Όλα τα βλέμματα στραμμένα στην ομιλία του Προέδρου της επαρχίας στη Βουλή το απόγευμα
Η Ισπανία βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με το άγνωστο: την πιθανή μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας της Καταλονίας από τον πρόεδρο της επαρχίας.
Ο Κάρλες Πουτζντεμόντ αναμένεται να απαντήσει σε ερωτήματα μετά την ομιλία του ενώπιον του Καταλανικού κοινοβουλίου στις 19:00 (τοπική ώρα, 20:00 ώρα Ελλάδας), στη διάρκεια της οποίας θα αναφερθεί στις επιπτώσεις του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου για την ανεξαρτησία, με εκατοντάδες τραυματίες από την αστυνομική βία.
Η αστυνομία έκλεισε, «για λόγους ασφαλείας», την πρόσβαση στο πάρκο που περιβάλλει το καταλανικό κοινοβούλιο στη Βαρκελόνη. «Για λόγους ασφαλείας, το πάρκο Θιουταδέλα θα κλείσει για το κοινό σήμερα», ανακοίνωσαν οι Mossos d’ Esquadra, η καταλανική αστυνομία, στον λογαριασμό τους στο τουίτερ.
Οι δυνάμεις της τάξης θέλουν να «αποτρέψουν οποιαδήποτε κατάσταση στην οποία θα ασκείτο πίεση στην κοινοβουλευτική δραστηριότητα», διευκρίνισε ένας εκπρόσωπος.
Σύμφωνα με πολλά ισπανικά μέσα ενημέρωσης, Ο Πουτζντεμόντ όλη την ημέρα χθες έγραφε και ξαναέγραφε την ομιλία του μαζί με τους συμβούλους τους, οι οποίοι είναι αναμφισβήτητα διχασμένοι σχετικά με το αν θα πρέπει να προχωρήσουν στην κήρυξη της ανεξαρτησίας ή όχι.
Η δήμαρχος της Βαρκελώνης Άντα Κολάου τάχθηκε χθες ενάντια σε μια μονομερή ανακήρυξη ανεξαρτησίας από το καταλανικό κοινοβούλιο.
«Τα αποτελέσματα (του δημοψηφίσματος της 1ης Οκτωβρίου) δεν μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας», τόνισε η αριστερή δήμαρχος της Καταλανικής πρωτεύουσας.
Η Καταλονία - μια από τις πιο πλούσιες επαρχίες της χώρας - βρίσκεται εδώ και μήνες σε τροχιά ρήξης με τη Μαδρίτη, με αποκορύφωμα το «αιματοβαμμένο» από την υπέρμετρη αστυνομική βία δημοψήφισμα.
Οι αυτονομιστές επαίρονται ότι νίκησαν με το 90,18% των ψήφων και ότι νομιμοποιούνται να προχωρήσουν με την «μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας».
Μπροστά στο ενδεχόμενο μονομερούς κήρυξης ανεξαρτησίας στην Καταλονία, ο Ισπανός πρωθυπουργός - αφού έθεσε υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης τα οικονομικά της επαρχίας τον Σεπτέμβριο – απειλεί να ενεργοποιήσει το άρθρο 155 του Συντάγματος που ορίζει την ανάληψη του ελέγχου της περιοχής από την κεντρική κυβέρνηση και την λήψη των αναγκαίων μέτρων που θα υποχρεώσουν τη Βαρκελόνη να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Σύνταγμα ή άλλους νόμους, με την σύμφωνη γνώμη της απόλυτης πλειοψηφίας της Γερουσίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επανέλαβε την έκκλησή της για διάλογο στην Ισπανία ώστε να τερματιστεί η κρίση στην Καταλονία. «Και έχουμε εκφράσει την εμπιστοσύνη μας στην ικανότητα του πρωθυπουργού (της Ισπανίας Μαριάνο) Ραχόι να διαχειριστεί την ευαίσθητη αυτή διαδικασία με πλήρη σεβασμό στο ισπανικό Σύνταγμα και τα βασικά, θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών»,εκπρόσωπος της Επιτροπής.
Ποια είναι τα αναγκαία μέτρα;
Τα «αναγκαία μέτρα» δεν περιγράφονται με σαφήνεια, εξ ου και η αβεβαιότητα που περιβάλλει την εφαρμογή του.
Τι λένε οι συνταγματολόγοι;
Το άρθρο 155 επιτρέπει «την ανάληψη του ελέγχου των πολιτικών και διοικητικών οργάνων της Αυτόνομης Κοινότητας», εξηγεί η Τερέσα Φρέισες, του αυτόνομου πανεπιστημίου της Βαρκελόνης.
