Οι πολίτες καλούνται στις κάλπες εν μέσω διπλής κρίσης, ασφαλείας και οικονομικής
Στον βυθισμένο σε διπλή κρίση Ισημερινό, οι πολίτες καλούνται σήμερα στις κάλπες για να εκφράσουν ξανά —ή όχι— την εμπιστοσύνη τους στον νεαρό πρόεδρο Ντανιέλ Νομπόα, υπέρμαχο σκληρής πολιτικής έναντι των συμμοριών, με κύρια αντίπαλο την υποψήφια της αριστεράς Λουΐσα Γκονσάλες.
«Δεν ζούμε, επιβιώνουμε», συνόψισε ο Χεσούς Τσάβες, 56 ετών, πλανόδιος πωλητής στο Κίτο, την πρωτεύουσα, εκφράζοντας τη γενική δυσαρέσκεια ενόψει του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών, μεταξύ της ανασφάλειας και της αναιμικής ανάκαμψης της οικονομίας μετά την πανδημία.
Στους δρόμους και στις φυλακές μαίνεται άγριος πόλεμος ανάμεσα σε μια μυριάδα εγκληματικές οργανώσεις που διεκδικούν τον έλεγχο του χρυσοφόρου λαθρεμπορίου ναρκωτικών μέσω των λιμανιών του Ισημερινού: της διακίνησης κυρίως κοκαΐνης από την παραγωγή, στην Κολομβία και στο Περού, στην κατανάλωση, στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ.
«Ο Ισημερινός διέρχεται πολύ δύσκολη στιγμή, νομίζω πως αυτή είναι η χειρότερη κρίση μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας», πριν από σχεδόν μισό αιώνα, σημειώνει ο πολιτικής αναλυτής Λεονάρδο Λάσο.
Ο Ντανιέλ Νομπόα, 37 ετών, γιος δισεκατομμυριούχου μεγιστάνα της μπανάνας, έκανε την έκπληξη το 2023, όταν αναδείχτηκε νικητής έπειτα από εκστρατεία που σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από τη δολοφονία άλλου υποψηφίου, του Φερνάντο Βιγιαβισένσιο.
Ο κ. Νομπόα πιστώθηκε τότε πως σαγήνευσε τους ψηφοφόρους με τον αυστηρό λόγο του, παρά την πολύ μικρή εμπειρία του στην πολιτική.
«Ο Ισημερινός ήδη άλλαξε και θέλει να συνεχίσει να αλλάζει, θέλει να εδραιώσει τον θρίαμβο», είπε αυτή την εβδομάδα, στο τελικό σπριντ της προεκλογικής του εκστρατείας, ο νεοφιλελεύθερος που δηλώνει μολαταύτα κεντροαριστερός.
Μετά τη βραχεία θητεία του, ο νεαρός πρόεδρος, που γυμνάζεται συστηματικά, είναι με συνέπεια ενεργός στους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης κι επαινείται από διάφορους στη χώρα για τη θεαματική επίθεσή του κατά του οργανωμένου εγκλήματος, από την κήρυξη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ως την ανάπτυξη του στρατού στους δρόμους και τα προγράμματά του για την οικοδόμηση νέων φυλακών, διεκδικεί δεύτερη.
Είναι αντιμέτωπος με άλλους 15 υποψήφιους, κυρίως τη Λουΐσα Γκονσάλες, ευαγγελική δικηγόρο 47 ετών, πρώην βουλεύτρια, που φιλοδοξεί να γίνει η πρώτη γυναίκα που θα αναδειχθεί στην προεδρία του Ισημερινού. Υπόσχεται επίσης περισσότερη ασφάλεια, αλλά με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τον απολογισμό του Ντανιέλ Νομπόα αμαυρώνουν σκληρές επικρίσεις οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις παρεκτροπές των δυνάμεων ασφαλείας στο πλαίσιο της πολιτικής του για την αποκατάσταση της ασφάλειας — έχει κηρύξει τον Ισημερινό σε κατάσταση «εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης» κι έχει χαρακτηρίσει «τρομοκρατικές» οργανώσεις τις συμμορίες.
Τον Δεκέμβριο, η δικαιοσύνη διέταξε να προφυλακιστούν 16 στρατιωτικοί που βαραίνουν υποψίες πως ενέχονται στην εξαναγκαστική εξαφάνιση τεσσάρων εφήβων, τα πτώματα των οποίων βρέθηκαν απανθρακωμένα.
