«Οι ΜΚΟ που εργάζονται στον Αμαζόνιο δεν χρησιμοποιούν φωτιές στη γεωργία. Αντίθετα, ενθαρρύνουν τις γεωργικές κοινότητες να αποφεύγουν τις φωτιές»
Δεν υπάρχουν φώτα, όμως ο νυκτερινός ουρανός είναι μισοφωτισμένος, διότι ο Αμαζόνιος φλέγεται.
Μυρίζει σαν κάρβουνα που καίγονται. Στη διάρκεια της ημέρας ο ήλιος, που είναι συνήθως τόσο δυνατός σ' αυτά τα μέρη, σκοτεινιάζει από πυκνό γκρίζο καπνό.
Τις επτά τελευταίες ημέρες, δημοσιογράφος του Ρόιτερ έχει επανειλημμένα διανύσει με το αυτοκίνητο το τμήμα των 30 χιλιόμετρων του Υπεραμαζονιακού αυτοκινητόδρομου από την Χουμάιτα προς τη Λαμπρέα, παρακολουθώντας τη φωτιά να κατατρώει τη ζούγκλα.
Στην αρχή, την Τετάρτη της περασμένης εβδομάδας, η μαινόμενη πυρκαγιά απείχε μόλις λίγα μέτρα από τον αυτοκινητόδρομο, με τις κίτρινες φλόγες να καταπίνουν δένδρα και να φωτίζουν τον ουρανό. Μέχρι το σαββατοκύριακο, η φωτιά είχε υποχωρήσει μακρύτερα, όμως η πορτοκαλί λάμψη της είχε πλέον ύψος αρκετών ορόφων.
Η πυρκαγιά αυτή είναι μία μόλις από τις χιλιάδες που αποδεκατίζουν αυτή τη στιγμή την Αμαζονία, το μεγαλύτερο τροπικό δάσος του κόσμου και έναν προμαχώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Οι πυρκαγιές στο τροπικό δάσος έχουν αυξηθεί κατά 83% μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2018, σύμφωνα με την INPE, την υπηρεσία διαστημικών ερευνών της Βραζιλίας.
Αυτή η κυβερνητική υπηρεσία έχει καταγράψει 72.843 πυρκαγιές, τον μεγαλύτερο αριθμό από το 2013 που άρχισαν να τηρούνται αρχεία. Περισσότερες από 9.500 χιλιάδες εντοπίσθηκαν από δορυφόρους μόνον από την περασμένη Πέμπτη και μετά.
Χθες, Τετάρτη, ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου εξόργισε τους οικολόγους διατυπώνοντας αβάσιμες κατηγορίες ότι μη κυβερνητικές οργανώσεις βάζουν τις φωτιές από θυμό επειδή περιέκοψε τη χρηματοδότησή τους.
Η παγκόσμια οργή εκφράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το #PrayforAmazonas (προσευχηθείτε για την Αμαζονία) να είναι το κορυφαίο στον κόσμο θέμα στο Twitter.
Ο δημοσιογράφος του Ρόιτερ είδε τολύπες καπνού να υψώνονται από το δάσος και να φθάνουν σε ύψος δεκάδων μέτρων, στη διάρκεια ενός ταξιδιού μιας εβδομάδας που έκανε στη νότια Αμαζονία και την βόρεια Πολιτεία Ροντόνια.
«Το μόνο που μπορείς να δεις είναι καπνός», λέει δείχνοντας στον ορίζοντα ο Τιάγκο Παριντιντίν, ο οποίος ζει σε καταυλισμό αυτοχθόνων λίγο μακρύτερα από τον Υπεραμαζονιακό αυτοκινητόδρομο.
Ένα κίτρινο φορτηγό με το λογότυπο των βραζιλιάνων δασοπυροσβεστών είχε μόλις περάσει με ταχύτητα.
«Δεν ήταν έτσι παλιότερα», προσθέτει ο Παριντιντίν.
