Διατυπώνονται ενστάσεις κρατών-μελών εξαιτίας των εντάσεων μεταξύ χωρών της περιοχής
Την ευρωπαϊκή προοπτική που έχουν υποσχεθεί στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, όπου η Ρωσία προσπαθεί να επεκτείνει την επιρροή της, θα επιβεβαιώσουν σήμερα οι ευρωπαίοι ηγέτες που συναντώνται στη Σύνοδο Κορυφής της Σόφιας, φροντίζοντας ωστόσο να αποφύγουν να μιλήσουν για νέα διεύρυνση της ΕΕ.
Στο σχέδιο του τελικού ανακοινωθέντος της Συνόδου Κορυφής, οι Ευρωπαίοι χρησιμοποιώντας τον όρο «συνδεσιμότητα», εννοούν επενδύσεις στις υποδομές, στον τομέα των μεταφορών, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές ανταλλαγές και ενίσχυση των δεσμών απέναντι «στις κοινές προκλήσεις» , όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση. Όμως, αποφεύγουν να χρησιμοποιήσουν στο κείμενο τις λέξεις «ένταξη» ή «διεύρυνση». «Αυτό δεν είναι θέμα της συνόδου» επέμεινε ευρωπαίος αξιωματούχος, υπενθυμίζοντας ότι οι 28 θα έχουν άλλα ραντεβού τον Ιούνιο, για να συζητήσουν το θέμα και να αποφασίσουν την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αλβανία και την ΠΓΔΜ, όπως προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Προς το παρόν, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις δεν έχουν ξεκινήσει παρά με την Σερβία (2014) και το Μαυροβούνιο (2012), χώρες για τις οποίες ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θεωρεί, ότι θα γίνουν μέλη της ΕΕ «μέχρι το 2025». Όμως πολλές ευρωπαϊκές χώρες από τις 27 που θα μείνουν μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου το 2019, ζητούν χαμηλούς ρυθμούς στην διαδικασία ένταξης. Πρέπει να έχουμε «σχέσεις με τα Βαλκάνια, που να μην είναι αποκλειστικά επικεντρωμένες στο θέμα μίας μακρινής διεύρυνσης», δήλωσε διπλωματική πηγή, επισημαίνοντας ότι «δεν είναι λογικό» να αντιμετωπίζεται η προοπτική ένταξης χωρών σε μία Ενωση «που δεν έχει ακόμη βρει το μοντέλο λειτουργίας της στα 28 μέλη».
Χθες ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι «θα είναι μία ευκαιρία για τις δύο πλευρές, να υπενθυμίσουν, ότι η ευρωπαϊκή προοπτική παραμένει η γεωστρατηγική επιλογή των δυτικών Βαλκανίων». Ο δε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ υποστήριξε, ότι χωρίς «ευρωπαϊκή προοπτική» για τα Βαλκάνια, «θα ξαναζήσουμε τα δεινά που γνωρίσαμε κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ΄90», αναφερόμενος τους πολέμους που αιματοκύλισαν την περιοχή.
Οι Ευρωπαίοι ανησυχούν επίσης για τις εντάσεις, που παραμένουν στην περιοχή, όπως ανάμεσα στην Σερβία και την πρώην σερβική επαρχία του Κοσόβου. Αλλωστε, πέντε κράτη μέλη (Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρος, Σλοβακία και Ρουμανία) δεν αναγνωρίζουν την μονομερή κήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου το 2008 και ο ισπανός πρωθυπουργός δεν θα είναι καν παρών σήμερα, για να τονίσει την εχθρική του στάση.
Σε ό,τι αφορά τη διαφορά ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ, οι πρωθυπουργοί Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ έχουν συνομιλίες για το θέμα στην Σόφια. «Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να καταγράψουν πρόοδο», σχολίασε ευρωπαϊκή πηγή. Η επίλυση αυτής και των άλλων διαφορών στην περιοχή «μπορούν να έχουν θετική επίδραση» για την άμβλυνση τη στάσης των ευρωπαϊκών χωρών απέναντι στην ένταξη νέων χωρών, σχολίασε η ίδια πηγή.
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες φοβούνται, μήπως αυτή η ανησυχία στην περιοχή των Βαλκανίων εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Ρωσίας ή και της Κίνας και της Τουρκίας, που επιδιώκουν να εδραιώσουν την επιρροή τους στην περιοχή. Η Ρωσία έχει ενισχύσει την επικοινωνιακή της παρουσία στην περιοχή τα τελευταία χρόνια, αλλά η επιρροή της στον πολιτικό και τον οικονομικό τομέα δεν έχει εδραιωθεί. Το 73% των συνολικών εμπορικών συναλλαγών της περιοχής των Βαλκανίων γίνεται με την ΕΕ, έναντι μόνο 5% με την Ρωσία , ενώ το 73% των ξένων επενδύσεων στα Βαλκάνια προέρχονται επίσης από την ΕΕ.
