Πολλοί κάτοικοι έχουν κλειστεί στα σπίτια τους, χωρίς ρεύμα, ούτε τρεχούμενο νερό
Πυρά και εκρήξεις συνέχιζαν χθες βράδυ να συνταράσσουν το Χαρτούμ, την πρωτεύουσα του Σουδάν, παρά τις εκκλήσεις να υπάρξει εκεχειρία, την τέταρτη ημέρα μαχών ανάμεσα στον στρατό και παραστρατιωτικούς με σχεδόν 200 νεκρούς.
Κατόπιν μεσολάβησης του Νότιου Σουδάν, οι παραστρατιωτικοί των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ), του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, ή «Χαμέτι», και οι ένοπλες δυνάμεις υπό τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, που κυβερνά το Σουδάν μετά το πραξικόπημα του 2021, δεσμεύτηκαν να τηρήσουν εκεχειρία 24 ωρών, για να απομακρυνθούν άμαχοι από τις πιο επικίνδυνες περιοχές.
Όμως τη συμφωνημένη ώρα (στις 19:00 ώρα Ελλάδας), εκρήξεις, στήλες καπνού, η οσμή του καμένου μπαρουτιού και ριπές όπλων ήταν ακόμα εκεί. «Δεν υπάρχει καμιά ένδειξη κατευνασμού στο Χαρτούμ και σε άλλες περιοχές», διαπίστωσε ο ΟΗΕ το βράδυ.
Στρατός και ΔΤΥ έσπευσαν να αλληλοκατηγορηθούν για την «παραβίαση της κατάπαυσης του πυρός».
Στρατιωτικά αεροσκάφη πέταγαν πάνω από το Χαρτούμ και έπληξαν τέσσερα νοσοκομεία, σύμφωνα με γιατρούς. Σε όλη τη χώρα –μια από τις φτωχότερες στον κόσμο, όπου το σύστημα υγείας έχει γονατίσει εδώ και δεκαετίες– «16 νοσοκομεία έχουν τεθεί πλέον εκτός λειτουργίας».
Ενώ οι μάχες επικεντρώνονται στην πρωτεύουσα Χαρτούμ και στην πολιτεία Νταρφούρ (δυτικά), ο Ερυθρός Σταυρός και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) καλούν απεγνωσμένα τα αντίπαλα μέρη να εγγυηθούν την πρόσβαση στο σύστημα υγείας όλων όσοι το χρειάζονται.
Ο επικεφαλής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, κατήγγειλε τις «λεηλασίες δομών υγείας» και τη «χρησιμοποίηση άλλων για στρατιωτικούς σκοπούς».
Σε μια χώρα όπου η πείνα πλήττει τον έναν κάτοικο στους τρεις, στελέχη ανθρωπιστικών οργανώσεων και διπλωμάτες λένε πως αδυνατούν πλέον να δουλέψουν. Τρεις εργαζόμενοι του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (ΠΕΠ) δολοφονήθηκαν στο Νταρφούρ.
Κάτοικοι αποκλεισμένοι
Οι εκκλήσεις της G7, του ΟΗΕ, των ΗΠΑ και άλλων να τερματιστεί η σύγκρουση έπεσαν στο κενό: άνδρες με στολές παραλλαγής, κάποιοι με τουρμπάνια όπως αυτά που φορούν νομάδες στο Νταρφούρ, εξακολουθούν να σκορπούν τρόμο στο Χαρτούμ, ενώ γίνονται αεροπορικά πλήγματα του στρατού σε πυκνοκατοικημένους τομείς, σύμφωνα με το Γαλλικό Πρακτορείο και το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Πολλοί κάτοικοι έχουν κλειστεί στα σπίτια τους, χωρίς ηλεκτρισμό, ούτε τρεχούμενο νερό, και βλέπουν τα στοκ των τροφίμων τους, αν είχαν, να εξανεμίζονται αφότου η πολιτική σύγκρουση ανάμεσα στους δυο στρατηγούς εκτραχύνθηκε, μεταμορφώθηκε σε πόλεμο το Σάββατο.
Πολιτικοί και διπλωμάτες τους πίεζαν να συμφωνήσουν στο χρονοδιάγραμμα και στους όρους ένταξης των ΔΤΥ στον τακτικό στρατό και την επανέναρξη της διαδικασίας μετάβασης της χώρας στη δημοκρατία. Συμφωνία δεν υπήρξε· οι στρατηγοί έβγαλαν τα όπλα.
