Τι αναφέρει ο αρθρογράφος Τζουζέπ Αντόνι Ντουράν Λιέιδα της La Vanguardia
Ο φιλόσοφος Φερατέρ Μόρα, στο δοκίμιό του για τις Μορφές ζωής στην Καταλωνία, περιέγραφε τις τέσσερις αρετές που διέπουν τη συμπεριφορά των Καταλανών: η συνέχεια, το seny (η φρονιμάδα, η λογική), το μέτρο, η ειρωνεία. Ανατρέχοντας στις πράξεις της καταλανικής κυβέρνησης κατά τους τελευταίους μήνες μοιάζει δύσκολο να αναγνωρίσουμε πλέον αυτές τις αρετές. Η πολυκύμαντη και δραματική βδομάδα που πέρασε προκάλεσε σε πολλούς θυμηδία, αγανάκτηση, δυσαρέσκεια, αδυναμία, άγχος…Και πολύ μπέρδεμα στο εξωτερικό.
Συνέχεια δεν υπήρξε ποτέ, μόνο μία βίαιη διακοπή της νομιμότητας. Η σωφροσύνη που είναι έμφυτη στο seny έλαμψε δια της απουσίας της. Ούτε και η πρόνοια, ούτε και ο ρεαλισμός χαρακτήρισαν την αρετή του μέτρου μέσα στη μονομέρεια που επιδείχθηκε. Απεναντίας, όταν τούτα τα δύο πρώτα χαρακτηριστικά κυριάρχησαν προς στιγμήν στην απόφαση του προέδρου της Τζενεραλιτάτ να προκηρύξει εκλογές προκειμένου να αποφευχθεί η ενεργοποίηση του Άρθρου 155, αποσύρθηκαν αυθωρεί και παραχρήμα μπροστά στη μήνιν των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο Πουτζντεμόν υπήρξε κατά το μάλλον, ή ήττον, θύμα του διάχυτου μίσους, το οποίο επιβάλλει ο αυταρχικός εξτρεμισμός της πτέρυγας της ανεξαρτησίας. Ορισμένοι το είχαμε διαπιστώσει από καιρό, εντούτοις για εκείνον ήταν μία πρωτόγνωρη έκπληξη. Και βέβαια, στη δραματική τούτη εβδομάδα, η έννοια της ειρωνείας ταυτίσθηκε περισσότερο με τη σύγχυση παρά με την ορθή διάκριση.
Τούτες τις μέρες, στις οποίες οι θύμησες της μορφής του ιστορικού προέδρου Τζουζέπ Ταραδέλιας ενστάλαζε κάποια παραμυθία στις καρδιές μας, αξίζει τον κόπο να επανέλθουμε σε κάποιες από τις ρήσεις του: «στην πολιτική μπορείς να κάνεις τα πάντα εκτός από τα γελοία» και «υπάρχουν πράγματα που μπορούν να γίνουν, πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν και πράγματα που δεν μπορούν να γίνουν κι επιπλέον είναι καλλίτερα να μην προσπαθήσεις καν να τα κάνεις». Και πράγματι έτσι είναι, όλα τούτα που έγιναν τις μέρες αυτές δεν μπορούσαν να γίνουν, θα ήταν καλλίτερο να μην είχε επιχειρηθεί καν να γίνουν και το γεγονός ότι επιχειρήθηκε να γίνουν το μόνο που κατάφερε να κάνει ήταν να γεννήσει το γελοίο.
Η ‘τοκάτα και φούγκα’ του Πουτζντεμόν στις Βρυξέλλες απομυθοποιεί τελείως το έπος της αγέννητης καταλανικής δημοκρατίας για να την αφήσει στο έλεος του πιο ζοφερού δράματος. Ο σουρρεαλισμός της κατάστασης άφησε την Ιθάκη να αντικατασταθεί από τις Βρυξέλλες. Τώρα το μόνο που μας λείπει είναι να μας κατηγορήσουν ως υπεύθυνους για μία πολιτική κρίση που θα έθραυε τις λεπτές ισορροπίες μεταξύ Φλαμανδών και γαλλόφωνων Βαλώνων. Στην ΕΕ πρόκειται να θυμούνται για πολύ την Καταλωνία. Και για τα καλά μάλιστα!
Η Ιστορία θα κρίνει με αυστηρότητα πράξεις και παραλείψεις στην πολιτική και την κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Και στην Καταλωνία και στην Ισπανία. Όμως η προτεραιότητα είναι στο παρόν και αυτή περνά από την συμφιλίωση. Εάν κάποιος φιλοδοξεί να αναστήσει τους παλαιούς δαίμονες των νικητών και των ηττημένων, μπορεί κάλλιστα να τους ανασυστήσει σήμερα, όμως δεν θα αποφύγει να γίνει κι ο ίδιος θύμα αύριο.