Είκοσι δύο χρόνων και εκπαιδευμένος σε περιβαλλοντικά ζητήματα, ο Τιάγκο Παρνιντιντίν καταγγέλλει την αυξανόμενη ανάπτυξη της Αμαζονίας που έφερε τη γεωργία και την αποδάσωση, με αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες στη διάρκεια της ξηρής εποχής.
Οι φωτιές αρχίζουν στη χαμηλή βλάστηση που έχει ξεραθεί κατά την περίοδο της ξηρασίας. Καπνός τυλίγει τμήματα εδάφους που είναι ακόμη καταπράσινα, γεμάτα φτέρες και φοινικόδενδρα, καθώς η βλάστηση κάτω απ' αυτά σιγοκαίει. Στο τέλος πιάνουν φωτιά και τα δένδρα.
Περιβαλλοντολόγοι λένε επίσης πως αγρότες βάζουν φωτιά στο δάσος για να μετατρέψουν τμήματά του σε βοσκοτόπια.
Ο καπνός από τις φωτιές αυτές στέκεται στον ορίζοντα σαν ομίχλη.
Ο Γκάμπριελ Αλμπουκέρκε, πιλότος στο Πόρτο Βέλιο, την πρωτεύουσα της Πολιτείας Ροντόνια, λέει πως, στα τέσσερα χρόνια που πετάει με το μικρό ελικοφόρο αεροπλάνο του, η κατάσταση ποτέ δεν ήταν τόσο κακή.
«Είναι η πρώτη φορά που βλέπω κάτι τέτοιο», λέει καθώς προετοιμάζεται για απογείωση.
Από τον ουρανό, οι πυρκαγιές κυμαίνονται από μικρούς θυλάκους μέχρι μεγαλύτερες από ποδοσφαιρικό γήπεδο, με τον καπνό να καθιστά αδύνατο να δει κανείς κάτι πίσω από την πρώτη γραμμή της φωτιάς ώστε να διακρίνει την πλήρη έκταση της πυρκαγιάς.
Μερικές φορές ο καπνός είναι τόσο πυκνός που το ίδιο το δάσος μοιάζει να έχει εξαφανισθεί.
Ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου κατηγόρησε χθες Τετάρτη τις μη κυβερνητικές οργανώσεις ότι βάζουν φωτιές στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου προκειμένου να πλήξουν την εικόνα της κυβέρνησής του, αφού τους έκοψε τη χρηματοδότηση.
Περιβαλλοντολόγοι και ειδικοί για το κλίμα απέρριψαν τον ισχυρισμό Μπολσονάρου ως «στάχτη στα μάτια» με στόχο να αποκρύψει το γεγονός ότι έχει καταργήσει πολλά μέτρα προστασίας του μεγαλύτερου τροπικού δάσους παγκοσμίως.
«Όλα δείχνουν» ότι ΜΚΟ πηγαίνουν στον Αμαζόνιο «για να βάλουν φωτιές» στο δάσος, δήλωσε ο Μπολσονάρου κατά τη διάρκεια της εβδομαδιαίας live συνομιλίας μέσω Facebook που έχει με τους πολίτες.
Όταν ρωτήθηκε αν διαθέτει στοιχεία για να στηρίξει τον ισχυρισμό του, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος απάντησε ότι «δεν διαθέτω κάποιο γραπτό σχέδιο» και πρόσθεσε «έτσι γίνεται».
Εξήγησε μάλιστα ότι πιθανό κίνητρο των ΜΚΟ είναι το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Βραζιλίας περιόρισε τη χρηματοδότησή τους. «Υπάρχει έγκλημα», επεσήμανε ο Μπολσονάρου. «Λείπουν χρήματα από αυτούς τους ανθρώπους».
Ωστόσο οι ισχυρισμοί αυτοί του Μπολσονάρου εξόργισαν τους περιβαλλοντολόγους που ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τη στάση του απέναντι στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, ζωτικής σημασίας ανάχωμα στην κλιματική αλλαγή.