Την τέταρτη ημέρα των μαχών, στα ελάχιστα μπακάλικα που απέμεναν ανοιχτά οι καταστηματάρχες παραδέχονταν πως δεν θα αντέξουν πολύ ακόμα, ελλείψει εφοδιασμού. Οι κάτοικοι αρχίζουν να φεύγουν προς την επαρχία, προς νότο, όπου δεν γίνονται μάχες.
Κάτω από έναν ουρανό στον οποίο υψώνονται στήλες μαύρου πυκνού καπνού από τα αρχηγεία του στρατού και των παραστρατιωτικών, άλλοι έψαχναν τρόφιμα, ή μια γεννήτρια.
Στο Χαρτούμ «πάνε τέσσερις μέρες που δεν έχουμε κοιμηθεί», είπε η Ντάλια, 37 ετών.
Ο πιο πρόσφατος απολογισμός των θυμάτων, που δόθηκε από τον ΟΗΕ, έκανε λόγο για 185 νεκρούς σε όλη τη χώρα. Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις και υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών έχουν ανακοινώσει πως ανέστειλαν κάθε δραστηριότητα, δεν είναι σε θέση να προσφέρουν βοήθεια.
Τη Δευτέρα, αμερικανική διπλωματική οχηματοπομπή έγινε στόχος πυρών και ο πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέστη «επίθεση μέσα στην κατοικία του» στο Χαρτούμ. Η σουδανική διπλωματία –πιστή στον στρατηγό Μπουρχάν– κατηγόρησε τις ΔΤΥ.
Στα νοσοκομεία, απόγνωση
Ο ΟΗΕ έκανε λόγο για 1.800 τραυματίες, αλλά σίγουρα υπάρχουν πολλοί περισσότεροι, καθώς η πρόσβαση στις εμπόλεμες ζώνες είναι δύσκολη ως αδύνατη για τους ασθενείς και τους γιατρούς.
Στο Νταρφούρ, οχυρό του στρατηγού Νταγκλό και των χιλιάδων ανδρών του, που διέπραξαν απερίγραπτες ωμότητες στον πόλεμο στην πολιτεία το 2003, η οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins sans Frontières, MSF) ανέφερε πως μέσα σε τρεις ημέρες εισήγαγε 183 τραυματίες, «ανάμεσά τους πολλά παιδιά», στο τελευταίο νοσοκομείο της που συνεχίζει να λειτουργεί.
Είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ποιος ελέγχει τι. Οι αντίπαλες πλευρές επιδίδονται σε πόλεμο αντιφατικών ανακοινώσεων, λένε πως έχουν στα χέρια τους το αεροδρόμιο, το προεδρικό παλάτι, το αρχηγείο του γενικού επιτελείου…
Ο στρατός καταγγέλλει «πραξικόπημα» από πλευράς «ανταρτών υποστηριζόμενων από το εξωτερικό», ο «Χαμέτι» μιλά περί αγώνα για «λευτεριά, δικαιοσύνη και δημοκρατία».
Χρησιμοποιεί δηλαδή το σύνθημα της «επανάστασης» του 2019, που ακουγόταν ως πολύ πρόσφατα στις διαδηλώσεις του δημοκρατικού κινήματος, που θέλει η χώρα να τελειώνει με τις στρατιωτικές χούντες, οι οποίες άσκησαν την εξουσία το μεγαλύτερο μέρος της σύγχρονης ιστορίας του μετά την ανεξαρτησία το 1956.
Για τον αιγύπτιο πολιτολόγο Αμρ Σομπάκι, «η τρέχουσα κατάσταση είναι αποτέλεσμα λαθών του καθεστώτος του (Όμαρ ελ) Μπασίρ και της περιόδου μετάβασης στην οποία επρόκειτο, μετά την πτώση του Μπασίρ (το 2019), να υπάρξει ενοποίηση των ένοπλων δυνάμεων».
«Οι πολίτες ήθελαν να κατεδαφίσουν το ancien regime (το παλιό καθεστώς), αλλά αυτό που κατεδαφίστηκε ήταν οι πολιτικές δυνάμεις και ο στρατός», κρίνει.
Η Αίγυπτος, ο γείτονας με επιρροή στο Σουδάν, πολλαπλασιάζει τις επαφές στην περιοχή επιδιώκοντας «την επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».
