Έπεσε νεκρός από σφαίρες αστυνομικών
Ήταν Νοέμβριος του 1999 όταν δύο αστυνομικοί πυροβόλησαν και σκότωσαν τον άοπλο 19χρονο φοιτητή Γκάρι Χόπκινς Τζούνιορ, στο Μέριλαντ των Ηνωμένων Πολιτειών. Είκοσι ένα χρόνια μετά, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αλλά και ολόκληρος ο κόσμος συνταράσσονται από τη δολοφονία ενός ακόμα μαύρου Αμερικανού, του Τζορτζ Φλόιντ.
Η μητέρα τού Γκάρι, Μάριον Γκρέι- Χόπκινς, ακτιβίστρια για την κοινωνική δικαιοσύνη, περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τη δολοφονία του γιου της και μιλάει για την κουλτούρα της ατιμωρησίας της αστυνομικής βίας που διέπει τις ΗΠΑ. «Υπάρχουν τόσοι πολλοί Γκάρι Χόπκινς Τζούνιορ, τόσοι πολλοί Τζορτζ Φλόιντ, τόσοι Έρικ Γκάρνερ και η λίστα συνεχίζεται…», λέει χαρακτηριστικά και ζητάει δραστικές αλλαγές για να σταματήσει η υπερβολική χρήση βίας από τους αστυνομικούς.
Δύο εβδομάδες αφότου έχασε τον σύζυγό της έπειτα από σύντομη ασθένεια, η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς έμελλε να βιώσει ένα ακόμα πιο τραγικό γεγονός, τη δολοφονία του 19χρονου γιου της Γκάρι από αστυνομικούς. Εκείνη την ημέρα ο Γκάρι αποφάσισε να πάει μαζί με τα ξαδέρφια και τους φίλους του στο πάρτι που διοργάνωνε ο προϊστάμενός του στον τοπικό πυροσβεστικό σταθμό, στην Κομητεία Πρινς Τζορτζ του Μέριλαντ. Κατά τη διάρκεια του πάρτι ένας από τους φίλους του είχε λεκτική διαμάχη με άλλο προσκεκλημένο. Όταν τελείωσε το πάρτι και ο Γκάρι με τους φίλους του μπήκαν στα αυτοκίνητά τους για να φύγουν, ένας αστυνομικός τούς εμπόδισε την έξοδο με το περιπολικό του και σημάδεψε με το όπλο του τον Γκάρι στο κεφάλι. Ένας δεύτερος αστυνομικός τον πυροβόλησε στο στήθος και τον σκότωσε. Και οι δύο ήταν εκτός υπηρεσίας και δούλευαν ως σεκιούριτι στο πάρτι.
Η μητέρα του περιγράφει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι ο Γκάρι ήταν άοπλος, αλλά και ότι δεν υπήρχαν ναρκωτικά, αλκοόλ ή όπλα στην παρέα. «Δεν υπήρχε καν σωματική διαμάχη, ήταν απλά νέα παιδιά που μάλωναν. Δεν υπήρχε κανένας λόγος να τον σκοτώσουν εκείνο το βράδυ. Ίσα ίσα ήταν ο ειρηνοποιός της παρέας που μέχρι τελευταία στιγμή φρόντιζε να μπουν όλοι στα αυτοκίνητά τους με ασφάλεια», εξηγεί. Η ίδια αποδίδει τη δολοφονία στο γεγονός ότι «ο Γκάρι είχε προγραμματιστεί να καταθέσει εναντίων αυτών των δύο αστυνομικών, καθώς λίγους μήνες νωρίτερα ήταν μάρτυρας στην υπερβολική χρήση βίας από την πλευρά τους εναντίον ενός νεαρού στην περιοχή. Οπότε πιστεύω ότι τον δολοφόνησαν για να μην καταθέσει, παρόλο που οι ίδιοι αρνούνται ότι γνώριζαν ποιος ήταν».
Οι δύο αστυνομικοί δεν καταδικάστηκαν ποτέ. Ο αξιωματικός που πυροβόλησε τον Γκάρι κατηγορήθηκε για ανθρωποκτονία, αλλά έπειτα από δίκη αθωώθηκε από τον δικαστή. Αντίθετα, στον αστυνομικό που ξεκίνησε το περιστατικό δεν απαγγέλθηκαν ποτέ κατηγορίες.
