Ο Τζίμι Μοράλες, ένας πρώην κωμικός ηθοποιός της τηλεόρασης ο οποίος δεν κατείχε ποτέ δημόσιο αξίωμα, κέρδισε τις χθεσινές προεδρικές εκλογές στη Γουατεμάλα, επωφελούμενος από τη δημόσια οργή που προκάλεσε ένα σκάνδαλο διαφθοράς το οποίο βάθυνε τη δυσπιστία των ψηφοφόρων στο πολιτικό κατεστημένο.
Ο 46χρονος Μοράλες κέρδισε με μεγάλη διαφορά την κεντροαριστερή αντίπαλό του και πρώην πρώτη κυρία Σάντρα Τόρες στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, παρά το ότι δεν διαθέτει πολιτική εμπειρία και μερικές από τις ιδέες του μπορεί να φαίνονται εκκεντρικές σε ορισμένους.
Στα κεντρικά γραφεία του κεντροδεξιού κόμματος του Μοράλες, του Μετώπου Εθνικής Σύγκλησης (FCN), οι οπαδοί του ξέσπασαν σε πανηγυρισμούς με την ανακοίνωση των επίσημων αποτελεσμάτων που του δίνουν τη νίκη με ποσοστό που πλησιάζει το 69%.
Οι ψηφοφόροι εξέφρασαν τη ευρεία δυσαρέσκειά τους για την πολιτική τάξη της Γουατεμάλας που επαυξήθηκε όταν μια υποστηριζόμενη από τον ΟΗΕ έρευνα για ένα τελωνειακό σκάνδαλο αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων οδήγησε τον περασμένο μήνα στην παραίτηση και τη σύλληψη του πρώην προέδρου Ότο Πέρες.
"Ως πρόεδρος έχω λάβει μια εντολή και η εντολή του λαού της Γουατεμάλας είναι να πολεμήσω εναντίον της διαφθοράς που μας καταστρέφει", δήλωσε το βράδυ της Κυριακής (χθες) ο Μοράλες.
Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής υποστήριξε σθεναρά τις έρευνες του ΟΗΕ και η επιτυχία τους έχει βοηθήσει τις προσπάθειες εναντίον της διαφθοράς στην Κεντρική Αμερική, όπου η οικονομική δυσπραγία και η βία των συμμοριών οδηγεί σε μαζική μετανάστευση προς τις ΗΠΑ.
Ωστόσο η ζέση κατά της διαφθοράς έχει οδηγήσει επίσης στην εκλογή ενός αγνώστου στη Γουατεμάλα. Δεν είναι σαφές πως ο Μοράλες θα χειριστεί τη βία των συμμοριών ή πώς θα προσπαθήσει να ανακόψει το ροή των μεταναστών που κατευθύνονται στις ΗΠΑ.
Ο Μοράλες ήταν οικείο πρόσωπο για τους κατοίκους της χώρας λόγω της παρουσίας του επί 14 χρόνια σε ένα δημοφιλές τηλεοπτικό σόου. Ο ταπεινής καταγωγής αυτοαποκαλούμενος κεντρώος προσήλκυσε τους ψηφοφόρους υποσχόμενος να πατάξει τη διαφθορά και να δώσει εκατομμύρια smartphone στα παιδιά.
"Υποστηρίζω 100% τον Μοράλες", δήλωσε ο Γουστάβο Γκονσάλες, ένας 21χρονος άνεργος που συμμετείχε στους πανηγυρισμούς της νίκης στην έδρα του κόμματος. "Είναι έξυπνος, αξιόπιστος και λέει και κανένα καλό ανέκδοτο".
Πέρυσι ο Μοράλες εγκατέλειψε το τηλεοπτικό του σόου, που επικεντρωνόταν στη σάτιρα και την αθυροστομία, προκειμένου να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος. Τον Απρίλιο μόλις που συμμετείχε στον κατάλογο των προτιμήσεων των ψηφοφόρων στις δημοσκοπήσεις ωστόσο σύντομα η δημοτικότητά του εκτινάχθηκε, καθώς τόσο η κυβέρνηση Πέρες όσο και ένας υποψήφιος που προηγείτο τότε στις δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές ενεπλάκησαν στις έρευνες για διαφθορά.
Ο Μοράλες στόχευσε επίσης στην απογοήτευση με τους αποτυχημένους θεσμούς της Γουατεμάλας λέγοντας ότι θα βάλει στους δασκάλους συσκευές GPS ώστε να διασφαλίσει ότι θα πηγαίνουν στις τάξεις τους.
Έχει επίσης αφήσει να εννοηθεί ότι θα αναβιώσει μια ιστορική εδαφική διαμάχη με το γειτονικό Μπελίζ.
Σχέδια όπως αυτό του Μοράλες τον έχουν εκθέσει στη χλεύη των επικριτών του, ενώ έπρεπε επίσης να ρίξει τους τόνους για τις σχέσεις του FCN με τον στρατό, ο οποίος κατηγορείται για ωμότητες στον εμφύλιο πόλεμο της Γουατεμάλας (1960-1996).
Η αντίπαλος του Μοράλες, η Σάντρα Τόρες, προειδοποίησε τους ψηφοφόρους πως η χώρα χρειάζεται εμπειρία και όχι κάποιον ασυντόνιστο πολιτικό. "Η Γουατεμάλα δεν είναι κωμωδία", είπε στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι μια προειδοποίηση για τα κόμματα του κατεστημένου στη φτωχή αυτή χώρα της Κεντρικής Αμερικής τα οποία έχουν συγκλονιστεί από τις έρευνες της Επιτροπής Εναντίον της Ατιμωρησίας στη Γουατεμάλα (CICIG), το υποστηριζόμενο από τον ΟΗΕ σώμα κατά της διαφθοράς.
'Ψήφισα τον Τζίμι επειδή δεν θέλουμε διεφθαρμένους πολιτικούς όπως η Σάντρα Τόρες", δήλωσε ο τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών Ούγο Βιγιαγκράν, 28 ετών. "Δεν θα είναι διεφθαρμένος επειδή είναι φτωχός όπως κι εμείς".
Η έρευνα της CICIG είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση του Πέρες και προκάλεσε εκκλήσεις για τη δημιουργία παρόμοιων σωμάτων και αλλού στην Κεντρική Αμερική.
Ο Μοράλες, πρώην φοιτητής Θεολογίας, με συντηρητικές πολιτικές ιδέες, χαιρέτισε το έργο της CICIG και δεσμεύθηκε να διευρύνει την εντολή της.
Ωστόσο δεν έχει δώσει πολλές λεπτομέρειες για τα σχέδιά του να τελειώνει με την εδραιωμένη διαφθορά, εκτός από υποσχέσεις για περισσότερα χρήματα στη δικαιοσύνη, διαφάνεια στις κυβερνητικές δαπάνες και λεπτομερή λογιστικό έλεγχο των θεσμών.
Το μανιφέστο του Μοράλες αποτελείται από μόλις από έξι σελίδες και δίνει λίγα στοιχεία για το πώς θα κυβερνήσει. Το κόμμα του, FCN, θα κατέχει μόλις 11 έδρες από τις 158 έδρες του επόμενου Κογκρέσου.