Η υπόθεση των τεσσάρων αγοριών προκάλεσε σοκ στη χώρα.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του κ. Νομπόα, ο δείκτης των ανθρωποκτονιών παραμένει τρομακτικά υψηλός, στις 38 ανά 100.000 κατοίκους το 2024, μετά το τραγικό ρεκόρ (47/100.000) του 2023. Το 2018, προτού σαρώσει τη χώρα το κύμα βίας των συμμοριών που διακινούν ναρκωτικά, το οποίο εξώθησε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τον Ισημερινό και τρομοκράτησε τους τουρίστες και τους επενδυτές, ο δείκτης αυτός δεν ξεπερνούσε τις 6 ανά 100.000 κατοίκους.
Για πολλούς πολίτες, την καθημερινότητα διακόπτουν απότομα εκβιάσεις και απαγωγές.
«Δεν υπάρχουν τουρίστες, δεν υπάρχουν πελάτες», διαπιστώνει με πικρία η Μαρία Ντελφίνα Τοακίσα Ούγσα, αυτόχθονη, 58 ετών, στο Κίτο.
Για τον Λεονάρδο Λάσο, η καταφυγή του κ. Νομπόα στον στρατό για την αντιμετώπιση των συμμοριών που επιδίδονται κυρίως σε διακίνηση ναρκωτικών κατάφερε βαρύ πλήγμα στην εικόνα της χώρας. «Βγαίνει με αλεξίσφαιρο και κράνος, κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης (...) λέει πως βρισκόμαστε σε πόλεμο, όλο αυτό αφανίζει κάθε πιθανότητα να γίνουν επενδύσεις», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Η οικονομία πιθανότατα συρρικνώθηκε την περασμένη χρονιά», σημείωσε ο οικονομολόγος Αλβέρτο Ακόστα Μπουρνέο, αναφερόμενος στις επανειλημμένες διακοπές της ηλεκτροδότησης στα τέλη του 2024, που υποχρέωσαν πολλές επιχειρήσεις να κλείσουν προσωρινά.
Η οικονομία ασθμαίνει, το δημόσιο χρέος έχει φθάσει περί το 57% του ΑΕΠ.
Με αυτό το φόντο, η Λουΐσα Γκονσάλες ελπίζει να πάρει τη ρεβάνς, μετά τη βαριά ήττα που υπέστη από τον Ντανιέλ Νομπόα το 2023, αν και η υποστήριξη που της εκφράζει ο εξόριστος πρώην πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα, καταδικασθείς ερήμην να εκτίσει 8 χρόνια κάθειρξη για υπόθεση διαφθοράς, μάλλον διχάζει το εκλογικό σώμα.
«Επείγει να αλλάξουμε τη χώρα, όχι κηρύσσοντας πόλεμο, που δεν οδηγεί πουθενά, αλλά δίνοντας μάχη για την ειρήνη», είπε η κυρία Γκονσάλες στο Radio Morena την Πέμπτη.
Πιο πίσω στις προθέσεις ψήφου βρίσκονται ο Αντρέα Γκονσάλες, ο άλλοτε υποψήφιος του Φερνάντο Βιγιαβισένσιο (κέντρο) κι ο Λεωνίδας Ίσα, αντιπρόσωπος της συνομοσπονδίας αυτοχθόνων εθνοτήτων του Ισημερινού, μετέδωσε το ΑΠΕ ΜΠΕ.
Ο Ντανιέλ Νομπόα αποφάσισε να κλείσουν τα σύνορα της χώρας για τρεις ημέρες, ως αύριο Δευτέρα, εξαιτίας «προσπάθειών αποσταθεροποίησης» για τις οποίες κατηγόρησε «ένοπλες οργανώσεις».
Η συμμετοχή στην ψηφοφορία είναι υποχρεωτική για τους περίπου 14 εκατομμύρια πολίτες του ηλικιακού φάσματος μεταξύ 18 και 65 ετών. Η διαδικασία ξεκινά στις 07:00 και θα ολοκληρωθεί στις 17:00 (τοπικές ώρες· 14:00 και 00:00 ώρες Ελλάδας). Αν απαιτηθεί δεύτερος γύρος, είναι προγραμματισμένο να διεξαχθεί τη 13η Απριλίου.
