Είναι η πρώτη φορά που Ιρανός αξιωματούχος δικάζεται και καταδικάζεται για αυτές τις διώξεις
Η Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπατσελέτ χαιρέτισε σήμερα την «ιστορική» καταδίκη από τη σουηδική δικαιοσύνη ενός Ιρανού πρώην σωφρονιστικού λειτουργού για το ρόλο του σε μαζικές εκτελέσεις.
«Τα κράτη πρέπει να κάνουν χρήση της διεθνούς δικαιοδοσίας για να διασφαλίσουν ότι τα σοβαρά εγκλήματα τιμωρούνται και να υποστηρίζουν την αλήθεια και τη δικαιοσύνη», ανέφερε η Μπατσελέτ σε tweet της υπηρεσίας της.
Ο Χαμίντ Νουρί, 61 ετών, συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης το 2019 και κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου για τις εκτελέσεις και τα βασανιστήρια στη φυλακή Γκοχαρντάστ. Τη δεκαετία του 1980 ο Νουρί ήταν βοηθός εισαγγελέας στη φυλακή αυτήν. Το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για «εγκλήματα κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου» και για «δολοφονίες». «Από κοινού και σε συνεργασία με άλλους, ενεπλάκη στις εκτελέσεις που έγιναν μετά την έκδοση μιας φάτουα του τότε ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν, του αγιατολάχ Χομεϊνί», σύμφωνα με την ετυμηγορία.
Η σύλληψη του Νουρί στα τέλη του 2019 στο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης, κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη Σουηδία, έγινε έπειτα από καταγγελίες Ιρανών αντιφρονούντων στο σουηδικό σύστημα δικαιοσύνης, το οποίο έχει καθολική δικαιοδοσία για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν, που είχε επικρίνει πολλές φορές τη δίκη και ζητούσε την απελευθέρωση του Νουρί, έκανε λόγο για «πολιτική απόφαση» και για «αβάσιμες και κατασκευασμένες κατηγορίες κατά του Ιράν».
Μολονότι ο Νουρί έπαιζε δευτερεύοντα ρόλο, είναι η πρώτη φορά που Ιρανός αξιωματούχος δικάζεται και καταδικάζεται για αυτές τις διώξεις, στόχος των οποίων ήταν κατά κύριο λόγο τα μέλη του ένοπλου αντιπολιτευόμενου κινήματος των Μουτζαχεντίν του Λαού, επισημάνθηκε στο ΑΠΕ ΜΠΕ.
Σύμφωνα με το δικαστήριο, ο Χαμίντ Νουρί «έψαχνε τους κρατούμενους, τους οδηγούσε στην επιτροπή» που τους καταδίκαζε σε θάνατο και «τους συνόδευε μέχρι τον τόπο της εκτέλεσής τους».
Οι δικαστές έκαναν δεκτή την πρόταση της εισαγγελίας και τον καταδίκασαν σε ισόβια κάθειρξη, μια ποινή που στη Σουηδία ισοδυναμεί συνήθως με 15 χρόνια στη φυλακή.
Η δίκη ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 και στάθηκε αφορμή για την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της Σουηδίας και του Ιράν. Εκφράστηκαν επίσης φόβοι ότι η Τεχεράνη θα προχωρούσε σε αντίποινα, στοχεύοντας τους Δυτικούς κρατούμενους, όπως τον Ιρανοσουηδό καθηγητή Αχμεντρεζά Τζαλαλί.
Ο ίδιος ο Χαμίντ Νουρί, απέρριψε τις μαρτυρίες των πρώην κρατουμένων που τον κατηγορούσαν για τη συμμετοχή του στις εκτελέσεις. Υποστήριζε ότι διώκεται στο πλαίσιο μιας «συνωμοσίας» των Μουτζαχεντίν του Λαού που έχει ως στόχο να δυσφημίσει το καθεστώς της Τεχεράνης, ότι την εποχή των γεγονότων ήταν σε άδεια ή ότι εργαζόταν σε άλλη φυλακή.
Ένας από τους συνηγόρους του, ο Τόμας Σέντερκβιστ, είπε ότι θα ασκήσει έφεση στην απόφαση.
Οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμούν ότι τουλάχιστον 5.000 κρατούμενοι εκτελέστηκαν το καλοκαίρι του 1988 αφού καταδικάστηκαν από τις «επιτροπές του θανάτου». Οι Μουτζαχεντίν του Λαού λένε ότι τα θύματα ανέρχονται σε 30.000.
Οι εκκαθαρίσεις διατάχθηκαν μετά τις επιθέσεις που εξαπέλυσε η ένοπλη οργάνωση, που τότε ήταν σύμμαχος του ιρακινού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσέιν., στα τέλη του πολέμου Ιράν-Ιράκ.