«Είναι μια αρρωστημένη δήλωση, μια λυπηρή δήλωση», δήλωσε ο Μάρσιο Αστρίνι της Greenpeace Βραζιλίας. «Η αυξημένη αποψίλωση και οι πυρκαγιές είναι αποτέλεσμα της αντιπεριβαλλοντικής πολίτικης του».
Ο Μπολσονάρου, που αμφισβητεί την κλιματική αλλαγή, επιθυμεί να ανοίξει περισσότερο τον Αμαζόνιο στη γεωργία και τις εξορύξεις και έχει απαντήσει στις χώρες που έχουν εκφράσει ανησυχίες για την αυξανόμενη αποψίλωση του τροπικού δάσους να «κοιτάνε τη δουλειά τους».
Ο γερουσιαστής Νίλτο Τάτο, επικεφαλής της περιβαλλοντικής επιτροπής της κάτω βουλής, δήλωσε ότι η «εκπληκτική» επίθεση του Μπολσονάρου εναντίον των ΜΚΟ έχει στόχο να «ρίξει στάχτη στα μάτια» προκειμένου να αποκρύψει το γεγονός ότι η κυβέρνησή του καταργεί 30 χρόνια νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος.
Ο Βραζιλιάνος πρόεδρος επεσήμανε χθες Τετάρτη ότι η κυβέρνησή του εργάζεται για να τεθούν υπό έλεγχο οι πυρκαγιές που μαίνονται στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου, οι οποίες έχουν φτάσει φέτος σε αριθμό ρεκόρ.
Το κέντρο διαστημικής έρευνας της Βραζιλίας (INPE) έχει καταγράψει μέχρι στιγμής το 2019, 72.843 πυρκαγιές.
Όταν ρωτήθηκε για την επέκταση των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών, ο Μπολσονάρου απέρριψε τις επικρίσεις, λέγοντας ότι αυτή την περίοδο του έτους οι αγρότες βάζουν φωτιά για να καθαρίσουν τα χωράφια. «Με αποκαλούσαν λοχαγό αλυσοπρίονο. Τώρα είμαι ο Νέρωνας που βάζει φωτιά στον Αμαζόνιο», σχολίασε.
Ο περιβαλλοντολόγος Κάρλος Νόμπρε εξήγησε ότι οι αγρότες που επιθυμούν να καθαρίσουν περιοχές προκειμένου να τις μετατρέψουν σε βοσκοτόπια περιμένουν την περίοδο της ξηρασίας για να βάλουν φωτιές. Απέδωσε μάλιστα τη μεγάλη αύξηση των πυρκαγιών της φετινής χρονιάς στην παράνομη αποψίλωση, καθώς οι μετεωρολογικές συνθήκες στη Βραζιλία δεν ήταν ασυνήθιστα ξηρές.
«Οι ΜΚΟ που εργάζονται στον Αμαζόνιο δεν χρησιμοποιούν φωτιές στη γεωργία. Αντίθετα, ενθαρρύνουν τις γεωργικές κοινότητες να αποφεύγουν τις φωτιές», επεσήμανε ο Νόμπρε, ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο.
Εξάλλου ο Μπολσονάρου επιτέθηκε χθες και στη Συμφωνία του Παρισιού για την Κλιματική Αλλαγή, εξηγώντας ότι αν ήταν τόσο καλή, οι ΗΠΑ θα είναι παραμείνει σε αυτή. Αλλά πρόσθεσε ότι προς το παρόν η Βραζιλία δεν θα αποχωρήσει από τη συμφωνία.
Νωρίτερα τον Αύγουστο η Νορβηγία και η Γερμανία ανέστειλαν τη χρηματοδότηση έργων που έχουν στόχο τον περιορισμό της αποψίλωσης στη Βραζιλία, αφού ανησύχησαν από την αυξανόμενη αποψίλωση υπό την κυβέρνηση Μπολσονάρου.