Λίγο καιρό μετά τη δολοφονία του γιου της, η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς αποφάσισε να μετασχηματίσει σε δύναμη τον πόνο της. Το 2000 ξεκίνησε το έργο της ως ακτιβίστρια για την κοινωνική δικαιοσύνη, τις πολιτικές ελευθερίες και την αστυνομική λογοδοσία. Το 2015 συνδημιούργησε με άλλες μητέρες, τα παιδιά των οποίων δολοφονήθηκαν από αστυνομική ή άλλη βία, την οργάνωση «Συμμαχία των Ανήσυχων Μητέρων». Ο σκοπός της οργάνωσης είναι να υποστηρίξει οικογένειες θυμάτων στη θεραπεία τους ή στο δικαστικό τους αγώνα, αλλά και να ζητήσει νομοθετικές και πολιτικές αλλαγές στην κατεύθυνση του τερματισμού της αστυνομικής βαναυσότητας.
Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, 21 χρόνια μετά
Είκοσι ένα χρόνια μετά τη δολοφονία του Γκάρι ο κατάλογος των θυμάτων αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ μεγαλώνει. Η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς εξομολογείται πως όταν είδε το βίντεο της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ ένιωσε «να τραυματίζεται ξανά».
«Στην αρχή ήμουν πολύ διστακτική να δω το βίντεο της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ. Σκέφτηκα αμέσως τη μητέρα του Έρικ Γκάρνερ, ο οποίος το 2014 δολοφονήθηκε με παρόμοιο τρόπο. Έτσι, όταν κάποιος μου έστειλε το βίντεο, δίσταζα να το παρακολουθήσω, αλλά τελικά απρόθυμα το έκανα. Όταν το είδα, ένιωσα ξανά τραυματισμένη, ένιωσα ξανά το θάνατο του γιου μου. Όπως νιώθω κάθε φορά που ακούω δολοφονίες- δεν θα πω θανάτους- από αστυνομικούς ενάντια σε ανθρώπους άλλου χρώματος, ενάντια σε οποιονδήποτε άνθρωπο».
Επίσης, παρατηρεί πως βλέποντας το βίντεο «άναψε η φλόγα μέσα μου. Η φλόγα αυτή υπήρχε, αλλά την αναζωπύρωσε για να κάνω περισσότερα, να κινητοποιήσω τους ανθρώπους ώστε να πούμε: αρκετά!». Εξομολογείται στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι μπορεί να πέρασε πρόσφατα μια περιπέτεια υγείας καταφέρνοντας να ξεπεράσει καρκίνο στο στήθος, αλλά δεν ήταν η ασθένεια που την αποθάρρυνε. «Όταν βρίσκεσαι εκεί έξω για 20 χρόνια, κάποιες φορές χάνεις την ελπίδα, παρόλο που εγώ συχνά λέω ότι χωρίς ελπίδα δεν έχεις τίποτα. Αλλά όταν βλέπεις αυτούς τους θανάτους ξανά και ξανά, μπορεί να αισθανθείς ότι τίποτα δεν αλλάζει».
Σύμφωνα με την κ. Γκρέι- Χόπκινς, περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι δολοφονούνται από την αστυνομία στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. «Πολλές φορές οι αστυνομικοί αυτοί μένουν ατιμώρητοι. Δεν υπάρχει λογοδοσία, δεν υπάρχει διαφάνεια στις περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις», λέει. Από το θάνατο του γιου της μέχρι σήμερα η ίδια αισθάνεται ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει σχετικά με την αστυνομική βιαιότητα.
