Αν κάποιος αμφέβαλλε για την αυθεντικότητα των φιαλών που πωλούνται, αυτές οι ανησυχίες συχνά εξατμίζονται μετά το δεύτερο ποτήρι
Τι συναισθήματα βιώνετε όταν πρόκειται να ανοίξετε ένα μπουκάλι La Tâche του 1962; Δυσπιστία, ευλάβεια, δέος είναι μερικά από αυτά. Ωστόσο, πρόκειται για ένα από τα καλύτερα κρασιά του κόσμου, με τιμή που πλησιάζει εκείνη μιας Porsche 911.
Όμως ένα ακόμα συναίσθημα είναι και η αβεβαιότητα. Γιατί ο συλλέκτης που παραχωρεί το μπουκάλι, αγορασμένο σε δημοπρασία από έναν μεγάλο οίκο, έμαθε με καθυστέρηση ότι εκείνος που το έδωσε προς πώληση ήταν ο Ρούντι Κουρνιάουαν, ο μεγαλύτερος απατεώνας στο χώρο του κρασιού, που τώρα εκτίει ποινή φυλάκισης 10 ετών για πώληση ψεύτικων κρασιών αξίας 30 εκατ. δολαρίων. Ο Κουρνιάουαν έπινε σπάνια και ακριβά κρασιά σε εστιατόρια και ζητούσε τα μπουκάλια για ενθύμιο. Στη συνέχεια πλαστογραφούσε τις ετικέτες και πωλούσε κοινό κρασί σε εξωφρενικές τιμές.
Το La Tâche του 1962 είναι ένα φημισμένο vintage από το κτήμα Domaine de la Romanée-Conti και θεωρείται το καλύτερο κόκκινο κρασί της Βουργουνδίας. Είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις κάπου ένα μπουκάλι. Κι όμως, ο ειδικός Μαρκ Ολντμαν κλήθηκε να ανοίξει και να δοκιμάσει ένα εξάλιτρο «θηρίο», ισοδύναμο με 8 μπουκάλια των 750ml.
Το γεγονός ότι προέρχεται από τον Ρούντι Κουρνιάουαν δεν σημαίνει ότι είναι και ψεύτικο. Ο Κουρνιάουαν πωλούσε και αυθεντικά κρασιά μαζί με ψεύτικα, με αποτέλεσμα να περάσουν πολλά χρόνια χωρίς να γίνει αντιληπτή η απάτη του.
Η πλαστογράφηση κρασιών δεν γίνεται μόνο με πανάκριβα μπουκάλια δεκάδων χιλιάδων δολαρίων. Πέρυσι κατασχέθηκαν στην Ιταλία 9.000 πλαστές σαμπάνιες Moët & Chandon, ενώ το 2015 εντοπίστηκαν στην Κίνα πλαστά μπουκάλια του διόλου ακριβού Miraval, του ροζέ κρασιού από το κτήμα που είχαν αγοράσει ο Μπραντ Πιτ και η Αντζελίνα Τζολί.
Η «άνθηση» της απάτης
Την τελευταία δεκαετία η απάτες στα κρασιά έχουν εμπνεύσει αρκετά βιβλία και ντοκιμαντέρ. Οι τίτλοι είναι χαρακτηριστικοί: «Ξινά Σταφύλια» («Sour Grapes», ένα ντοκιμαντέρ του 2016 για τον Κουρνιάουαν), «Μπλεγμένα Κλήματα» («Tangled Vines», ένα σχετικό βιβλίο του 2015), «Σκιές στον Αμπελώνα» («Shadows in the Vineyard», βιβλίο επίσης του 2015 για το κτήμα Romanée-Conti). Το πιο πρόσφατο είναι το βιβλίο «In Vino Duplicitas» του Πίτερ Χέλμαν, που καταγράφει την άνοδο και πτώση του Κουρνιάουαν.
Αυτό που διαπιστώνουμε από το βιβλίο του Χέλμαν είναι ότι οι λάτρεις του καλού, ακριβού κρασιού είναι συνήθως εύκολα θύματα. Το δέος που αισθάνονται μπροστά σε ένα παλιό, σπάνιο μπουκάλι θολώνει την κρίση τους. Δεν θέλουν να χαλάσουν τη στιγμή με σκέψεις για την αυθεντικότητα του κρασιού.
