Το γκο (Go) είναι ένα στρατηγικό επιτραπέζιο παιχνίδι που ξεκίνησε από την Κίνα (γνωστό σαν Ουέι-Τσι, Weiqi). Οι δυο παίκτες, άσπρος και μαύρος, προσθέτουν εναλλάξ πέτρες στο γκόμπαν (ταμπλό), περικυκλώνοντας περιοχή, φυλακίζοντας πέτρες του αντιπάλου και προστατεύοντας τις δικές τους πέτρες. Το Γκο παίζεται κυρίως στην Ανατολική Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Κορέα κλπ.), και μέσω του διαδικτύου στον υπόλοιπο κόσμο.
Το όνομα Γκο προέρχεται από την Ιαπωνία που είναι επίσης γνωστό σαν Ίγκο ή Ουίγκο (Igo - Wigo). Το κινέζικο όνομα Ουέι-Τσι μεταφράζεται σαν το "επιτραπέζιο παιχνίδι της περικύκλωσης" ή το "σκάκι της περικύκλωσης". Στην Κορέα είναι γνωστό σαν Μπαντούκ (Baduk).
Ο εφευρέτης του
Εφευρέτης του είναι ο Honinbo Shusaku. Ο Shusaku θεωρείται ακόμη και σήμερα αήττητος, μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος που να μπορεί να τον συναγωνιστεί.
Ήταν τόση η αγάπη του για το παιχνίδι, ήδη από πολύ μικρή ηλικία που εγκατέλειψε το πατρικό του σπίτι για να σπουδάσει την τέχνη της στρατηγικής σε ένα από τα φημισμένα κολέγια της εποχής.
Oι κανόνες:
- Δυο παίκτες, ο μαύρος και ο άσπρος, τοποθετούν εναλλάξ μια πέτρα στα σημεία που τέμνονται οι γραμμές ενός 19 επι 19 (τα μεγέθη 9 επί 9 και 13 επί 13 είναι εξίσου διαδεδομένα) πίνακα (γκόμπαν). Ο μαύρος παίζει πρώτος.
- Οι πέτρες πρέπει να έχουν ελευθερίες (άδεια σημεία γύρω τους) για να παραμείνουν στο γκόμπαν.
- Όταν μια πέτρα (ή μια ομάδα πετρών) περικυκλώνεται από αντίπαλες πέτρες, έτσι ώστε να μην έχει ελευθερίες, φυλακίζεται και αφαιρείται από το γκόμπαν.
- Εάν ένα σημείο είναι περικυκλωμένο ήδη από αντίπαλες πέτρες, τότε απαγορεύεται να παίξει κάποιος εκεί (κίνηση αυτοκτονίας).
- Η μόνη περίπτωση που επιτρέπεται η κίνηση αυτοκτονίας είναι η εξής: εάν με την συγκεκριμένη κίνηση μπορεί να αφαιρεθεί η τελευταία ελευθερία των αντίπαλων πετρών, τότε οι αντίπαλες πέτρες φυλακίζονται.
- Κανόνας Κο: μια πέτρα δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε ένα σημείο, εάν η κίνηση επαναδημιουργεί την ίδια θέση που υπήρχε στο γκόμπαν μετά από την προηγούμενη κίνηση του ίδιου παίκτη.
- Ο παίκτης μπορεί να κάνει pass (να μην παίξει πέτρα). Όταν και οι δυο παίκτες κάνουν pass σε συνεχόμενες κινήσεις, το παιχνίδι τελειώνει και καθορίζεται η βαθμολογία (ο καθένας μετρά την περιοχή που ελέγχει - άδεια σημεία περικυκλωμένα από δικές του πέτρες, συν τις αντίπαλες πέτρες που κατάφερε να φυλακίσει). Ο παίκτης με την μεγαλύτερη βαθμολογία κερδίζει το παιχνίδι.
Ο τρόπος βαθμολογίας που αναφέρθηκε πιο πάνω είναι ο ιαπωνικός. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι που μετρούν διαφορετικά, που σχεδόν πάντα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.
Μιας και ο μαύρος έχει το πλεονέκτημα της πρώτης κίνησης ο άσπρος ξεκινάει το παιχνίδι με μικρό προβάδισμα σε πόντους που λέγεται komidashi ή komi (συνήθως 6.5 πόντους).Το komi μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με την διαφορά σε δύναμη των δύο αντιπάλων.Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να πάρει αρνητικό πρόσημο,ενώ σπάνια είναι ακέραιος αριθμός.Για τον λόγο αυτό οι ισοπαλίες (jigo) στο γκο είναι μηδαμινές.
Η καταγραφή των παρτίδων γίνεται σε kifu.
Το γκο επιτρέπει και τα παιχνίδια με πλεονέκτημα. Αν ένας παίκτης είναι πιο δυνατός από τον αντίπαλο του, τότε παίρνει τα άσπρα, και δίνει στον μαύρο πλεονέκτημα ένα αριθμό πετρών στην αρχή του παιχνιδιού που καλύπτει τη διαφορά δύναμης.
