«Ο Ρούμπιο και ο Γουόλτς του είπαν "Φύγε"» – Τι λένε οι αναλυτές
Μια επεισοδιακή συνάντηση είχαν χθες ο Aμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, και ο Oυκρανός ομόλογός του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η δημόσια αντιπαράθεση τους την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου στον Λευκό Οίκο, έφερε στο φως το ρήγμα που βαθαίνει στις σχέσεις της Ουάσινγκτον με το Κίεβο, εγείροντας ερωτήματα για το τι μέλλει γενέσθαι, με τη Μόσχα να επιχαίρει και την Ευρώπη να παρακολουθεί σαστισμένη τις εξελίξεις.
Οι τόνοι είχαν ανέβει εδώ και αρκετές εβδομάδες μεταξύ του Αμερικανού προέδρου και του Ουκρανού ηγέτη, τον οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε «δικτάτορα» προτού επιχειρήσει να υποβαθμίσει το σχόλιό του, χωρίς ωστόσο να ανακαλέσει. Οι σχέσεις τους επιδεινώθηκαν μετά την τηλεφωνική επικοινωνία της 12ης Φεβρουαρίου μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ και του Ρώσου ομολόγου του Βλαντίμιρ Πούτιν, για τον οποίο ο Τραμπ δεν κρύβει τον θαυμασμό του.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπως και οι ευρωπαίοι σύμμαχοί του, φοβάται πως θα πληρώσει το τίμημα της θεαματικής προσέγγισης Ουάσινγκτον-Μόσχας και αναζητεί απεγνωσμένα εγγυήσεις ασφαλείας σε περίπτωση εκεχειρίας, τις οποίες οι ΗΠΑ αρνούνται επί του παρόντος να παράσχουν. Πολλώ δε μάλλον μετά την άνευ προηγουμένου συνάντηση στα μέσα Φεβρουαρίου μεταξύ Αμερικανών και Ρώσων αξιωματούχων στη Σαουδική Αραβία, οι οποίοι ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με στόχο τον τερματισμό του πολέμου, χωρίς να προσκαλέσουν ούτε το Κίεβο ούτε τους Ευρωπαίους.
Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να έχει εμμονή με το γεγονός ότι η Ουκρανία δεν εκφράζει «ευγνωμοσύνη» προς τις ΗΠΑ για την παροχή τεράστιας στρατιωτικής βοήθειας στον πόλεμο εναντίον της Ρωσίας. Αυτή η μομφή ήταν που δυναμίτισε τη συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο.
Μετά την πρόωρη αποχώρηση του Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ υπογράμμισε σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth Social ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας θα μπορούσε να επιστρέψει «όταν είναι έτοιμος για ειρήνη».
Ο Μπράιαν Φίνουκαν του κέντρου μελετών International Crisis Group δήλωσε ότι «η εμφάνιση του προέδρου και του αντιπροέδρου των ΗΠΑ στο Οβάλ Γραφείο ήταν άνευ προηγουμένου, αλλά δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένων των γνωστών αισθημάτων του προέδρου Τραμπ για τη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία και του αφηγήματός του για τη ρωσική εισβολή».
Ο Αμερικανός πρόεδρος αρνείται να θεωρήσει τη Μόσχα υπεύθυνη για τον πόλεμο.
«Ο τρόπος με τον οποίο μας άσκησαν πίεση οι Αμερικανοί, η φρασεολογία που χρησιμοποιούσαν για τον Ζελένσκι και για την Ουκρανία πριν από μια εβδομάδα, η στάση τους σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις, οι εκτιμήσεις τους για τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο (…) όλα έδειχναν πως αυτή η ρήξη, αυτή η έκρηξη, ήταν αναπόφευκτη αργά ή γρήγορα», λέει ο ουκρανός πολιτικός αναλυτής Βολοντίμιρ Φεσένκο, διευθυντής του κέντρου μελετών Penta.
«Το τι μέλλει γενέσθαι είναι ασαφές», τονίζει ο Μπράιν Φίνουκαν, εκτιμώντας πως ενδεχομένως ο Ρεπουμπλικάνος Τραμπ να μειώσει τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία που είχαν εγκριθεί από τον προκάτοχό του, τον Δημοκρατικό, Τζο Μπάιντεν.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Fox News, ο πρόεδρος Ζελένσκι παραδέχτηκε πως θα ήταν «δύσκολο» για την Ουκρανία να αμυνθεί απέναντι στους ρώσους εισβολείς χωρίς την αμερικανική βοήθεια, εκτιμώντας ότι η σχέση του με τον Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να αποκατασταθεί.
Σε επιφυλακή η Ευρώπη
Από την πλευρά τους, οι ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται σε επιφυλακή και έσπευσαν να ταχθούν στο πλευρό του Κιέβου. «Η Ουκρανία μπορεί να βασίζεται στη Γερμανία και στην Ευρώπη», αντέδρασε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι ζήτησε να συγκληθεί «χωρίς καθυστέρηση» μια σύνοδος κορυφής με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της ΕΕ και των συμμάχων τους για την Ουκρανία.
H επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, δεν δίστασε να αμφισβητήσει την αμερικανική ηγεμονία στη Δύση. «Σήμερα έγινε σαφές ότι ο ελεύθερος κόσμος χρειάζεται έναν νέο ηγέτη», έγραψε σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Χ (πρώην Twitter).