Το πιο προφανές κριτήριο αξιολόγησης, η γεύση, δεν είναι αξιόπιστο. Ένας αυθεντικός θησαυρός μπορεί να μην πίνεται εξαιτίας της κακής αποθήκευσης ή ενός ελαττώματος στην εμφιάλωση. Ακόμη όμως κι αν είναι σε καλή κατάσταση, η γεύση τόσο παλιών κρασιών δεν είναι για όλους τους ουρανίσκους. Ο Κουρνιάουαν ξεγελούσε τους πελάτες του αναμιγνύοντας αδιάφορα παλαιωμένα κρασιά με καλής ποιότητας φρέσκο pinot noir από την Καλιφόρνια, δημιουργώντας πολύ γοητευτικές γεύσεις που διατηρούσαν μια αίσθηση παλαιότητας.
Τα μέτρα
Τα οινοποιεία προσπαθούν να λάβουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Στις δημοσιογραφικές δοκιμές vintage κρασιών Romanée-Conti για παράδειγμα, ένας υπάλληλος θα σημαδεύει τις ετικέτες των ανοιγμένων μπουκαλιών ώστε να μην μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Στην Αυστραλία, κάποιοι κορυφαίοι παραγωγοί όπως η Penfolds σπάνε τα μπουκάλια αμέσως μετά τη δοκιμή.
Το Château Palmer, διάσημο οινοποιείο του Μπορντό, και άλλοι κορυφαίοι οινοπαραγωγοί όπως οι Lafite-Rothschild και Ornellaia στην Ιταλία χρησιμοποιούν το αποκαλούμενο Bubble Tag. Πρόκειται για ένα αυτοκόλλητο που τοποθετείται τόσο στο κάλυμμα του φελλού όσο και στο γυαλί του μπουκαλιού, με ένα μοναδικό, τυχαίο συνδυασμό φυσσαλίδων, αλφαριθμητικό κωδικό και QR code. Έτσι κάθε μπουκάλι είναι μοναδικό.
Η δοκιμή
Επιστρέφουμε στο εξάλιτρο μπουκάλι La Tâche του 1962. Ο Μαρκ Όλντμαν θεωρεί ότι η ετικέτα είναι αυθεντική. Αλλά τον προβληματίζει το κερί που σκεπάζει το φελλό (φωτογραφία κάτω), το χρώμα του δεν είναι το βαθύ κόκκινο που περίμενε, αλλά κάπως πιο ροζ. Όταν, πάντως, το αφαιρεί, ο φελλός είναι σωστά χαραγμένος, με το όνομα του κτήματος, του κρασιού και τη χρονιά. Επίσης έδειχνε αρκετά παλιός, ταιριαστός με την ηλικία του κρασιού.
Στο ποτήρι το κρασί είναι το σωστό χρώμα ενός παλαιωμένου Burgundy. Η γεύση του επίσης μοιάζει αυθεντική. Το κρασί έχει χάσει βέβαια τη συγκέντρωσή του, αλλά αυτό είναι αναμενόμενο από ένα μπουκάλι 50 ετών και βάλε. Σε μεγάλο βαθμό διαθέτει την πικάντικη νότα που χαρακτηρίζει τα κρασιά La Tâche. Αλλά και τη μεταξωτή υφή των καλύτερων κρασιών Βουργουνδίας.
Θα μπορούσε, λοιπόν, το συγκεκριμένο κρασί να είναι πλαστό παρά τις τόσες ενδείξεις που συνηγορούν υπέρ του αντιθέτου; Ίσως ναι. Θα μπορούσε ο Κουρνιάουαν να είχε χρησιμοποιήσει στο μείγμα του ένα λιγότερο vintage La Tâche αντί για το «μυθικό» του 1962. Και σίγουρα θα πόνταρε στις αδυναμίες των λάτρεων του καλού κρασιού. Όταν το μπουκάλι που έχεις μπροστά σου κοστίζει όσο ένα σπορ αυτοκίνητο, δεν θέλεις να πιστέψεις ότι είναι ψεύτικο...
