Το ζήτημα της μετανάστευσης αποσταθεροποιεί βαθιά όλη τη Γηραιά Ηπειρο
Η πολιτική χρονιά που ξεκινά θα είναι για την Ευρωπαϊκή Ένωση η πιο τρομακτική που έχει αντιμετωπίσει ποτέ. Είναι αλήθεια πως η ιστορία της Ευρώπης δεν ήταν ποτέ ένας δρόμος σπαρμένος με ροδοπέταλα -αυτή τη φορά, όμως, η συσσώρευση των απειλών φτάνει σε έναν παροξυσμό.
Όπως αναλύει ο Αλέν Ντιαμέλ, αρθρογράφος της Liberation, σε έξι μήνες, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, το Brexit θα αποτελεί πραγματικότητα. Για πρώτη φορά μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, το 1957, μια χώρα-μέλος επιλέγει να εγκαταλείψει την Ένωση. Αυτό προοιωνίζεται ζοφερές προοπτικές για το Ηνωμένο Βασίλειο (έστω και μόνο λόγω της Ιρλανδίας και της Σκωτίας), αλλά και μια παταγώδη αποτυχία για την Ευρώπη, που θα στερηθεί ένα από τα βασικά της μέλη.
Την ίδια στιγμή, το ζήτημα της μετανάστευσης αποσταθεροποιεί βαθιά όλη τη Γηραιά Ηπειρο. Παντού, ένα μεγάλο μέρος των πληθυσμών αισθάνεται να απειλείται στο ζήτημα της ταυτότητάς του, των κοινωνικών του κατακτήσεων, της δουλειάς του, της στέγης του, της εθνικής ή θρησκευτικής του ταυτότητας. Ιδιαίτερα ευαίσθητα είναι τα λαϊκά στρώματα, που νιώθουν να έχουν εγκαταλειφθεί και θυσιαστεί. Μπορούμε να συζητάμε για καιρό για το αν πρόκειται για μια αυξανόμενη απειλή, για μια υπερβολή, ακόμη και για ένα φάντασμα. Το βέβαιο είναι ότι αυτή η ενίσχυση της ξενοφοβίας προκαλεί εντάσεις, απορρίψεις, ακόμη και συγκρούσεις. Όπως προκαλεί κι ένα ισχυρό κύμα εθνικισμού και λαϊκισμού. Ποτέ τα τελευταία 90 χρόνια το φαινόμενο αυτό δεν είχε τέτοια ένταση. Δεν πρόκειται πλέον για μια απλή μεταδοτική πολιτική ασθένεια, αλλά για μια πανδημία.
Στο κρίσιμο αυτό πεδίο, η Ευρωπαϊκή Ενωση απέτυχε εντελώς να καθησυχάσει, να προστατεύσει, αλλά και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα στην πηγή του, να εκπονήσει δηλαδή ένα σχέδιο Μάρσαλ για να καταπολεμήσει τη φτώχεια και τη βία στην άλλη πλευρά της Μεσογείου. Ξαφνικά, η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Αυστρία, δυστυχώς η Ιταλία, αλλά και η Τσεχική Δημοκρατία, κυβερνώνται από ξενόφοβους και δημαγωγούς λαϊκιστές. Αλλού, με εξαίρεση την Ιβηρική Χερσόνησο, η λαϊκή δυσαρέσκεια μεγαλώνει και τα λαϊκιστικά κινήματα ενισχύονται. Στη Γαλλία έλαβαν 40% στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών.
Στην Ευρώπη, η σοσιαλδημοκρατία μοιάζει όλο και πιο αδύναμη, οι συντηρητικοί σκληραίνουν τις θέσεις τους, ενώ οι λαϊκισμοί της Δεξιάς, της άκρας Δεξιάς και της άκρας Αριστεράς ενισχύονται, συνομιλούν και μερικές φορές ενώνουν τις δυνάμεις τους.
Σε εννέα μήνες, υπάρχει κίνδυνος η ανανέωση των ευρωπαϊκών θεσμών να σημαδευτεί από μια πανευρωπαϊκή ενίσχυση του λαϊκισμού.
