Δεκάδες Χιλιανοί αντιφρονούντες, οι οποίοι διώκονταν από τη δικτατορία του Αουγκούστο Πινοσέτ, σώθηκαν χάρη στον Χόρχε Σίντλερ, έναν Χιλιανό κομμουνιστή ο οποίος —όπως και ο πασίγνωστος Γερμανός με το ίδιο επώνυμο, ο Όσκαρ Σίντλερ— διακινδύνευσε τη ζωή του για να προστατεύσει τη ζωή άλλων.
Το βιβλίο “Η λίστα του Χιλιανού Σίντλερ”, που έγραψε ο δημοσιογράφος Μανουέλ Σαλασάρ και παρουσιάστηκε την περασμένη Παρασκευή σε ένα πολιτιστικό κέντρο στο Σαντιάγο, ρίχνει φως στη δράση του, που ως τώρα παρέμενε στο σκοτάδι.
Μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του στρατηγού Αουγκούστο Πινοσέτ, την 11η Σεπτεμβρίου 1973, ο Χόρχε Σίντλερ, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, αποφάσισε να μη φύγει από τη χώρα αλλά να βοηθήσει τους συντρόφους του, που καταδίωκε το νεοσύστατο πολιτικό της ασφάλειας της χούντας.
Το όνομα και η ιστορία του αναπόφευκτα θυμίζουν το Γερμανό επιχειρηματία Όσκαρ Σίντλερ, ο οποίος έσωσε πάνω από χίλιους Εβραίους από τα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί δίνοντάς τους δουλειά στα εργοστάσιά του, και η δράση του αποτέλεσε την έμπνευση για ένα βιβλίο και το πολύ γνωστό φιλμ του Στίβεν Σπίλμπεργκ.
Ο Χιλιανός Σίντλερ, δημόσιος λειτουργός όταν έγινε το πραξικόπημα, εξαναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του από το στρατιωτικό καθεστώς. Αποφάσισε κατόπιν να συνεταιριστεί με έναν φαρμακοποιό, τον Ραμίρο Ρίος. Οι δυο τους άνοιξαν ένα φαρμακείο που πρόσφερε κάλυψη σε ένα μυστικό δίκτυο αλληλοβοήθειας, δίνοντας δουλειά σε στελέχη της αριστεράς που υποστήριζαν την κυβέρνηση του Σαλβαδόρ Αλιέντε, του πρώτου μαρξιστή που εξελέγη στην προεδρία της Χιλής το 1970 και σκοτώθηκε την ημέρα του πραξικοπήματος.
“Ήταν ζήτημα επιβίωσης. Αποφασίσαμε να στήσουμε ένα φαρμακείο, το οποίο θα έδινε δουλειά σε συντρόφους. Βοηθήσαμε πολλούς κομμουνιστές ηγέτες, που μπόρεσαν να σωθούν”, θυμάται ο Χόρχε Σίντλερ, 75 ετών σήμερα. Συνολικά, ο Σίντλερ άνοιξε τέσσερα φαρμακεία στο Σαντιάγο και ένα στην πόλη Κουρακαβί, 60 χλμ. από την πρωτεύουσα, στα οποία εργάστηκαν τουλάχιστον εκατό αντιφρονούντες, μέλη και στελέχη της αριστεράς, από το 1973 ως το 1978.
Οι αγωνιστές μάθαιναν να εξυπηρετούν τους πελάτες και κατάφερναν να περνούν απαρατήρητοι από τους ανθρώπους της DINA, της επίφοβης μυστικής αστυνομίας του Πινοσέτ. “Μερικοί δεν έκαναν τίποτε, απλώς έρχονταν. Ήταν μια κάλυψη ώστε να έχουν μια νόμιμη απασχόληση για το μηχανισμό της καταστολής”, εξήγησε ο Αλσίνο Γκαρσία, ένας από τους κομμουνιστές που έσωσε ο Σίντλερ και διευθύνει, έως ακόμη και σήμερα, ένα φαρμακείο στο Σαντιάγο.
Ο Σίντλερ συνέβαλε στην αναδιοργάνωση του παράνομου μηχανισμού του Κομμουνιστικού Κόμματος για να αρχίσει η αντίσταση στη δικτατορία και να προσφερθεί βοήθεια στους διωκόμενους συντρόφους του. “Κάθε εβδομάδα εμφανίζονταν σύντροφοι του κόμματος, άνεργοι, κακοντυμένοι, πεινασμένοι. Κάναμε ό,τι μπορούμε για να τους βοηθήσουμε”, θυμάται ο Σίντλερ.
“Ο Χόρχε νοίκιαζε σπίτια για τους διωκόμενους αγωνιστές, τους βοηθούσε οικονομικά, διένειμε φάρμακα (. . .) αυτό που έκανε είναι άξιο να το θυμάται κανείς”, λέει ο Κιντίν Μπάριος, ο οποίος σήμερα διευθύνει το πρώτο φαρμακείο που είχε ανοίξει ο Σίντλερ το 1973.
Ο Σίντλερ και οι σύντροφοί του επισήμως διέκοψαν κάθε σχέση με το κόμμα και απέφευγαν να συναντιούνται εκτός των ωρών της εργασίας τους. Αλλά παρ' όλες τις προφυλάξεις τους, τα φαρμακεία του Σίντλερ παρακολουθούνταν από τους πράκτορες της DINA. “Δύο φυγάδες (που είχαν περάσει από ένα από τα φαρμακεία) συνελήφθησαν και εξαφανίστηκαν, αλλά η DINA δεν μπόρεσε ποτέ να επαληθεύσει τις πραγματικές τους σχέσεις μαζί μας”, θυμάται ο Γκαρσία. Και ο ίδιος είχε απαχθεί και βασανιστεί το 1988 από την μυστική αστυνομία, αλλά απελευθερώθηκε δύο ημέρες αργότερα.
Σύμφωνα με τον Γκαρσία, όπλα, ανάμεσά τους και τουφέκια AK-47 που ανήκαν το δίχως άλλο στο Πατριωτικό Μέτωπο Μανουέλ Ροντρίγκες (FPMR), τον στρατιωτικό βραχίονα του Κομμουνιστικού Κόμματος που ιδρύθηκε επί των ημερών της δικτατορίας του Πινοσέτ, είχαν κρυφτεί σε κάποια από τα φαρμακεία για μικρά διαστήματα. Το FPMR είχε αποπειραθεί να σκοτώσει τον δικτάτορα τον Σεπτέμβριο του 1986.
Ο Χόρχε Σίντλερ ζει σήμερα μαζί με την οικογένειά του στη Γερμανία, αλλά ταξίδεψε στη Χιλή για την παρουσίαση του βιβλίου για τη ζωή του.
Πάνω από 3.000 άνθρωποι, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, δολοφονήθηκαν ή εξαφανίστηκαν τα 17 χρόνια της δικτατορίας στη Χιλή. Περίπου 38.000 άνθρωποι βασανίστηκαν.
Ο στρατηγός Πινοτσέτ απεβίωσε το 2006, χωρίς να περάσει από δίκη ποτέ.
