Έρευνα που έγινε σε 40 χώρες έδειξε ότι αυξάνονται οι πιθανότητες επιστροφής του όσο περισσότερα χρήματα έχει μέσα!
Αυτή είναι η συμβουλή που δίνουν ερευνητές από τα πανεπιστήμια της Ζυρίχης, του Μίσιγκαν και της Γιούτα, οι οποίοι «έχασαν» 17.000 πορτοφόλια σε 40 χώρες. Σε όλες, εκτός από δύο, η πιθανότητα κάποιος να το επιστρέψει ήταν αυξημένη, όταν υπήρχαν αρκετά μετρητά σε αυτό. Και όσο περισσότερα, τόσο μεγαλύτερο ποσοστό επιστροφής, αναφέρουν οι μελετητές στο περιοδικό Science.
«Περιμέναμε χαμηλότερο ποσοστό επιστροφής στις περιπτώσεις που το πορτοφόλι είχε πολλά λεφτά», αναφέρει ο Alain Cohn από το Πανεπιστήμιο του Μίτσιγκαν.
Τα ευρήματα από ένα παγκόσμιο κοινωνικό πείραμα
Ο Cohn και οι συνάδελφοί του έδωσαν σε 13 Ελβετούς φοιτητές πορτοφόλια με αποστολή να τα «χάσουν» σε 355 πόλεις ανά τον κόσμο. Κάθε ένα από αυτά ήταν διάφανο, ώστε αυτός που θα το έβρισκε να έβλεπε αμέσως τι περιείχε χωρίς να το ανοίξει. Περιείχε μία λίστα για ψώνια στην εκάστοτε ντόπια γλώσσα, ένα κλειδί, τρεις επαγγελματικές κάρτες με όνομα που να είναι σύνηθες στην περιοχή και το email του κατόχου. Κάποια πορτοφόλια δεν είχαν καθόλου χρήματα ενώ άλλα είχαν 13 δολάρια στην ισοτιμία του νομίσματος κάθε χώρας. Οι βοηθοί των ερευνητών, παρέδιδαν τα πορτοφόλια σε υπαλλήλους τραπεζών, μουσείων, ταχυδρομείων, ξενοδοχείων ή αστυνομικών τμημάτων με το σημείωμα «Βρήκα αυτό στο δρόμο. Κάποιος θα το έχει χάσει. Βιάζομαι και πρέπει να φύγω. Θα το φροντίσετε;»
Η «επιχείρηση» είχε και τις αναποδιές της καθώς οι Ελβετοί φοιτητές πέτυχαν πλημμύρες στην Ινδία και τους άλλαξαν πορεία ενώ στην Κένυα ένας από αυτούς κρατήθηκε για ώρες, επειδή φαινόταν ύποπτος. Εν τέλει, παραδόθηκαν 17.303 πορτοφόλια.
Ο Cohn με την ομάδα του, μέτρησαν ένα ποσοστό επιστροφής βασισμένο στο πόσοι υπάλληλοι έστειλαν email στον υποτιθέμενο κάτοχο εντός 100 ημερών, ώστε να αναφέρουν ότι το πορτοφόλι βρέθηκε (οι υπάλληλοι δεν επέστρεφαν τα πορτοφόλια αλλά μόλις ανέφεραν ότι τα βρήκαν, τους απαντούσαν να κρατήσουν τα χρήματα ή να τα δωρίσουν για φιλανθρωπικούς σκοπούς).
Όσο περισσότερα λεφτά τόσο μεγαλύτερη τιμιότητα
Κατά μέσο όρο, ένα ποσοστό 40% πορτοφολιών χωρίς καθόλου χρήματα αναφέρθηκε ότι βρέθηκε, ενώ ένα 51% είχε κάποια χρήματα. Τα αποτελέσματα διέφεραν ανά χώρα. Στη Δανία το 82% των πορτοφολιών με το ισοδύναμο των 13 δολαρίων, επιστράφηκε. Στην Κένυα μόλις το 20%, στις ΗΠΑ το 57% ενώ Μεξικό και Περού ήταν οι χώρες που τα ποσοστά έπεφταν όταν τα πορτοφόλια περιείχαν χρήματα.
Οι ερευνητές έκαναν ένα δεύτερο πείραμα σε τρεις χώρες, στις ΗΠΑ, τη Βρετανία και την Πολωνία, με 3.000 πορτοφόλια. Όταν τα χρήματα μέσα σε αυτά έφταναν τα 94 δολάρια, το ποσοστό επιστροφής (κατά μ.ό) εκτινάχθηκε στο 72%! Για να μετρήσουν μάλιστα το μέγεθος του αλτρουισμού, οι ερευνητές πρόσθεσαν ένα κλειδί σε κάποια πορτοφόλια. Όσα είχαν και κλειδί και χρήματα, επιστράφηκαν σε ποσοστό 61% ενώ χωρίς κλειδί, σε ποσοστό 52% (μ.ό). Αυτό δείχνει ότι πολλοί που βρίσκουν ένα «χαμένο» πορτοφόλι φέρονται με τιμιότητα επειδή νοιάζονται για τους άλλους, καθώς ένα κλειδί έχει αξία για τον κάτοχό του αλλά καθόλου γι’ αυτόν που το βρίσκει – εκτός, φυσικά, αν θελήσει να διαρρήξει το σπίτι του ιδιοκτήτη.
Το αίσθημα της κλοπής, κίνητρο για την επιστροφή του πορτοφολιού
Έρευνες σε 2.525 άτομα που επελέγησαν στην τύχη σε αυτές τις τρεις χώρες, αποκάλυψαν τα πιθανά τους κίνητρα. Ρωτήθηκαν σε τι βαθμό θα ένιωθαν ως «κλέφτες» αν δεν επικοινωνούσαν με τον κάτοχο. Όσο περισσότερα χρήματα είχε το πορτοφόλι, τόσο αυξανόταν το αίσθημα της κλοπής. «Συμπερασματικά, στην απόφαση για επιστροφή του πορτοφολιού, περισσότερο έπαιζε ρόλο η σκέψη “να μην αισθανθώ κλέφτης” παρά η σκέψη στον κάτοχό του», καταλήγει ο Cohn.
«Τελικά η προσπάθεια να προστατέψουμε την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, είναι αρκετά ισχυρή», αναφέρει η Νina Mazar, συμπεριφοριολόγος στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης.
