Το 2013 έδωσε στην δημοσιότητα πληροφορίες για το αμερικανικό πρόγραμμα ηλεκτρονικής παρακολούθησης
Ο πρώην συνεργάτης της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) και της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) Έντουαρντ Σνόουντεν ορκίσθηκε σήμερα και έλαβε ρωσικό διαβατήριο, δήλωσε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Ria Novosti ο δικηγόρος του, Ανατόλι Κουτσερένα. Σύμφωνα με τον Κουτσερένα, η σύζυγός του Σνόουντεν είναι επίσης πολίτης των ΗΠΑ και βρίσκεται «στο στάδιο υποβολής αίτησης για να πάρει ρωσικό διαβατήριο».
Στις 26 Σεπτεμβρίου στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου δημοσιεύθηκε διάταγμα του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν με το οποίο απένειμε την ρωσική υπηκοότητα στον Σνόουντεν ο οποίος νωρίτερα είχε πάρει μόνιμη άδεια παραμονής στην Ρωσία. Σε περίπτωση που επιστρέψει στις ΗΠΑ, όπου κατηγορείται για διενέργεια κατασκοπείας και υπεξαίρεση κρατικής ιδιοκτησίας, ο Σνοόυντεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με πολυετή κάθειρξη. Ο εκπρόσωπος Τύπου του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Πεσκόφ είχε δηλώσει τότε ότι η υπηκοότητα στον Σνόουντεν δόθηκε έπειτα από δική του παράκληση.
Το 2013 ο Σνόουντεν έδωσε στην δημοσιότητα πληροφορίες για το αμερικανικό πρόγραμμα ηλεκτρονικής παρακολούθησης. Συγκεκριμένα, αποδείχθηκε ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ παρακολουθούσαν τις τηλεφωνικές συνομιλίες 35 υψηλόβαθμων προσώπων διαφόρων κρατών. Σύμφωνα με μυστική έκθεση του Πενταγώνου, ο Σνοόυντεν υπέκλεψε σχεδόν 2 εκατομμύρια μυστικούς φακέλους.
Την ίδια χρονιά ο Σνόουντεν εγκατέλειψε τις ΗΠΑ. Αρχικά διέφυγε στο Χονγκ Κόνγκ και εν συνεχεία, σύμφωνα με τους δικούς του ισχυρισμούς, για να αποφύγει την σύλληψη βρέθηκε στο αεροδρόμιο της Μόσχας, όπου ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Ρωσία.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μόλις πληροφορήθηκε ότι ο Σνόουντεν πήρε την ρωσική υπηκοότητα, διερωτήθηκε με τρόπο ρητορικό, αν θα καλέσουν τώρα τον Σνόουντεν στον στρατό για να πολεμήσει στην Ουκρανία. Το διάταγμα του Πούτιν για την απόδοση ρωσικής υπηκοότητας βγήκε λίγες μέρες μετά την αναγγελία της επιστράτευσης. Ο δικηγόρος του Σνόουντεν Ανατόλι Κουτσερένα δήλωσε ότι ο πελάτης του δεν μπορεί να επιστρατευθεί επειδή δεν υπηρέτησε στον ρωσικό στρατό.
Ο Σνόουντεν, τον οποίο είχαν υπερασπισθεί σειρά κοινωνικών παραγόντων στις ΗΠΑ, μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αντιμετώπισε κριτική στις Ηνωμένες Πολιτείες ακόμη και από εκείνους που νωρίτερα είχαν δείξει κατανόηση για τα κίνητρα των ενεργειών του. Του ασκήθηκε κριτική επειδή αποκαλούσε τον εαυτό του υπερασπιστή της ελευθερίας του λόγου και ζώντας στην Ρωσία δεν καταδίκασε με σαφήνεια την ρωσική επιθετικότητα. Ο Σνόουντεν είχε δηλώσει ότι είναι κατά του πολέμου στην Ουκρανία και υπέρ της ειρήνης, αλλά δεν έλεγε ευθέως ποιος ευθύνεται για τον πόλεμο. Μερικές μέρες πριν από την έναρξη του πολέμου είχε συγκρίνει το Κίεβο με το Γκρόζνι (πρωτεύουσα της Τσετσενίας, που είχε καταστραφεί από την επίθεση του ρωσικού στρατού), το Σαράγεβο το οποίο είχαν περικυκλώσει οι Σέρβοι της Βοσνίας και με την Φαλούτζα του Ιράκ στην οποία εισέβαλε ο αμερικανικός στρατός.
Όταν ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Μόσχα Μάικλ Μάκφολ τον είχε καλέσει να καταδικάσει τις δηλώσεις του Ρώσου τηλεπαρουσιαστή Αντόν Κρασόφσκι για τα παιδιά που δολοφονήθηκαν στην Ουκρανία, ο Σνόουντεν είχε πει ότι είναι κατά του να πνίγονται παιδιά και δεν υπήρχε λόγος να χάσει χρόνο για να το μάθει, επισημάνθηκε στο ΑΠΕ ΜΠΕ.
«Καταγγέλλω τον πνιγμό των παιδιών στο ποτάμι ή το κάψιμό τους σε καλύβες. Χαίρομαι που αφιέρωσες χρόνο από τη μέρα όλων μας για να το διαπιστώσεις αυτό. Τι νίκη είναι αυτή που κερδίσαμε για την αλήθεια και τη δικαιοσύνη! Τι σπινθηροβόλο θάρρος επιδείξαμε!» είχε γράψει ο Σνόουντεν ειρωνικά στο Twitter, απαντώντας στον Μάκφολ.