Αυτό σημαίνει την προσωρινή «ανάκληση» του καθεστώτος αυτονομίας της περιοχής, σύμφωνα με τον Χοσέ Κάρλος Κάνο Μοντεχάνο, του πανεπιστημίου Computense de Madrid.
Δημόσιοι λειτουργοί και αιρετοί μπορούν να τεθούν σε διαθεσιμότητα και να αντικατασταθούν.
Στην περίπτωση αυτή, ο πρόεδρος της Καταλονίας Κάρλες Πουτζντεμόν μπορεί να αντικατασταθεί από τον περιφερειάρχη της Καταλονίας, κύριο εκπρόσωπο του κεντρικού κράτους στην περιοχή.
Ταυτόχρονα, η κεντρική κυβέρνηση μπορεί να αναλάβει τις αρμοδιότητες που έχουν παραχωρηθεί στη Βαρκελόνη, σε τομείς όπως η δημόσια τάξη και οι δημόσιες υπηρεσίες.
Σύμφωνα με το Χαβιέρ Πέρεθ Ρόγιο, του πανεπιστημίου της Σεβίλης, τα μέτρα του άρθρου 155 μπορεί να φθάσουν μέχρι «την διαθεσιμότητα της αυτονομιστικής κυβέρνησης, την υπαγωγή της καταλανικής αστυνομίας Mossos d' Esquadra υπό τις διαταγές του υπουργείου Εσωτερικών της Ισπανίας και το κλείσιμο του καταλανικού κοινοβουλίου».
Σύμφωνα με τον Κάνο Μοντεχάνο, δίνεται η δυνατότητα «ενδεχόμενης» προκήρυξης τοπικών εκλογών.
Πώς ενεργοποιείται το άρθρο 155;
Ο πρωθυπουργός δεν μπορεί μονομερώς να ενεργοποιήσει το άρθρο 155.
Θα πρέπει πρώτα να προειδοποιήσει τον πρόεδρο της περιοχής να επανέλθει στη συνταγματική τάξη και στη συνέχεια να του δώσει χρονικό περιθώριο για να συμμορφωθεί.
Σε περίπτωση αποτυχίας, ο πρωθυπουργός, ο Μαριάνο Ραχόι εν προκειμένω, υποβάλλει το θέμα στη Γερουσία, όπου το Λαϊκό Κόμμα έχει την πλειοψηφία, και γνωστοποιεί τα έκτακτα μέτρα που προτίθεται να εφαρμόσει.
Επί της αρχής, συνέρχεται μία επιτροπή της Γερουσίας, στη συνέχεια η ολομέλεια του σώματος. Εάν εγκρίνουν τις προτάσεις του προέδρου της κυβέρνησης με απόλυτη πλειοψηφία, ο πρωθυπουργός έχει ελεύθερα τα χέρια για να προχωρήσει στην εφαρμογή τους.
Ομως η διαδικασία μπορεί να πάρει χρόνο. «Ακόμη και επιταχύνοντας τη διαδικασία θα μπορούσε να χρειαστεί μία εβδομάδα», σύμφωνα με ένα ισπανό γερουσιαστή, ή 8 έως 10 ημέρες, σύμφωνα με τον Πέρεθ Ρόγιο.
Αλλα μέσα;
Εκτός του άρθρου 155, η κυβέρνηση διαθέτει και άλλα μέα. Μπορεί να κηρύξει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», «κατάσταση επιβολής έκτακτων μέτρων» ή «κατάσταση πολιορκίας».
Η εφαρμογή μίας από αυτές τις «καταστάσεις» μπορεί να επηρεάσει την «ελευθερία κυκλοφορίας ή την ελευθερία του συναθροίζεσθαι», σύμφωνα με τον Κάνο Μοντεχάνο.
Τέλος, ο νόμος «περί εθνικής ασφαλείας», ο οποίος θεσπίστηκε το 2015 , επιτρέπει στην κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα «σε κατάσταση που θέτει σε αμφισβήτηση την εθνική ασφάλεια».
Σύμφωνα με τον Μαριάνο Ραχόι, η διαδικασία αυτή αφορά καταστάσεις που βρίσκονται ανάμεσα «στις συνηθισμένες κρίσεις, την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, την κατάσταση εκτάκτων μέτρων και την κατάσταση πολιορκίας» και επιτρέπει στην κυβέρνηση να κυβερνά με νομοθετικά διατάγματα και να θέσει, για παράδειγμα, την καταλανική αστυνομία υπό τις διαταγές της Μαδρίτης.