Πολιτική και κοινωνική συμφιλίωση, ξεκινώντας από τη δική μας Καταλωνία. Θυμόσαστε την εκστρατεία «είμαστε έξι εκατομμύρια;», ή το σύνθημα «είμαστε ένας λαός;» Λοιπόν, αμφότερα έσκασαν ως πομφόλυγες. Έχουμε συνείδηση του μεγάλου πλήγματος που καταφέρθηκε κατά της κοινωνικής συνοχής; Έχουμε συναίσθηση πως άνθρωποι που είχαν μητρική γλώσσα τα καστιλιάνικα, και κατόπιν υιοθέτησαν την καταλανική, σήμερα ενώπιον τέτοιου φανατισμού και σεκταρισμού πλέον δεν θέλουν να το συνεχίσουν; Έχουμε καταλάβει τη ζημιά που έχει προκληθεί στο εκπαιδευτικό μας σύστημα από το γεγονός ότι κάποιοι ενθάρρυναν μέσα στις αίθουσες την προσχώρηση στη διαδικασία της ανεξαρτησίας; Υπάρχει κάποιος που πιστεύει πως η δημόσια τηλεόραση TV3 θα εξακολουθήσει να αποτελεί τα επόμενα χρόνια ένα εργαλείο υπέρ της κοινωνικής συνοχής; Θα είναι –όπως είναι ήδη σήμερα—το ‘δικό μας’ κανάλι για κάποιους, όχι όμως για όλους.
Ποτέ μου δεν συμμερίσθηκα, αλλά πάντοτε μου προκαλούσε κατάπληξη, η επαναλαμβανόμενη φράση του συνταγματάρχη Νταξ στην ταινία «Μονοπάτια της Δόξας»: «ο πατριωτισμός είναι το έσχατο καταφύγιο των καθαρμάτων». Ο πατριωτισμός ως καθαυτό έννοια είναι ένα ευγενές συναίσθημα, όμως το να θυσιάζεις στον βωμό της πατρίδας τη συνοχή της κοινωνίας μας είναι μία ουτιδανή πράξη. Και αυτό πάει ακόμη πιο πέρα από την προπαγάνδα, την άγνοια, το ψεύδος, ή την παραβίαση της νομιμότητας που μας έχουν συνηθίσει. Δεν πρόκειται να υποχρεώσουμε κάποιον να ζητήσει συγγνώμη, όμως θα πρέπει όλοι να εξετάσουμε ευσυνείδητα το πώς φθάσαμε σε τούτην την ακραία κατάσταση. Και να αξιώσουμε αταλάντευτα και υπερβαίνοντας την όποια υπεροψία, οι προσπάθειές μας να προσανατολισθούν προς την αποκατάσταση της ενότητας στην κοινωνία μας.
Συμφιλίωση μετά με την υπόλοιπη Ισπανία. Τώρα αυτό θα είναι ακόμη πιο δύσκολο απ’ όσο προηγουμένως. Έχουν κατανοήσει οι αυτονομιστές ηγέτες ότι έχουμε περάσει από το «η Ισπανία μας κλέβει» στο «η Καταλωνία έχει πάρει πάρα πολλά;» .Εγώ γνωρίζω πως δεν ισχύει ούτε το ένα, ούτε και το άλλο, όσο και εάν είναι ευνοϊκό το σύστημα χρηματοδότησης για την περιοχή μας. Ναι, το γνωρίζω πως κάποιοι πέρα από τα σύνορα του ποταμού Έβρου θα πρέπει να ξανανοιώσουν το συναίσθημα και τον σεβασμό για την Καταλωνία. Και έχω συνείδηση πως η απόφαση να κλεισθούν φυλακή οι πρώην κυβερνήτες της Καταλωνίας δυσκολεύει ακόμη περισσότερο το πράγμα. Όλες αυτές είναι συνέπειες της απουσίας πολιτικής και του ν’ αφήνεις στον Ποινικό Κώδικα να λύνει τα πολιτικά προβλήματα. Ουδέποτε έπρεπε να φθάσουμε στο σημείο ετούτο. Πόσο οικτρά πρόκειται να μετανιώσουμε. Και οι μεν και οι δε.
Και εν τέλει, συμφιλίωση με την ΕΕ. Έχουμε σπείρει εκείνο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία: τον σπόρο ενός διασπαστικού εθνικισμού. Η ΕΕ όμως δεν οικοδομήθηκε για να δημιουργηθούν περισσότερα κράτη, αλλά για να ενοποιηθούν τα υπάρχοντα. Αλήθεια, αυτό δεν το ήξαιραν; Ας μη λησμονούμε το παράδειγμα του Κεμπέκ. Οι επιχειρήσεις το έβαλαν στα πόδια και οι ετικέτες Καταλωνία και Βαρκελώνη πρόκειται να νοιώσουν τα επίχειρα για πολύ καιρό.
Συμφιλίωση, συμφιλίωση και συμφιλίωση. Δεν θα είναι εύκολο. Καίτοι είμαι αισιόδοξος, παραδέχομαι πως όλες τούτες τις βδομάδες με διακατέχει ένα συναίσθημα απαισιόδοξης ανησυχίας. Το μόνο καταφύγιο που μου μένει είναι η παλιά εκείνη ρήση που λέει πως αισιόδοξοι και απαισιόδοξοι πεθαίνουμε εξίσου, αλλά οι αισιόδοξοι ζούνε καλλίτερα. Ας διευκολύνουμε, μεταξύ μας, μία καλλίτερη ζωή. Έτσι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε.