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε ότι «εάν κάποιος παίζει με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτός είναι ο Βλαντίμιρ Πούτιν» και όχι ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όπως κατηγόρησε τον ουκρανό πρόεδρο ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν στο Λονδίνο την Κυριακή κατόπιν πρόσκλησης του βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, ο οποίος την Πέμπτη συναντήθηκε με τον Τραμπ στην Ουάσινγκτον. Είχε προηγηθεί η συνάντηση Μακρόν-Τραμπ τη Δευτέρα στον Λευκό Οίκο.
Σύνοδο κορυφής για την Ουκρανία έχει συγκαλέσει στις 6 Μαρτίου ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Το παρασκήνιο πίσω από τον καυγά Τραμπ και Ζελένσκι
Η αρχική χειραψία Τραμπ και Ζελένσκι με τα αμήχανα χαμόγελα στην είσοδο του Λευκού Οίκου και οι αρχικές θετικές δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου κατέληξαν σε φιάσκο ιστορικών διαστάσεων, με τον Ουκρανό ηγέτη να φεύγει από την Ουάσινγκτον χωρίς συμφωνία για τα ορυκτά και χωρίς εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ.
Στο πλαίσιο αυτό, το δίκτυο ενημέρωσης Axios αποκάλυψε σήμερα το τι ακολούθησε μετά την επεισοδιακή αντιπαράθεση των δύο Προέδρων, στην οποία συμμετείχε για κάποια λεπτά και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς.
Σύμφωνα με το Axios, ο Τραμπ και το επιτελείο του έμειναν μόνοι τους στο Οβάλ Γραφείο, ενώ ο Ζελένσκι με την ουκρανική αντιπροσωπεία μεταφέρθηκαν σε άλλο χώρο.
Ο Αμερικανός Πρόεδρος έκανε έκτακτη σύσκεψη με τους συμβούλους του και μετά από μια περίπου ώρα αποφάσισε ότι ο Ουκρανός Πρόεδρος δεν ήταν πλέον ευπρόσδεκτος στον Λευκό Οίκο και του ζήτησε να αποχωρήσει.
«Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο και ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας, Μάικ Γουόλτς πήγαν στο σημείο όπου βρισκόταν ο Ζελένσκι και του είπαν να φύγει», αποκάλυψε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου στο αμερικανικό δίκτυο ενημέρωσης, ο οποίος πρόσθεσε στη συνέχεια ότι δεν επρόκειτο για μια «προσχεδιασμένη ενέδρα εις βάρος του Ουκρανού Προέδρου».
«Το σχέδιό μας ήταν να υπογράψουμε τη συμφωνία για τα ορυκτά, να προχωρήσουμε σε αυτή την οικονομική συνεργασία και να κινηθούμε προς την ειρήνη» ανέφερε ο ίδιος χαρακτηριστικά στο Axios.
Οι συνομιλίες κατέρρευσαν σε 10 λεπτά
Η ένταση και η λογομαχία μεταξύ των δύο Προέδρων προκλήθηκε από την διαφωνία μεταξύ Ζελένσκι και Βανς αναφορικά με τον ρόλο που μπορεί να παίξει η διπλωματία για τον τερματισμό του πολέμου.
Ο Ουκρανός Πρόεδρος απευθύνθηκε στον Αμερικανό Αντιπρόεδρο ρωτώντας «Για ποια διπλωματία μιλάτε;» τονίζοντας ότι η Ρωσία έχει παραβιάσει προηγούμενες συμφωνίες στο παρελθόν.
Τότε, ο Τζέι Ντι Βανς και ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησαν με κατηγορηματικό τρόπο ότι ο Ζελένσκι προσβάλλει με την συμπεριφορά του την αμερικανική κυβέρνηση, ότι δείχνει ασέβεια και ότι ρισκάρει με Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, επισημαίνοντας μάλιστα ότι «χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ ο πόλεμος θα είχε τελειώσει σε δύο εβδομάδες» κάτι που ο Ουκρανός Πρόεδρος ειρωνεύτηκε, λέγοντας: «Αυτό έλεγε και ο Πούτιν, για τρεις μέρες κιόλας».
Το Axios αναφέρει πως Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν υποψιαστεί ότι μπορεί να ξέσπαγε μια ένταση μεταξύ Τραμπ και Ζελένσκι, λόγω των χειρισμών του Ουκρανού Προέδρου στις διαπραγματεύσεις για την συμφωνία για τα ουκρανικά ορυκτά.
«Η εποχή των λευκών επιταγών για τον Ζελένσκι από την Ουάσιγκτον τελείωσε και ο Ουκρανός Πρόεδρος δεν το κατάλαβε αυτό», δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος.
Από την πλευρά τους, οι Ουκρανοί ήταν εξαγριωμένοι που ο Τραμπ προσπάθησε αρχικά να τους επιβάλει μια άδικη και «μονόπλευρη συμφωνία», ενώ την ίδια στιγμή άφηναν εκτός το Κίεβο από ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με την Ρωσία.
Σε ό,τι αφορά το επεισόδιο στον Λευκό Οίκο, ο Ζελένσκι ήταν ξεκάθαρα απογοητευμένος όταν οι Τραμπ και Βανς του έκαναν διάλεξη για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα του.
