Ποια έχουν αυξηθεί
Ο αριθμός των εντόμων της ξηράς μειώνεται σταδιακά σε όλον τον κόσμο, με μέσο ρυθμό 0,92% ετησίως ή 9% ανά δεκαετία, γεγονός που «μεταφράζεται» σε απώλεια περίπου του 27% των εντόμων -δηλαδή τουλάχιστον ενός στα τέσσερα- κατά τα τελευταία 30 χρόνια, σύμφωνα με μία νέα διεθνή μελέτη, την πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα. Από την άλλη, η έρευνα δείχνει ότι τα έντομα του γλυκού νερού, που ζουν σε λίμνες και ποτάμια, τα πάνε μια χαρά, καθώς ο αριθμός τους αυξάνεται διεθνώς με μέσο ετήσιο ρυθμό 1,08% ή σχεδόν 11% ανά δεκαετία.
Η μελέτη, με επικεφαλής Γερμανούς επιστήμονες, η οποία έλαβε υπόψη στοιχεία ερευνών από 1.676 περιοχές ανά τον κόσμο για την περίοδο 1925-2018 και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science», δείχνει μεγάλες διαφορές στους πληθυσμούς των εντόμων από περιοχή σε περιοχή, καθώς αλλού υπάρχει διαχρονική μείωση των εντόμων αλλού σταθερότητα και αλλού αύξησή τους. Οι ερευνητές επισήμαναν ότι είναι υπερβολικές οι εκτιμήσεις για «Αποκάλυψη εντόμων» που είχαν γίνει τελευταία, με αφορμή μία έρευνα στη Γερμανία, η οποία το 2017 είχε εκτιμήσει πως κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες έχει χαθεί πάνω από το 75% των ιπτάμενων εντόμων.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι τα έντομα της ξηράς (πεταλούδες, ακρίδες, μυρμήγκια κ.ά.) έχουν μειωθεί κατά 50% τα τελευταία 75 χρόνια. Ειδικά στην Ευρώπη, η πτωτική τάση των πληθυσμών τους είναι πιο αισθητή μετά το 2005. Η μείωση λαμβάνει χώρα «σιωπηλά» και συνήθως χωρίς να γίνεται αντιληπτή από τους ανθρώπους. Μερικοί άνθρωποι το αντιλαμβάνονται όταν συνειδητοποιούν ότι όσο περνάνε τα χρόνια ολοένα λιγότερα έντομα σκοτώνονται στο παρμπρίζ του αυτοκινήτου τους.
Όμως, η συρρίκνωση των εντόμων δεν αφορά μόνο τα ιπτάμενα, αλλά και αυτά που είναι τον περισσότερο χρόνο αόρατα, καθώς ζουν στο χώμα ή μέσα στα δέντρα. Η νέα μελέτη επιβεβαιώνει ότι λιγότερα τέτοια έντομα ζουν σήμερα από ό,τι στο παρελθόν, όπως συμβαίνει και με τα ιπτάμενα έντομα. Η κύρια εξήγηση για τη σταδιακή εξαφάνισή τους είναι η καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους από τις ανθρώπινες δραστηριότητες όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Από την άλλη πλευρά, έντομα που περνάνε ένα μέρος της ζωής τους στο νερό, όπως εφημερόπτερα και σκνίπες, εκτιμάται ότι έχουν αυξηθεί κατά 38% μετά το 1990. Η πιθανότερη αιτία γι' αυτήν την εξέλιξη είναι ότι οι υδάτινες περιοχές τους προστατεύονται καλύτερα. Όμως, η αύξηση του πληθυσμού τους, που είναι πιο αισθητή στη Βόρεια Ευρώπη, στις δυτικές ΗΠΑ και στη Ρωσία, δεν μπορεί να αντισταθμίσει την πτώση των εντόμων στην ξηρά, καθώς τα έντομα του γλυκού νερού δεν ξεπερνούν το 10% του συνόλου.
Τα έντομα, παρόλο που μερικές φορές γίνονται ενοχλητικά, είναι από τα πολυπληθέστερα ζώα στη Γη και παίζουν ζωτικούς ρόλους για τα οικοσυστήματα (επικονίαση, ανακύκλωση θρεπτικών συστατικών, ανανέωση χώματος κ.ά.), καθώς και στην τροφική αλυσίδα. Σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς από τους επιστήμονες, με μερικές εξαιρέσεις (π.χ. μυρμήγκια).
