεν γυρίζει την πλάτη στην ιστορία».
«Από την αρχή λειτουργίας του (…), το AKM έζησε (πολλά), ωστόσο γέρασε και δεν βρίσκεται πλέον σε κατάσταση να χρησιμοποιηθεί» τόνισε ο Ταμπανλίογλου σήμερα. Ο ίδιος σημείωσε ότι η νέα όπερα θα είναι ανοικτή 365 ημέρες τον χρόνο και θα πρόκειται για «μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο».
Για τον Σαμί Γιλμαζτιούρκ, τον επικεφαλής του παραρτήματος της Κωνσταντινούπολης της Ένωσης Αρχιτεκτόνων της Τουρκίας, το «Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά και πρέπει να προστατευθεί», όπως ακριβώς ο ναός της Αγίας Σοφίας και το Μπλε Τζαμί.
«Το να γκρεμίσουν το AKM (…) συνιστά μια επίθεση εναντίον της σύγχρονης Τουρκίας» εκτίμησε ο Γιλμαζτιούρκ , διότι, όπως υποστηρίζει, το ίδιο αντιπροσωπεύει τις αξίας της σύγχρονης Δημοκρατίας.
Η πλατεία Ταξίμ, όπου θα δεσπόζει η όπερα, φιλοξενεί συχνά διαδηλώσεις πολιτικού χαρακτήρα, όπως συνέβη στις κινητοποιήσεις για το πάρκο Γκεζί το 2013 εναντίον του Ερντογάν- τότε πρωθυπουργού- ή τις συγκεντρώσεις των οπαδών του το 2016 μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα.
Σύμφωνα με τον Τούρκο πρόεδρο στο μέλλον η κυκλοφορία στην πλατεία θα επιτρέπεται μονάχα στους πεζούς και τα αυτοκίνητα θα κινούνται μέσω υπόγειων οδικών δικτύων.