Ανάγκη για μεταρρυθμίσεις
Η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς τονίζει την ανάγκη για μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία και όπως λέει, «το σύστημα είναι τόσο λάθος, που δεν ξέρω αν η μεταρρύθμιση θα έχει αποτέλεσμα, αλλά τουλάχιστον θα είναι ένα βήμα προς την αλλαγή». Μεταξύ άλλων ζητάει διαφάνεια όταν υπάρχουν περιστατικά δολοφονίας ή υπερβολικής βίας από αστυνομικούς με άμεση πρόσβαση στο οπτικό υλικό που τυχόν υπάρχει. Επίσης, περιγράφει ότι οι περισσότερες Πολιτείες στις ΗΠΑ εφαρμόζουν τη νομοθεσία «LEOBOR» (Law Enforcement Officers Bill Of Right), προκειμένου οι αστυνομικοί να προστατεύονται σε περιπτώσεις επιβολής του νόμου, και ζητάει ο νόμος αυτός να αλλάξει. «Για παράδειγμα στην Πολιτεία του Μέριλαντ ένας αστυνομικός έχει περιθώριο δέκα ημερών πριν ανακριθεί για ένα θανατηφόρο περιστατικό ή για υπερβολική άσκηση βίας. Γιατί να έχουν διαφορετική μεταχείριση από εμένα ή εσένα; Την ίδια ώρα τούς παρέχεται πρόσβαση στις καταθέσεις μαρτύρων πριν δώσουν τη δική τους κατάθεση, οπότε κατά τη γνώμη μου έχουν τη δυνατότητα να παρουσιάσουν την ιστορία όπως θέλουν».
Εξάλλου, η κ. Γκρέι- Χόπκινς υπογραμμίζει την ανάγκη να γίνονται συχνά έλεγχοι για να διαπιστωθεί εάν οι αστυνομικοί που ενεπλάκησαν σε ένα συμβάν, κάνουν χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών, αλλά και να διεξάγονται τεστ πριν από την πρόσληψή τους, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν είναι ικανοί να ενταχθούν στο σώμα, «όχι σωματικά, αλλά εάν μπορούν να μην είναι προκατειλημμένοι, ούτως ώστε να σταματήσει ο ρατσισμός στην Αστυνομία».
Επιπροσθέτως, ζητάει μέσω του ΑΠΕ-ΜΠΕ να σταματήσει η υπέρογκη χρηματοδότηση των αστυνομικών τμημάτων και τα χρήματα αυτά να δοθούν σε κέντρα κοινότητας για τα παιδιά ή για στήριξη του τομέα ψυχικής υγείας, αλλά και να σταματήσει η παρουσία αστυνομικών στα σχολεία (ονομάζονται «resource officers») ενισχύοντας ταυτόχρονα την παρουσία σχολικών συμβούλων. Τέλος, αναδεικνύει την ανάγκη δημιουργίας εθνικής βάσης δεδομένων, όπου θα καταγράφεται πόσες φορές ένας αξιωματικός έχει κατηγορηθεί για φόνο ή υπερβολική χρήση βίας.
Ολοκληρώνοντας την τηλεφωνική μας επικοινωνία η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς νιώθει την ανάγκη να μιλήσει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για τον γιο της, Γκάρι, το νεότερο από τα τέσσερα παιδιά της. «Ο Γκάρι ήταν 19 χρόνων, φοιτητής στο κολέγιο, δευτεροετής στη δημοσιογραφία. Ο Γκάρι ήταν μέντορας για τους γύρω του, ήταν γεννημένος ηγέτης. Ήταν ράπερ, επίδοξος συγγραφέας και έγραφε ποιήματα. Ήταν πάντα χαμογελαστός, αγαπούσε τη ζωή, αστειευόταν, γελούσε και χόρευε. Ήταν ένα υπέροχο άτομο, ένας υπέροχος άνθρωπος».
Στην τελευταία του εργασία στο κολέγιο με τίτλο «It takes a village» («Χρειάζεται ένα χωριό»), ο Γκάρι Χόπκινς Τζούνιορ έγραφε για τη γενιά του: «Πρέπει να επιστρέψουμε στα βασικά και να εργαστούμε μαζί, με ενότητα για αλλαγή». Η Μάριον μάς αποχαιρετά λέγοντας: «Η Ελλάδα, οι ΗΠΑ, όλος ο κόσμος είναι το χωριό που μπορεί να φέρει την αλλαγή. Εμείς είμαστε το χωριό».
Η Μάριον Γκρέι- Χόπκινς θα συμμετέχει σε διαδικτυακή εκδήλωση που διοργανώνει το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία των ΗΠΑ με θέμα «Black Lives Matter: Ακούμε τη φωνή των αμερικάνικων δρόμων». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί σήμερα, στις 7 μ.μ., μέσω του συνδέσμου.
Θα μιλήσουν επίσης, ο υπεύθυνος της Εκστρατείας για τον Τερματισμό της Βίας των Όπλων στη Διεθνή Αμνηστία των ΗΠΑ, Έρνεστ Κόβερσον, και ο διευθυντής του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, Γαβριήλ Σακελλαρίδης.
